skanuj0105

Strykowski

kodem komunikacji w stosunkach międzyludzkich. Postawę strukturalistyczną charakteryzuje poszukiwanie motywacji określonych stanów lub procesów językowych przede wszystkim w stosunkach wzajemnych między poszczególnymi elementami systemu. Strukturalistyczną interpretacja zjawisk językowych jest zawsze interpretacją funkcjonalną, podstawowe jest dla niej pojęcie funkcji znaku, związanej z jego miejscem w systemie. Gł. cel analizy strukturalnej stanowi pełny i adekwatny opis struktury języka w konkretnym przekroju synchronicznym (aczasowym), składający się z uporządkowanych inwentarzy znaków poszczególnych poziomów języka (fonemów, morfemów, form wyrazowych) oraz określenie zasad ich dystrybucji w tekście i wynikającej zeń (diakrytycznej lub semantycznej) funkcji poszczególnych znaków. Określenie znaku przez jego wartość relacyjną w stosunku do innych znaków pozwala odróżnić to, co jest w jego kształcie (brzmieniu, układzie linearnym) bezpośrednio ważne, relewantne (istotne) dla jego funkcji w systemie, od tego, co akce-soryczne (uzupełniające), nierelewantne. Prace pisane świadomie z pozycji struktura-listycznych pojawiły się w pocz. XX w., jednak szersze upowszechnienie teorii i metod badawczych s. przypadło dopiero na lata 30. i późniejsze. Wśród prekursorów s. wymienia się najczęściej F. de Saussure’a i J. Baudouina de Courtenay; teoria s. została przyjęta i rozwija się obecnie w różnych mutacjach gł. w Europie i Stanach Zjednoczonych.

Socjologia i etnografia. W naukach społ. strukturalizm jest zbiorczym określeniem wielu koncepcji, w których centr. miejsce zajmuje pojęcie struktury, a za gł. zadanie uważa się badanie trwałych relacji między częściami (elementami) spoi. całości. Różnice pomiędzy tymi koncepcjami są znaczne i zależą od tego, które części (elementy) wyróżnia się i które relacje między nimi są uwzględnione. Wspólną ich cechą jest to, że wszystkie zakładają bezużyteczność badania poszczególnych elementów w izolacji od sposobu ich powiązania ze sobą. W tym sensie s. przeciwstawia się orientacjom indywidualistycznym, wg których wiedzę o społ. całościach można wydedukować z wiedzy o jednostkach. W innym znaczeniu mówi się o s. wówczas, gdy chodzi o podkreślenie, iż zadaniem nauki jest odkrywanie utajonych struktur znajdujących się u podłoża obserwowanych zjawisk. Tak rozumiany s. przeciwstawia się nie tylko em-piryzmowi, lecz także historyzmowi, gdyż towarzyszy mu założenie, że — w odróżnieniu od zjawisk — owe struktury są niezwyll^ trwałe. C. Levi-Strauss zainicjował oryginalny kierunek badań nad organizacją spoi., strUlH turami pokrewieństwa, mitami, obrzędaHtli wykorzystując wzory badań języluwiilł wczych. S. etnologiczny poszukuje ukrylyuht „głębokich”, nieuświadamianych struktur przejawiających się w rzeczywistości kultur® wej. Dotarcie do nich jest możliwe przez dedukcyjne konstrukcje modeli abstrakcyjnych! Modele te ujmują normy rządzące żydem społ., te zaś przejawiają się w obyczajach, którymi rządzą mity. Analiza i interpretacji języka mitów prowadzą do ujawnienia kullu> rowych modeli i ukrytej struktury. S. etnold’ giczny rozumie kulturę jako system norm, a historię jako przekształcanie modeli w obrębie struktury.

Strykowski Wacław (ur. 5 IX 1942, Cftj Wielki), pedagog; prof. zw. (JAM w Pozim-niu; czł. Kom. Nauk Pedag. PAN; czł. Gesell* schaft fur Padagogik und Information; pre/.CK Polskiego Tow. Technologii i Mediów Edukacyjnych; przewodn. Rady Nauk. Polskiego Stów. Filmu Nauk.; czl. Rady Nauk. Polskiej Fundacji Upowszechniania Nauki; red. nacz, rocznika pedagogicznego „Neodidagmata" i kwartalnika „Edukacja Medialna”; zajmuje się dydaktyką, technologią kształcenia i pedagogiką medialną, a zwłaszcza teorią i metodyką stosowania filmu dydaktycznego, teorią kształcenia multimedialnego oraz edukacją medialną uczniów i nauczycieli; gł. dzieła; Struktura filmu naukowo-dydaktycznego (1973), Wstęp do teorii filmu dydaktycznego (1976), Audiowizualne materiały dydaktyczne. Podstawy kształcenia multimedialnego (1984), Wideo w kształcenia multimedialnym (1991), Dokąd zmierza technologia kształcenia (1993), Media a edukacja (red. 1997, 1998).

Student [łac. studens 'kształcący się’], osoba immatrykulowana, pobierająca naukę w szkole wyższej; w roku akad. 1998/99 w uczelniach polskich studiowało łącznie ok. 1 min 260 tys. osób, z czego w uczelniach państwowych — ok. 929 tys., a w uczelniach niepaństwowych — 331 tys.

Studia doktoranckie, najwyższy etap edukacji, przygotowujący do napisania -» rozprawy doktorskiej, uzyskania -* stopnia naukowego doktora oraz wykonywania pracy naukowej i dydaktycznej; prowadzone są w jednostkach nauk.-dydaktycznych mających uprawnienia do nadawania stopnia doktora habilitowanego, co gwarantuje odpo-

studia

*13

wlrilnią ich jakość; trwają zazwyczaj 3-4

MM.

■tudia dzienne, studia, na których zajęcia uilhywają się regularnie w trakcie roku akad., wymagające realizacji określonego planu za-jyr w wymiarze ok. 2200 godz. dydaktycznych dla wyższych studiów zawodowych i 1000-3500 godz. dydaktycznych dla wyż-n/.ych studiów magisterskich, a tym samym ni.ilej obecności studentów i nauczycieli ,ilud. w uczelni; w roku akad. 1998/99 na nludiach dziennych uczyło się ok. 581 tys. Miób, z czego w uczelniach państwowych nk. 505 tys., a w uczelniach niepaństwowych (wraz z Katol. Uniw. Lubelskim oraz uczelniami i seminariami teol.) ok. 76 tys.

„Studia Edukacyjne”, ogólnopolski periodyk nauk., wydawany od 1995 przez UAM w Poznaniu, poświęcony interdyscyplinarnym aspektom edukacji w Polsce i za granicą; adresowany do pedagogów ze środowisk akad., nauczycieli, wychowawców i pracowników socjalnych; dostępny tylko w prenumeracie; stałe działy: „Artykuły i rozprawy”, „Sprawozdania z badań”, „Recenzje", „Z żyda naukowego”; red. nacz. jest prof. A. Zan-decki (adres: 60-568 Poznań, ul. Szamarzewskiego 89).

studia eksternistyczne, studia odbywane poza szkolą wyższą, metodą samokształcenia, z obowiązkiem składania w ustalonym terminie egzaminów; w roku akad. 1998/99 w Polsce było zaledwie 7349 studentów eksternistycznych, z czego w uczelniach państwowych 3855.

studia niestacjonarne, pojęcie wprowadzane przez projekt nowej ustawy — prawa o szkolnictwie wyższym, odnoszące się do studiów nie wymagających w realizacji całego programu kształcenia w formie zajęć dydaktycznych bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich.

„Studia Pedagogiczne”, czasopismo nauk., wyd. od 1954 przez Kom. Nauk Pedag. PAN w Zakładzie Nar. im. Ossolińskich we Wrocławiu; prezentują dorobek różnych nauk pedagogicznych.

Studia podyplomowe, studia, które dają możliwość absolwentom wyższych uczelni zdobycie dodatkowej specjalizacji zawodowej na poziomie wyższym.

studia stacjonarne, pojęcie wprowadzane przez projekt nowej ustawy — prawa o szkolnictwie wyższym, odnoszące się do studiów polegających na realizacji całego programu kształcenia w formie zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich.

Studia Wieczorowe, studia realizujące program studiów dziennych w formie zajęć organizowanych w terminach nie kolidujących z czasem pracy, a więc w godzinach popołudniowych; pierwotnie były przeznaczone przede wszystkim dla osób już pracujących zawodowo; ob. jako studia częściowo bądź w całości odpłatne stanowią z jednej strony próbę polepszenia kondycji finansowej szkół wyższych z ominięciem ustawowego zapisu o bezpłatności nauki w uczelniach państwowych, z drugiej natomiast są odpowiedzią tychże uczelni, a także szkół niepaństwowych na rosnące aspiracje edukacyjne młodzieży, której znaczący odsetek pragnie podjąć edukację na poziomie wyższym; w roku akad. 1998/99 w Polsce na studiach wieczorowych pobierało naukę ponad 62 tys. osób, z czego w uczelniach państwowych ponad 46 tys.

studia wyższe magisterskie, studia prowadzące do uzyskania tytułu zawodowego magistra, magistra inżyniera bądź lekarza; jako studia jednolite trwają od 9 do 12 semestrów; jako studia uzupełniające — 4 do 6 semestrów; studia prowadzone są na kierunku (wykaz kierunków uchwala Rada Główna Szkolnictwa Wyższego) w zakresie danej specjalności (np. kierunek pedagogika w zakresie pedagogiki społecznej; filologia w zakresie filologii germańskiej); plan zajęć na jednolitych studiach magisterskich dziennych obej muje na ogół 3000-3500 godz. zajęć dydak tycznych; zgodnie z obowiązującym prawen kierunek studiów magisterskich u ruchami: się uchwałą senatu; studia takie może prowa dzić jednostka nauk.-dydaktyczna, która za trudnią jako podstawowym miejscu pracy ci najmniej 8 samodzielnych pracowników na uki (z tytułem nauk. profesora bądź stopnier nauk. doktora habilitowanego), z któryc 5 reprezentuje profil kształcenia danego kie ranku; w przypadku uczelni państwowe która nie zatrudnia 60 profesorów tytula nych, uchwała o uruchomienie kierunku sti diów jest zatwierdzana przez ministra wła ciwego do spraw szkolnictwa wyższeg a w przypadku uczelni niepaństwowyc przez Radę Główną Szkolnictwa Wyższego

studia wyższe zawodowe, studia prow dzące do uzyskania tytułu zawodowego lice cjata bądź inżyniera; trwają 6 do 8 semt trów, łącząc teorię z praktyką zawodow