Typ: Mięczaki (Mollusca)

Zwierzęta głównie wodne, rzadziej lądowe. Ciało niesegmentowane, złożone przeważnie z głowy, worka trzewiowego i nogi. Do zdrapywania i rozdrabniania pokarmu służy specjalny narząd, tzw. tarka. Rozmnażanie wyłącznie płciowe. 130 000 gatunków.

Gromada: Ślimaki (Gastropoda) = brzuckonogi

Mięczaki o asymetrycznym ciele, często okrytym od góry spiralnie skręconą muszlą. Na głowie 1 lub 2 pary czulków i para oczu. Rozwój jest prosty lub złożony (larwa: przeważnie weliger). 105000 gatunków — wśród nich roślinożerny. planktonożercy, drapieżniki, pasożyty, gatunki morskie i lądowe, skrzelodysznc i płucodyszne, rozdzielnoplciowe i obojnaki.

*    ślimak winniczek {Heli.c pomada)

*    błotniarka stawowa {Lymnaca siagnalis)

Gromada: Małże (Bivalvia) = blaszkoskrzelne (Lamellibranchiata)

Wodne mięczaki o ciele podzielonym na klinowatą, mięsistą nogę oraz tułów. Głowy brak. Dwuklapowa muszla połączona jest po stronie grzbietowej elastycznym więzadłem i niekiedy dodatkowo zamkiem (zazębiające się wyrostki obu połówek). Są skrzelodyszne, żywią się pokarmem odfiltrowywanym z wody. Rozdzielnoplciowe lub obojnaki; rozwój złożony (larwy: weliger. rzadziej glochidium). 20000 gatunków.

*    omułek jadalny {Mytilus edulis)

*    szczeżuja {Anodonta sp.)

Gromada:

Głowonogi (Cephalopoda)

Morskie mięczaki o ciele zróżnicowanym na głowę i tułów. Noga jest przekształcona w lejek oraz ramiona otaczające otwór gębowy. U większości gatunków obecna szczątkowa muszla wewnętrzna. Skurcze mięśni płaszcza, wyrzucające strumień wody z jamy ciała przez lejek, umożliwiają ruch na zasadzie odrzutu. Są czteroskrzelne (łodziki. kilka gatunków) lub dwuskrzel-ne (ośmiornice i dzicsięciomicc). Jak na bezkręgowce mają wyjątkowo sprawny układ nerwowy; wśród narządów zmysłów zwracają uwagę ogromne oczy. Są drapieżnikami. Niektóre dorastają do wielometrowych rozmiarów. Rozdzielnoplciowe, wykazują rozwój prosty. 750 gatunków.

*    mątwa pospolita {Sepia officinalis)

♦    ośmiornica zwyczajna {Octopus vulgaris)

Ślimaki płucodyszne. A - lądowe: 1. Wstężyk ogTOdowy {Cepaea hortensis)-, 2. Ślimak przydrożny {Helicella obvia)‘_t 3. Ślimak winniczek (Helix pomada)\ 4. Pomrów wielki {Limax maximus)\ 5. ŚKnik wielki {Ańon rufus)] B - wodne: 6. Błotniarka moczarowa {Lymnaea truncatula); 7. Błotniarka stawowa {L. siagnalis)\ 8. Zatoczek rogowy {Planorbarius corneus)

.więżadło zamka

Schemat budowy wewnętrznej małża (po lewej w przekroju podłużnym, po prawej w przekroju poprzecznym), m.z. - mięsień zwieracz (przekrojony)

-odbyt

Schemat budowy mięczaka

grzbietowej)

mięśnie

Budowa narządu bukalncgo

Schematy budowy przedstawicieli

pięciu gromad mięczaków

Mątwa: po lewej pokrój ciała tego głowonoga, po prawej schemat budowy wewnętrznej w przekroju jprżałkowyra (podłużnym)