4

TRÓJWARSTWOWCE (Triblastica) = DWUBOCZNE (Bilateralia)

Zwierzęta o dwubocznej symetrii ciała (strona prawa i lewa jest zbudowana lak samo); u zwierzęcia dorosłego łub w rozwoju zarodkowym można wyróżnić trzy warstwy ciała: endodennę. mezodermę

i cktodermę.

PIERWOUSTE (Proiosromia)

Trójwarstwowce, u których otwór gębowy rozwija się z pragęby zarodka PLATYZOA

Najprostsze trójwarstwowce. o ciele przeważnie spłaszczonym, przeciwstawiane trzem pozostałym wielkim gnipom trójwarstwowców

Typ: Płazińce (Platyhelminthes)

Zwierzęta o dwubocznej symetrii ciału, spłaszczone grzbietobrzusznic. zwykle wydłużone o lekko zaznaczonej ccfnlizacji (proces wyodrębniania głowy). Ciało okryte jest worem powłokowo-mięśniowym; jamy ciała brak lub występuje pierwotna jama ciała wypełniona specyficzną tkanką łączną, tzw. parenchymą. Oddychają całą powierzchnią ciała. W większości są hermafrodytami (obojnakami). 13 000 gatunków. Poniżej przedstawiono podział plazińców na cztery najczęściej wyróżniane gromady.

Gromada: Wirki (Turbellańa)

Płazińce wolno żyjące, zwykle wodne, poruszające się za pomocą rzęsek i charakteryzujące się rozwojem prostym. Wykazują dużą zdolność do regeneracji ciała. Niektóre (wirki bezjclitowe, Acoeld) mają tak prostą budowę wewnętrzną, że bywają przeciwstawiane wszystkim pozostałym trójwar-stwowcom. 3500 gatunków.

•    wyplawek biały (Dendrocoelum lacteum)

Gromada: Przywry wewnętrzne (Digenea) = przywry dwurodne, dwurodce

Płazińce wyłącznie pasożytnicze z aparatem czepnym w postaci przyssawek i charakteryzujące się skomplikowanym cyklem rozwojowym związanym ze znuaną żywicieli (jednym z nich jest przeważnie mięczak). Na ogól niewielkich rozmiarów — mają najwyżej kilka cm długości. Około 5000 gatunków.

•    motyli ca wątrobowa (Fasciola hepatica)

Gromada: Przywry zewnętrzne (Monogenea) = jednorodcc, skrzelowcc

Płazińce pasożytnicze, blisko spokrewnione z przywrami wewnętrznymi. Nic zmieniają żywicieli, najczęściej spotyka się je przyczepione do skrzel ryb za pomocą specjalnego aparatu czepnego. Około 400 gatunków.

•    gyrodaktylus (Gyrodactylus elegans)

natkórok (oktodorma) matnio okręZne partnehyma

A - schemat przekroju przez ciało płazińca; B - układ wydalniczj wuka; C - wypławek biały (Dcndrococllum lacteum)

Budowa oraz cykl rozwojowy motylicy wątrobowej (Fasciola hepatica). Wymiary rzeczywiste nie zachowane, p.b. - przyssawka brzuszna; p.g. - przyssawka gębowa;

przyssawka gębowa gardziel    «

przyssawka brzuszna^

B

jajnik źółtnikl

ptn - protonefrydia

A - Motyliczka (Dicrueocliunt dendriticum)\

B - przywra krwi (Schistosoma haematobium)\ C - przywra japońska (S. japonicum). Odcinki obok oznaczają maksymalną wielkość naturalną

Budowa i cykl rozwojowy bruzdogłowca szerokiego (Diphyllobotkrium Gromada: Tasiemce (Cestoda)

Płazińce wyłącznic pasożytnicze o ciele członowanym lub mcczlonowa-nym. Aparat czcpny w postaci przyssawek oraz haków. Brok przewodu pokarmowego. oddychanie beztlenowe. Cykl rozwojowy jest złożony, wiąże się ze zmianą żywicieli. Niektóre osiągają 40 m długości. 3500 gatunków. • tasiemiec uzbrojony (Taenia solium)

■ skoleks . macica

\

- macica skoleks BĄBLOWCOWY

Budowa i cykl rozwojowy: A - tasiemca nieuzbrojonego; B - tasiemca uzbrojonego (Taenia solium). Opis w tekście. W kółkach obrazy w powiększeniu mikroskopowym

Budowa i cykl rozwojowy tasiemca bąblowca (Echinococcus gra nu los us) (JD).