(708)

wiary; lansowanie muzułmańskich norm w instytucjach społecznych; a także v^rovtaózenićjcłi do zy§ państwowegol struktur prawnyck; dżihad nabrał W nim formy zbrojnej wałki z^cŁodem^przekszla cająe fundamentalizm islamski w formę „wojującego

Czy można sporządzić profil współczesnego terrorysty

W odróżnieniu od możliwości konstruowania psychologicznych portretów na poił trzeby kryminalistyki (na przykład seryjni zabójcy) dział nauki zajmujący się terlf roryzmem nie jest w stanie sprostać takiemu zadaniu. Według Brigitte L. Naco|| nauka wciąż nie posiada „uniwersalnego profilu terrorysty”⁶². Z kolei Edward Saidfj wskazuje na pejoratywny stereotyp Araba-terrorysty wykreowany przez amerykan^ skie środki masowego przekazu i naukowców do wynajęcia” analizujących fi

przyczyny wielowiekowego upadku islamu [...] podczas gdy amerykańskie księgarnie pełne! są nędznych wypocin o krzykliwych tytułach traktujących o islamie i terroryzmie, demaskacji|| islamu i zagrożeniu ze strony muzułmanów i Arabów autorstwa politycznych polemistów!! pretendujących do wiedzy użyczonej im przez ekspertów, którzy najwyraźniej przeniknęli^ bezpośrednio do serc tych dziwnych ludzi Wschodu stanowiących cierń w naszym oku⁶³.

Sarkastyczne uwagi palestyńskiego/amerykańskiego uczonego bynajmniej niej odnoszą się jedynie do świata zachodniego. Autor Orientalizmu wyraźnie ukazu-' je również podobne stereotypy tworzone na potrzeby polityczne islamskich przy--? wódców, w konsekwencji czego neguje oba wizerunki, uznając je za niemające nić ; wspólnego z naukowym podejściem do zagadnienia. Trudno bowiem zostać terrory:! stą tylko przez fakt-przyaałeżności etnicznej, narodowościowej, kulturowej czy ęy-jj wilizacyjnej. Co więcej, jako kulturoznawca Said neguje Huntingtonowską koncepcję zderzenia cywilizacji, czego potwierdzeniem byłby „wojujący islam” lansujący \ wizerunek własnego bojownika.

Niemniej wciąż poszukuje się motywów działania ludzi zdolnych do sięgnięcia do tego typu przemocy, a w ekstremalnych przypadkach do poświęcenia własnego życia wraz ze swoimi ofiarami. Analiza portretu psychologicznego terrorysty-samo-, bójcy musi uwzględniać źródło i siłę jego determinacji, gdyż czyn, jakiego ma zamiar dokonać, będzie miał dla niego tylko jedyną możliwą konsekwencję. Izraelski raport stwierdza, iż „znacząca większość samobójczych ataków przeprowadzana jest przez członków grup ekstremistycznych, którym przyznaje się status «świętych bojowników» dokonujących aktu „samopoświęcenia”⁶⁴. Wyselekcjonowane do tego

⁴²    B. L. Nacos, op. cii., s. 99.

⁴³    E. W. Said, Orientaltem, Poznań 2005, s. 15.

⁴⁴    R. Davidson, Profile of Suicide Bomber, http://www.onefamilyfund.org/Default.aspx?tabid=757

Bfejypii zadań osoby cieszą się nadzwyczajnym prestiżem w środowisku, natomiast | sMjęh rodziny otrzymują natychmiastową pomoc finansową⁶⁵. Są to osoby o niezwy-f|||le silnej motywacji, przekonane o wypełnianiu szczególnej misji wobec własnej ^Społeczności i religii. W procesie indoktrynacji niezwykle istotnym elementem jest M dehumanizacja obiektu ataku i usprawiedliwienie dokonanego aktu⁶⁶.

Hor- Według Samuela P. Huntingtona kadrę bojową i oddziały szturmowe organizacji Bp terrorystycznych tworzą zazwyczaj studenci i intelektualiści, natomiast aktywistami są przedstawiciele miejskiej klasy średniej, którzy już w przeszłości odegrali kluczo-ffit.iwąrołę w czasach rewolucji islamskiej w Iranie. W znaczącej mierze należą do nich przedstawiciele takich zawodów, jak lekarze, prawnicy, inżynierowie, reprezentanci nauk ścisłych i urzędnicy państwowi. Kolejnym elementem jest napływająca w coraz P 1 większej liczbie do miast ludność pochodzenia wiejskiego, która zamieszkując slum-sy i przyjmując dorywcze, źle opłacane prace, znajduje się na dole miejskiej drabiny lĘjf. społecznej. Jej jedyną rękojmią stają się ekstremistyczne ugrupowania nadające im S w nowym środowisku godność i tożsamość⁶⁷.

5 • Czym jest AI-Kaida i jakie są jej cele

ii W języku arabskim słowo al-Qaeda (po polsku pisane jako Al-Kaida) oznacza: pod-|§§ łoże, fundament, podstawę lub bazę⁶⁸. Sama nazwa sugeruje więc, że organizacja stanowi swoistą podstawę i centrum koordynacyjne dla wielu grup terrorystycznych H podzielających ortodoksyjne poglądy duchowego przywódcy, Osamy bin Ladena. P Według Chalida al-Hammadiego taktyka Al-Kaidy opiera się na zasadzie centrali-g§ zmu decyzyjnego i decentralizacji wykonawczej⁶⁹. Oznacza to operacyjną izolację yt przywództwa i daleko idącą decentralizację grup uczestniczących w wojnie ideo-p logicznej Al-Kaidy, co daje im znaczne możliwości interpretacyjne i pobudza do H własnej kreatywności taktycznej.

Trudno też mówić o programie politycznym. Hołdując islamskiemu ekstremi-f? zmówi, organizacja (a może właściwiej związek) stawia sobie za cel wykorzenienie |L,. obcych wpływów ze świata islamu i stworzenie nowego islamskiego kalifatu rządzo-Ł nego przez kalifa - następcę proroka Mahometa. Choć chętnie posługuje się techniką I; ataków samobójczych w ramach proklamowanego dżihadu, stosuje również inne taktyki, nie mniej skuteczne (porwania, ataki bombowe).

«Ibidem.

H    . ⁶⁶ J. M. Post, E. Sprinzak, L. M. Denny, Terrorists in Their Own Words, „Terrorism and Political Violence”,

wiosna 2003, s. 178, 179.

U    ⁶⁷ S. P. Huntington, op. cit._y s. 159.

i    ⁶¹ http^/www.traduguide.com/Arabic-English-Translator/Arabic-English-Translator-44.asp

⁶⁹ Khaiid al-Hammadi, The Inside Story of al-Qaeda, cz. 4, 22 marca 2005.

I    '    _51

M