~LWF0068 (4)

na stronę Haralda. Jednakże .nowy król angielski, syn Goodwina, mimo iż szykował się do odparcia ataku innego wroga — księcia Normandii Wilhelma, zagrażającego mu z południa — potrafił zorganizować obronę przed inwazją Norwegów. 25 września w bitwie pod Stamford Bridge, w pobliżu Yorku, armia Haralda Harderade została rozbita. Wśród wielu poległych na placu boju znalazł się również sam konung — ostatni wiking na tronie norweskim. Niedobitki jego wojska opuściły Anglię, a syn poległego wodza, Olaf, poprzysiągł nigdy więcej nie napadać na ten kraj. Odtąd Anglia rzeczywiście została raz na zawsze uwolniona od najazdów norweskich wikingów. Jednakże niespełna trzy tygodnie później zadali jej cios sfrancuziali Normandowie: 14 października w bitwie pod Hastings Anglosasi ulegli rycerzom hrabiego Normandii. Na tronie angielskim zasiadł Wilhelm Zdobywca.

W 1069 r., podczas powstania wszczętego przez ludność Yorkshire przeciwko Wilhelmowi Zdobywcy, konung duński Swen Estridssen napadł na wschodnie wybrzeże Anglii. W następnym roku Duńczycy, otrzymawszy okup, opuścili ziemię angielską. Natomiast normarLdzcy zdobyw-cy umocnili się na wyspie. W okresie tym -wyprawy wikingów⁷ pozbawione już były dawnych póbudek. Zakończyły się właśnie w drugiej połowie XI w. Co prawda jeszcze w latach osiemdziesiątych konung duński Ka-nut II planował nową wyprawę łupieską przeciwko Anglii, ale wybuchło powstanie ludności Danii, niezadowolonej z wysokich podatków, i konung został zabity. Mimo to pod koniec XI w. we władaniu Skandynawów w^rciąż znajdowała się spora część Wysp Brytyjskich: północna Szkocja, Hebrydy i Orkady, wyspa Man. W Irlandii Norwegowie nadal utrzymywali w swych rękach Dublin oraz Leinster.

Normańskie osadnictwo na zachodzie

Z przebiegu kolejnych wydarzeń w epoce wikingów wynika, że najazdy Skandynawów na kraje zachodu nie były zjawiskiem stałym ani ciągłym. Rozpoczęte na przełomie VIII i IX w., trwały przez cały IX w., lecz urwały się wkrótce pe—roku 900. Na początku X stulecia Nor-

140    •    -

*

V

I

\\

*

manowie, którzy osiedli w Anglii, Francji i Irlandii, zaczęli prowadzić pokojowy tryb życia i w mniejszym lub większym stopniu uczestniczyć w społeczno-ekonomicznym i kulturalno-religijnym rozwoju feudalnego świata. Nowy wybuch agresji normańskicj przypadł najkoniec

Tvm~fvk7óc;ip wyst^niłn w samych krajach skandynawskich tak istotne zjawisko, jak okrzepnięcie władzy królewskiej. W konsekwencji 2miemł__^ię_xÓw^ń^ c h a rakter^wypraw wikingAw^za -miast odosobnionych napadów poszczególnych _oddziałów zaczęto organizować""wypr3rwy^r'ęvTHIu^    armii

dowędzonych przez konungów.

Jakie były konsiTfcwęncje najazdów—Bosmańskich ha Europę zachodnią? Otóż jedną z najważniejszych okazało się założenie przez nich własnych naństra^rra terytoriach Anglii^ Francji, Irlandii oraz na wyspach północnego Atlantyku.

Organizmy polityczne utworzone przez Skandynawów na wschodzie i północnym wschodzie Anglii,⁷² jak już zaznaczyliśmy, nie przetrwały długo. W ciągu X stulecia i pierwszej połowy XI zostały one włączone do państwa angielskiego. Jednakże wchłonięcie ich wycisnęło wyraźne piętno na wszystkich dziedzinach życia w Anglii, nadając specyficzny charakter istniejącym tutaj stosunkom społecznym, prawu i kulturze. Studia nad imionami własnymi, zwłaszcza zaś nad nazwami geograficznymi dostarczyły dowodów intensywnej kolonizacji prowadzonej przez Skandynawów w opanowanych przez nich częściach Anglii. Duńczycy i Norwegowie w tym okresie nie roztapiali się w masie ludności anglosaskiej. W rejonach zajmowanych przez Skandynawów nazwy wielu miejscowości uzyskiwały końcówki „thorp” lub „by” (tak brzmiały nazwy osiedli w Danii i Szwecji). Widocznie nazwy tych osad pochodziły od imion rządzących nimi duńskich przywódców. Być może również ziemię dzielono między grupy lub oddziały Duńczyków, pozostających pod zwierzchnictwem swego hawdi-nga; mimo iż dane osiedle otrzymywało nazwę pochodzącą od imienia przywódcy, władza jego nad miejscową ludnością dotyczyła raczej dziedziny wojskowości aniżeli władania ziemią.

141