~LWF0112

13. Dwie sceny z zachodniej strony krzyża z Gosforth, Nortli-

nmbria.

skicli — w ich zaś sldad wchodzili, o czym nie można zapomnieć, głównie synowie możnych — został Sven, który na ich czele wystąpił przeciwko ojcu ¹. Nawet rzeczywisty twórca potęgi duńskiej, Knut Wielki, deklarował, że w podbitej Anglii zrezygnuje z olbrzymich trybutów i że panowanie w tym kraju oprze na istniejących miejscowych prawach ².

Nie może być uznane za dzieło przypadku, że — jak to poprzednio stwierdziliśmy — bardziej trwała podstawa panowania Olofa Skótkonunga była w Yaster-gótlandzie niż w dawnym centrum państwa Upplan-

dzie, czy sąsiadującym z nim od południa Sóderman-nalandzie. Dzielnica ta, leżąca w centrum Półwyspu Skandynawskiego, odcięta od morza (o ile nie brać pod uwagę wąskiego z nim połączenia wzdłuż rzeki Gota, łatwego do opanowania przez Duńczyków lub Norwegów) nie była — wydaje się — siedliskiem możnych, którzy mogli prowadzić samodzielne wyprawy wojenne, znosić się ewentualnie z książętami ruskimi lub brać wraz z Duńczykami „danegeld“ od Anglików ³.

Dążenie do stabilizacji monarchii w płaszczyźnie polityki wewnętrznej wyrażało się wzmacnianiem autorytetu króla jako prawodawcy. H&konowi Dobremu przypisuje się organizację podziału kraju na jednostki wiecowo-wojskowe (lid)⁴. Również i Harald Sinozęby pozostał w tradycji historycznej prawodawcą, chociaż bynajmniej nic jest znany charakter praw, które miał rzekomo wprowadzić ^{5 6}. Znany nam Olof szwedzki występuje w historii pod przydomkiem „ściągającego podatki^{44 24}. Tradycja ta jest późna i Olof z pewnością podatków nie ściągał, ponieważ w Szwecji świadczenia osobowe na potrzeby militarne (ledung — znane również z pozostałych krajów skandynawskich) i odpowiednie świadczenia rzeczowe (prowiant na wyprawy morskie) dopiero w XIII w. zaczęły przybierać formę podatku. Być może, że z Olofem Skótkonungiem można by związać próby bardziej regularnego oddawania tych świadczeń i podporządkowania ich interesom monarchii. Jest w każdym razie dość pewne, że król ten wysuwał

ió* 227

1

   Patrz E. Arup, op. cit. s. 125.

2

   Ibidem.

226

3

   Patrz C. Q. Androe, op. cit. s. 07.

4

   Patrz A. Holinsen, op. cit. s. 183 i nast.

5

   II. Koch, op. cit. s. 72.

6

   Patrz S. Bolin, Om Nordens dldsia historieforskning, Studier over dess metodik ocli kalvarde, „Lunds universitetets &rsskrift“, N. F. Adv. 1, b. 27, nr 3, Lund 1931, s. 153, przyp. 49.