IMAG0572

utożsamiać jej ze współczesną Ghaną. Jeden z najwcześniejszy^ 1 opisów tego państwa daje arabski pisarz Al-Bakri. Na przełomie X i XI w. obok siebie funkcjonowały tam nowa religia i zasiedziałe religie rodzime. Jak wspomniano, Ghana to był tytuł władcy, choć przyjęło się traktować to określenie jako toponim. Centrum państwa było miasto Kumbi Salih, gdzie mieścił się pałac władcy i zbudowany z kamienia (co na tym obszarze było rzadkością) meczet. Najwcześniejsze informacje o istnieniu państwa pochodzą z VIII w. Już wtedy, wedle arabskich pisarzy, miało to być dobrać rozwinięte i prosperujące państwo (wedle niektórych przekazów, trudnych do weryfikacji, powstało już w IH-IV w.). Początkowo było rządzone przez „pogan”, ale muzułmanie odgrywali ważną rolę w życiu społecznym i ekonomicznym. Do niedawna twierdzono, że Ghana została podbita przez Almorawidów w drugiej połowie XI w., ale ostatnio informacje te są podawane w wątpliwość. Tak czy inaczej, właśnie w tym czasie nastąpiła dość intensywna isla* mizacja ludności Soninke, władcy oficjalnie przyjęli islam. Był to islam sunnicki szkoły malikickiej. Państwo to istniało do 1235 r., kiedy zostało podbite przez kolejną wschodzącą potęgę polityczną Zachodniego Sudanu, Mali, ale jeszcze w XV w. funkcjonowało w arabskojęzycznej literaturze geograficznej. Al*Bakuwi pisze: „Ghana to wielkie miasto na południe od Maghrebu, leżące w sąsiedztwie kraju Tibr. To najbogatsze w złoto miasto Boga. ponieważ znajduje się w pobliżu jego pokładów. Podstawową odzieżą jego ludności są skóry tygrysie”¹.

Mali

Kolejnym ważnym muzułmańskim organizmem państwowym było Mali. Jego początki sięgają VIII w. W IX w. pisze o nim arabski

pti

W¹

1

Abd ar-Raszid ai-Bakuwi, Kitab talchls alasar wa-adła ‘ib Al-Malik al-Ka-hhar. Sokraszczenie [knigi o] pamjatnikach i czudiesa caria Moguczego, przeld Z.M. Bunjatow, Moskwa 1971, s. 21 (tekst rosyjski), 28 (tekst arabski).