skanuj0058

Malewski

Malewski Mieczysław (ur. 1949], pedagog; prof. Uniw. Wrocł.; kier. i organizator trzech eur. konferencji oświaty dorosłych (1991, 1994, 1997), reid, nacz. kwartalnika „Teraźniejszość — Człowiek — Edukacja”; zajmuje się zagadnieniami uczestnictwa w kulturze i animacji kulturalnej, teorią edukacji dorosłych oraz metodologią badań edukacyjnych; gł. dzieła; Androgogika w perspektywie metodologicznej (1991), Teorieandragogiczne. Metodologia teoretyczności dyscypliny naukowej (1998).

Małkowski Andrzej (ur. 1888, zm. 1919), jeden z twórców -* harcerstwa; kier. pierwszego poi. kursu skautowego (1911 we Lwowie), pierwszy red. „Skauta”; przetłumaczył na język poi. i zaadaptował podręcznik R. Baden-Powella Scouting jako system wychowania tnłodzieży (1911); 1914-15 w Legionach Pol.; 1916-17 organizował harcerstwo poi. w USA; 1918-19 w armii poi. we Francji, zginął płynąc z misją wojskową do Odessy.

manipulacja pedagogiczna, specjalne metody i techniki oddziaływania pedagoga na wychowanków prowadzące do ich uprzedmiotowienia, czyli poddania szczególnej kontroli i wpływowi, dzięki którym można skrycie realizować zamierzone cele pedag.; istotą manipulacji jest ubezwłasnowolnienie podopiecznych, sprawienie wrażenia, iż przejawiane przez nich zachowania są podejmowane spontanicznie, z własnej, nieprzymuszonej woli czy nawet własnej inicjatywy; pedagog wykorzystuje w tym celu nie tylko swoją wiedzę o regulacji zachowań ludzkich, ale i swoją władczą pozycję (rodzicielską czy nauczycielską), by wykorzystując fiz., psych., społ. bądź prawną bezbronność wychowanków móc zrealizować cele korzystne dla jakiejś ideologii, władzy, społeczeństwa czy jednostki; ze względu na liczbę uczestników rozróżnia się manipulaq'ę pedag. indywidualną, grupową lub zbiorową, natomiast ze względu na sposób jej inicjacji — spontaniczną lub zamierzoną; wśród metod manipulacji pedag. wyróżnia się m.in.: ograniczanie swobody myślenia, ciągle zmiany reguł postępowania i ich uzasadnień, prawienie pochlebstw, blokowanie dostępu lub skrywanie przed wychowankiem rzeczywistych faktów i informacji, tendencyjne ich preparowanie, sentymentalizację treści, stwarzanie deficytu lub nadmiaru dóbr, wzbudzanie rywalizacji antagonistycznej, stwarzanie pozomości wyboru, deformowanie komunikatów, odwoływanie się w łamaniu czyjejś woli do presji grupy, angażowanie autorytetów, wywoływanie poczucia winy; następstwil lacji pedag. może być konfoinii/.llłjł modzielności myślenia i wrażliwi’ nej, wyzbycie się odpowiedzialnnJi ne postępowanie, podejmowanie dl zomycb, ale także bunt, opór czy j sytuacji rozpoznania skrywanych manipulatora; ten typ oddziaływani! | rakterystyczny dla wychowania auli go czy totalitarnego.

M. DUDZIKOWA Wychowanie przez aktyw nictwo, Warszawa 1987; S. FORWARD 'tilkj dzice. Warszawa 1992; A. GRZYWA cja. Mechanizmy psychologiczne, Warn/dA H. ŚWIDA-Z1EMBA Człowiek wewnętrznie | tiy, Warszawa 1997.

mannheimski system szkolny, «j|

mentalny system organizacji tutti wprowadzony na pocz. XX w. do szk6 stawowych w Mannheim przez J.A. Slgjl ra; jego podstawę stanowiła zasada i'd| wania dzieci wg wykazywanych piy,(| uzdolnień oraz uzyskiwanych w szltnlf ników i wyodrębniania na tej podstawili noległych ciągów klas dla poszczególj grup uczniów (przeciętnych, opóźnlolf wybitnie uzdolnionych); stosowany tok Austrii i Szwajcarii.

Maritain Jacąues (ur. 19II1882, Paryż, j 28 IV 1973, Tuluza), filozof fr.; prof. fila( w Instytucie Katol. w Paryżu; od 1939 | uniw. w USA; gl. przedstawiciel person! mu; swoje koncepcje filoz. zastosował do t su rzeczywistości wychowania; wywarł i czący wpływ na rozwój -► pedagogiki pil nalistycznej; gl. dzieła; Humanisme intĄ (1936), Pour me philosophie de 1'edum (1959), The education of mon (1962), Pfsiłj filozoficzne (1988).

Człowiek — wychowanie—knltnm, red. F. Adami Kraków 1993.

marketing szkoły, zespół działań w zakrj sie zarządzania szkolą mających na celu prijj mocję jej oferty edukacyjnej (dzięki rozpjł; znaniu potrzeb, oczekiwań czy aspiracji klientów) oraz efektywną realizację zaloża# nych celów kształcenia i wychowania; traktui, wanie szkoły jako jednej z instytucji na rynku usług oświat, prowadzi do poszukiwania I”, wprowadzania w niej zmian, wpływających m.in. na jej pozytywny wizerunek w spolecz-ności lokalnej, ukazujących ją w jak najkorzystniejszym świetle oraz umożliwiających pozyskanie jak najlepszych uczniów.

MarycjllSZ Szymon, Simon Maricius, Czyś-tochlebski, właśc. Sz. Kociołek, zw. też Ma-

matura

I

*i

■ (łlii tm 1574), humanista, filo-K# . 1540-51 prof. Akad. Km    z najwybitniejszych

Util^ (i|ii<vm renesansu De scholis tonu hlm iluo (1551, przekład A. |M»»Miii/i. czyli akademiach, ksiąg r u ilnin.ii:,il się m.in. opieki i nad-ii,ul szkołami, argumentując, i ihuili.i stanowią fundament jego

Mb* Hotka Ewa (ur. 3 XI 1946, gnij, prof. Uniw. Łódź.; 1969-72 1'anslw. Szkole Pracowników dl w l.nil/.i, od 1972 pracownik na-!łit» I ml/.., 1987 kier. Katedry Pędami I'»'»I -96 dziekan Wydziału Na-iltiiiM.iniii; od 1991 prezes Pol. Stów. u v im jalnej; czł. Zarządu Eur. Stów. Uniw •izkól Socjalnych (1995-97 winni I, zajmuje się teorią i praktyką im fnlncj w Polsce i Europie, modelami i piacowników socjalnych oraz §jjjij_H!.!(i|,| pedagogiki społ.; gl. dzieła; Prze-ijiHfiiMU'' nodowiska społecznego. Dombek -|(fiiiiil.i iln/szy chbadań. Pamiętnik sesji na-iMi<f| Iwupiilred., 1990), Rodzina z proble-■Ifm iilhiholowym. Pomoc. Profilaktyka s-ff.iinil, 1990), Rodzina i instytucje socjal-- ■ rhnmiwcze (współautor, 1991),Pedago-,a yalcc-m i praca socjalna. Przegląd sta-• •ii komentarze (współred., 1996), Wo-* iwhliwiiw działania społecznego (wspólni pj')ii), Alekander Kamiński — pedagog i •in ity (współred., 1996), Pedagogika win om jako dyscyplina akademicka. Stan t /wtpWi/yiny (współred., 1998); kontakt . HHiInwy: [e-mail].

HMr/iW))a senne, fragmenty aktywności l<«v> I' nirzymujące się podczas snu w postaci iatnii powiązanego łańcucha wyobrażeń, ‘Myśli, przeżyć; występują w fazie snu para-kilmalnego; w psychoanalizie traktowane jatę innnlioliczny przejaw nieświadomego, sta-iiMwi.p:y następnie przedmiot interpretacji.

Mnfilow Abraham Harold (ur. 1908, zm. i o .'ii), psycholog amer.; 1951-69 prof. Bran-ilrlu llniversity w Waltham; jeden z twórców i!MV‘lH»łogii humanist.; sformułował teorię, w il Id ó rej potrzeby człowieka tworzą pewną “Ml,I hierarchię, decydującą o kolejności ich , iiipnkajania: potrzeby zajmujące wyższą pobiję w hierarchii aktualizują się dopiero wówczas, gdy zostają zaspokojone potrzeby niższego” szczebla (bardziej elementarne); wg Maslowa do naturalnych potrzeb człowie-1 .i należą nie tylko tzw. „potrzeby braku” (pokarmu czy bezpieczeństwa), ale także - zajmujące wyższe miejsca w hierarchii — „potrzeby wzrostu” (samorealizacji, twórczości, transcendencji); gł. dzieła: Motywacja i osobowość (1954, wyd. poi. 1990), W stronę psychologii istnienia (1962, wyd. poi. 1986), Religiom, Vcdnes and Peak Experiences (1964).

masochizm, rodzaj dewiacji seksualnej polegającej na uzyskiwaniu podniecenia seksualnego i rozkoszy seksualnej na skutek całkowitego podporządkowania się i uległości wobec partnera, prowokowaniu sytuacji przynoszących cierpienie i poniżenie; m. jest przeciwieństwem sadyzmu; termin pochodzi od nazwiska pisarza austr. L. Sacher-Masocha, który w swoich książkach opisywał tego typu zachowania.

materializm dydaktyczny -> encyklopedyzm.

matura [łac. matwas 'dojrzały’], egzamin dojrzałości, forma oceny poziomu wykształcenia ogólnego.

Po raz pierwszy egzaminy tego typu przeprowadzono ok. 1788 w Prusach; odbywały się w uniwersytetach, a od 1812 w gimnazjach w obecności przedstawiciela państw, władz szkolnych; podobne egzaminy wprowadzono w innych krajach, m.in. 1812 w szkołach departamentalnych Księstwa Warsz.; początkowo m. była jedynym egzaminem między szkolą średnią a wyższą, dającym prawo wstępu na wyższą uczelnię; z czasem w niektórych krajach dodano obowiązkowe egzaminy wstępne do szkól wyższych.

Zgodnie z rozporządzeniem Min. Edukacji Nar. z 19IV 1999 w sprawie zasad oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów w szkołach publ., egzamin maturalny jest przeprowadzany dla absolwentów dotychczasowych szkół średnich, dających wykształcenie średnie ogólne (szkoły „przed reformą”) oraz absolwentów trzyletnich -* liceów profilowanych oraz dwuletnich liceów uzupełniających (szkoły „po reformie”) ; nowa m. składa się; 1) z części wewn., mającej formę egzaminu pisemnego (język polski oraz język obcy nowoż.), 2) z części zewn. obejmującej trzy przedmioty obowiązkowe (język polski, język obcy nowoż., matematykę) oraz jeden przedmiot do wyboru (biologia, chemia, fizyka, geografia, historia, drugi język obcy nowoż. bądź klasyczny). Egzamin maturalny przeprowadza komisja okręgowa właściwa dla województwa, na terenie którego znajduje się szkoia, dwa razy w