skanuj0067

Obiektywizm [iac. obieaio 'powściągnięcie’], zasadnicza cecha postępowania nauk,, która polega na zachowaniu krytycznego dystansu wobec badanej rzeczywistości, Uczeniu się wyłącznie z faktami, przy jednoczesnym wyłączeniu czynników subiektywnych; mimo iż o. jest postulatem rzetelności nauk., podaje się w wątpUwość możliwość postępowania całkowicie obiektywnego; teorie rozwoju nauki (teoria paradygmatów), a w szczególności hermeneutyka filoz. (koncepcja przed-rozumienia) ukazują ukryte, „subiektywne” przesłanki nauk. interpretacji; również w pedagogice podkreśla się znaczenie obiektywnego i informatywnego charakteru nauczania; tym niemniej zwraca się zarazem uwagę, iż w obszarze wychowania aksjologicznego (moralnego i światopoglądowego) czy estetycznego powinny być ujawniane subiektywne preferencje nauczyciela.

obligatoryjny przedmiot [łac. obbligo 'zobowiązanie’], przedmiot obowiązkowy.

obowiązek szkolny, nakładany przez państwo na prawnych opiekunów dzieci obowiązek ich kształcenia, począwszy od określonego wieku, przez określoną liczbę lat i w określonym zakresie.

W czasach nowoż. pierwszy impuls do rozwoju idei o.sz. dała reformacja, w XVII i

XVIII    w. głosili ją m.in. J.A. Komeński i filozofowie oświecenia (np. D. Diderot); pierwsze próby jego wprowadzenia pojawiły się w XVII w. (przepisy weimarskie z 1619, go-tajskie z 1642, prus. z 1698 i 1717, stanu Massachusetts z 1642 i 1647), jednak nie miały one większego znaczenia z powodu nikłych możliwości realizacji; do szerszego uznania zasady powszechnego o.sz. przyczyniła się rewolucja fr. i jej idee społ.; pierwsze ustawy wprowadzające faktycznie o.sz. pochodzą z

XIX    w. (1825 Prusy, 1869 Austria, 1872 Japonia, 1876 Vtf. Brytania, 1882 Francja, 1852— 1918 USA).

Na ziemiach polskich o.sz. ustani) raz pierwszy 1808 jako zalecenie bity cji Publ., jednak wobec braku oilpo liczby szkół nie weszło ono w /yel został wprowadzony przez zabofcd w Wielkopolsce i na Pomorzu, 187,1 W byl realizowany nierównomiernie większym zakresie pod zaborem prt)¹ odzyskaniu niepodległości 7-letni 0,111, wprowadzony na terenie całej Polski dekretu z 1919, a potwierdzony uit, 1932; 1938 byl realizowany w ok. W II wojnie świat. — na mocy dekretu — rozszerzono zakres o.sz. (miał ukończenia przez ucznia 7-klasowc) podstawowej, nie dłużej jednak niż ilu ku życia); ustawa z 1961 przedłużyła o,

17. roku życia.

Zgodnie z ustawą o systemie oświaty % |i obowiązek szkolny dziecka rozpoczyna początkiem roku szkolnego w tym rokit lendarzowym, w którym kończy ono t oraz trwa do ukończenia szkoły podslji wej, nie dłużej jednak niż do końca n szkolnego, w którym kończy ono 17 lat; not Konstytucja RP z 1997 wydłużyła obowtp szkolny do 18. roku życia. Ob. prowadzona dyskusje nad obniżeniem wieku, w który] dziecko zaczyna podlegać o.sz. na 6. rok tjł cia, podobnie jak to jest w większości pańlttj Unii Europejskiej.

obserwacja pedagogiczna, jedna z pą# stawowych metod nauk. badania w spoaólj ustalony, planowy i celowy dostępnych zmyj słowo zjawisk, osób, zdarzeń i procesów 11 zakresie wychowania czy kształcenia; o,p, powinna być obiektywna, wierna, wyczerpth jąca i wnikliwa; do o.p. wykorzystuje się sp|> cjalne techniki (np. protokołowanie przy po> mocy arkuszy czy skal obserwacyjnych, st«* nografowanie, rejestrowanie filmowe czy dźwiękowe, technikę próbek czasowych), które pozwalają na w miarę dokładne i wierne zarejestrowanie danei rzeczywistości mi

ocenianie

|^tł |H| n|iimi, klasyfikacji i wyjaśnie-BMi ja mhi/,1* być ze względu na: I niMriiiw.i lub wycinkowa, 2) żerny i /» liizbę przedmiotów — jed-^iii|irrw,i hit) zbiorowa, 3) czas jej w..i,    lub krótkotrwała,

i|ti u •!! m ii — w otoczeniu natural-w.mmkach laboratoryjnych, iję |i,mI,n /,i wobec badanych zjawisk jf)i lub ni ?c"iiuicząca, 6) czynności ob-im kontrolowana i niekontrolowana.

RWukt Kazimierz (ur. 25 VII 1931, Hptl |mv liolog; prof. WSP w Bydgosz-I 1'f.M kin. filii Inst. Psychologii PAN; | k (mil llAM, 1992-98 dyr. Instytutu ulubił llAM; zainteresowania badawcze M .-,i|/iiiliiioń psychologii ogólnej, kłi-(jiil I iitiiiliowości oraz całościowe syste-j iiayi ImliiKii; oprać, teorię „kod-emocje”, kit i.HiiImwiiści rozwojowej oraz zintegro-ii,_t iimili'1 nigulacji psych.; gl. dzieła: Psy-t*i*lii ludzkich (1964, wyd. 4. 1983), uiiHihicji i struktura procesów emocjo-MiHi-¹' 11'f/d, wyd. 2.1982), Adaptacjatwór-j|j j 1'ittdl. IV poszukiwaniu właściwości czło-ir tu 11'imt), Człowiek intencjonalny (1993), f, wliikiykę potrzeb: psychologia dążeń a i n/i 11995).

ttjtwód szkolny (rejon szkolny), zatniesz-Mii, i fu iśle ograniczony obszar, z którego ,|ilii,i w wieku obowiązku szkolnego uczę-jn i.i),| lub powinny uczęszczać do danej ł<Mv, tworzony jest na podstawie orzeczeni! !ii(;aiiizacyjnego właściwego organu ad-iiiluliiiiacji szkolnej, który ustala granice ob-u,mlii nzkolnego, położenie szkoły (w możli-»|i' ilogodnym punkcie komunikacyjnym) m ,tz ji-j poziom organizacyjny. W Polsce pro-iiilni o.sz. ustalony jest na 3-4 km dla szkoły iniiliil.iwowej i 4 km dła gimnazjum, przy ■ /yiii o.sz. gimnazjum publicznego może iiln'|uiować obszary należące do sąsiadują-i (u li gmin, jeżeli gminy te zawrą umowę o iv!ipiildzialaniu w tym zakresie; obwody •M o tym samym stopniu organizacyjnym a,l rozłączne; do sześcioletniej szkoły podstawowej i gimnazjum prowadzonych przez (imiiię przyjmuje się z urzędu dzieci zamiesz-li.ilc w obwodzie tych szkół; w Polsce nie obowiązuje jednak przymus przynależności dzieci do szkól rejonowych, gdyż rodzice na własną prośbę mogą przenieść dzieci do szkoły spoza ich obwodu, o ile są w niej wolne miejsca; gęstość populacji szkolnej wpływa na wielkość szkoły lub wielkość o.sz., a tym samym na odległości, z jakich uczniowie uczęszczają do danej szkoły; wielkość szkoły można potraktować jako funkcję gęstości populacji szkolnej i ustalonego zasięgu oddziaływania szkoły.

obywatelskie wychowanie -> edukacja obywatelska.

Ocena, wypowiedź o charakterze wartościującym, informacyjnym i motywującym dotycząca stanu wiedzy, kompetencji, sprawności, a także postaw i zachowania (-* ocenianie uczniów, -> ocenianie nauczycieli).

ocenianie nauczycieli, utrwalony w systemie oświaty sposób sprawowania nadzoru pedag. nad nauczycielami.

Artykuł 6a Ustawy Karta Nauczyciela wprowadza obligatoryjną ocenę pracy nauczyciela w pierwszych latach zatrudnienia (pierwsza ocena w drugim roku, druga — pod koniec trzeciego roku pracy, jeżeli nauczyciel uzyskał pierwszą ocenę co najmniej wyróżniającą, bądź w czwartym roku pracy), a także możliwość oceniania z inicjatywy samego nauczyciela, jednego z organów nadzoru pedag. lub na wniosek rady szkoły. Zgodnie z par. 12.1. Karty Nauczyciela, min. edukacji nar. ustala w drodze rozporządzenia: kryteria oraz szczegółowe zasady i tryb dokonywania oceny pracy nauczyciela, tryb postępowania odwoławczego oraz szczegółowe zasady powoływania przez organ sprawujący nadzór pedag. składu zespołu oceniającego; także par. 3 zarządzenia min. edukacji nar. z 8 IV 1997 w sprawie zadań nauczycieli, którym powierzono stanowiska kierownicze w szkole stanowi, że do zadań dyrektora szkoły należy m.in. ustalanie zasad i kryteriów oceny wyników pracy nauczyciela dla określenia procentowego podwyższenia stawki wynagrodzenia zasadniczego.

W rozporządzeniu MEN w sprawie zasad i trybu dokonywania oceny pracy nauczyciela wskazuje się m.in., iż powinna ona w szcze gólności uwzględniać wiedzę i umiejętność nauczyciela (poprawność merytoryczną i me todyczną, kulturę i poprawność języka, utrzy mywanie proporcji między dyscypliną i in: cjatywą uczniów), zaangażowanie zau (uczestnictwo w pozalekcyjnej działalnośi szkoły, udział w pracach zespołów naucz’ cielskich, opracowywanie treści program¹ wych i dydakt., zainteresowanie ucznie i jego środowiskiem, nawiązywanie wspł pracy z rodzicami), aktywność w doskona' niu zaw., podejmowanie działań w zakre; wszechstronnego rozwoju ucznia z uwzgłf nieniem jego możliwości i potrzeb, przestr: ganię porządku pracy (punktualność, pe