31
OCENA OGRANICZEŃ I WYBÓR CELÓW
albo dwa 30-minutowe spotkania grupowe tygodniowo, jednakże zanim terapeuta zdecyduje się ograniczyć cele, aby dopasować je do tak niesatysfakcjonu-jących ram czasowych, musi się upewnić, czy nie da się ich zmienić, tak by możliwa była realizacja celów ambitniejszych.
Czynniki zewnętrzne są arbitralne i terapeuta ma moc ich zmieniania. Wiele z nich wiąże się z przekonaniami: administracja kliniki medycyny behawioralnej, na przykład, może być zdania, że terapia grupowa nie jest ważną częścią programu klinicznego. Wówczas terapeuta, który chce poprowadzić grupę pracy ze stresem, będzie miał trudności ze zgromadzeniem odpowiednich uczestników, znalezieniem miejsca na zajęcia czy wsparcia administracyjnego. Terapeuta musi dołożyć wszelkich starań, by zająć się tymi czynnikami zewnętrznymi i zmienić je, zanim rozpocznie terapię grupową.
Dokonawszy przeglądu wewnętrznych ograniczeń, jakie czekają grupę, i zmodyfikowawszy czynniki zewnętrzne, które mogłyby mieć wpływ na pracę terapeutyczną, prowadzący ma już pojęcie o ogólnej strukturze grupy: wie z grubsza, jakich będzie miał pacjentów, jak długo będzie trwało leczenie, jak często będą się odbywały spotkania i na czyje wsparcie może liczyć (Tabela 1). Krok następny to ustalenie celów odpowiednich do sytuacji klinicznej i możliwych do osiągnięcia w danym czasie. Długoterminowa grupa ambulatoryjna ma ambitne cele: przynieść ulgę w objawach i zmienić strukturę charakteru. Próba postawienia tych samych celów przed poszpitalną grupą dla przewlekle chorych na schizofrenię musiałaby doprowadzić do terapeutycznego nihilizmu. W grupach specjalistycznych, których czas trwania jest z góry określony, cele muszą być konkretne, możliwe do osiągnięcia i przykrojone na miarę możliwości uczestników. W pracy grupy terapeutycznej nic nie prowadzi do porażki równie niezawodnie, jak wybór niewłaściwych celów.
Dla uczestników udział w grupie musi być doświadczeniem sukcesu. Rozpoczynają terapię w poczuciu klęski, zniechęceni i ostatnią rzeczą, jakiej potrzebują, jest kolejna porażka spowodowana niezdolnością do wypełnienia grupowego zadania. A ponadto, jeśli prowadzący postawi przed grupą nieosiągalne cele, może zacząć się złościć i niecierpliwić brakiem postępów, co z kolei zmniejszy jego zdolność do pracy terapeutycznej. Wybór celów dla specjalistycznych grup terapeutycznych omawiamy szczegółowo w rozdziałach 7 i 8.