Wody wodrowęglanowe w balneologii
W przyrodzie dwutlenek węgla występujący w niektórych wodach łączy
się z cząstkami wody tworząc kwas węglowy, ten przekształca się w
słabo zasadowy anion wodorowęglanowy (HCO3-).
Woda, która zawiera zawiera ponad 1000 mg/dmł składników stałych z
przeważającą ilością jonów (HCO3-) jest kwalifikowana jako woda
wodorowęglanowa.
Podział w zależności od obecności kationów:
" woda wodorowęglanowa - sodowa
" woda wodorowęglanowa - potasowa
" woda wodorowęglanowa -wapniowa
" woda wodorowęglanowa -magnezowa
" Wody wodorowęglanowe zawierające
od 250 do 999 mg/dmł CO2 to tzw.
wody kwasoweglowe.
" Wody wodorowęglanowe zawierające
od 1000 mg/dmł CO2 to tzw. szczawy
.
" Czynnikiem leczniczym w tego typu
wodach jest CO2 oraz rozpuszczone
mikroskładniki.
" Zastosowanie w balneologii:
" kąpiele kwasowęglowe (mokre, suche)
" kuracja pitna
" Występowanie m.in.: Długopole
Zdrój,Jedlina Zdrój, Szczawno Zdrój.
" Patrz wykład o patrz CO2
Wody chlorkowe w balneologii
" Wody chlorkowe, to takie które
zawierają ponad 1000 mg/dmł
składników stałych z przewagą jonów
chlorkowych.
" Podział ze względu na obecność
kationów:
" woda chlorkowo-sodowa
" woda chlorkowo-wapniowa
" woda chlorkowo-magnezowa
" Zastosowanie w balneologii:
" najczęściej stosowane są wody
chlorkowo-sodowe
" woda chlorkowo-sodowa o stężeniu do
1,5% chlorku sodu to woda słona
" woda chlorkowo-sodowa o stężeniu
powyżej to 1,5% solanka
" W balneologii stosuje się solanki o
stężeniu do 6 % chlorku sodu
Właściwości lecznicze solanki
" drażniący wpływ na zakończenia nerwowe w skórze
" zmniejszenie pobudliwości nerwów czuciowych i ruchowych
" zmniejszenie dolegliwości bólowych
" zwiększenie ukrwienia skóry, poprawa elastyczności i trofiki
" usprawnienie procesów miejscowej przemiany materii
" rozpulchnienie naskórka
" rozluz
nienie chorobowo napiętych mięśni
" wpływ odprężający i relaksujący na organizm
Zabiegi z wykorzystaniem wód chlorkowych :
" Kąpiel solankowa całkowita,
półkąpiel w wannie
" stężenie chlorku sodu-3-4%
" temperatura 36-37 �C
" czas zabiegu- do 20 min
" seria 3x w tygodniu
" Kapiel nasiadowa
" stężenie chlorku sodu-
indywidualnie
" temperatura 39-40 �C
" czas zabiegu- do 25 min
" seria 3x w tygodniu
" Kąpiel w basenie
" stężenie chlorku sodu-2-3%
" temperatura 24-28�C
" czas zabiegu- do 30 min
" seria 3x w tygodniu
" Uwaga!
" U dzieci do 5 r.ż stosuje się
solankę do 2% stężenia, max
10 min., w temperaturze nie
wyższej niż 28 �C,zabieg może
działać drażniąco na organizm,
układ krążenia, dziecko może
tracić wodę.
" Płukanie przyzębia:
" stężenie chlorku sodu 3-4%
" temperatura -37�C
" czas zabiegu -15 min
" seria 3x w tygodniu
" Wskazanie:paradontoza
" Sztuczne kąpiele solankowe:
" sól lecznicza iwonicka lub bocheńska,
" ług ciechociński
" szlam ciechociński
" Wg wskazań na opakowaniu
" Wskazania do terapii wodami
" Przeciwwskazania do terapii
chlorkowymi
wodami chlorkowymi
" choroby zwyrodnieniowe stawów
kręgosłupa
" niewydolność krążenia
" stany po urazach narządu ruchu
" nadczynność tarczycy
" przewlekłe choroby dróg
oddechowych
" niewydolność jajników
" choroby skóry, zwłaszcza
" choroby naczyń wieńcowych z
łuszczyca i alergie skórne
dusznicą bolesną
" klimakterium
" nerwice
" nadciśnienie I stopnia
" Występowanie wód
" zaburzenia przemiany materii,
chlorkowych m.in.:
otyłość
Ciechocinek, Ustroń,
" anemia
Kołobrzeg, Wysowa.
Wody siarczanowe w balneologii
" Wody siarczanowe uznawane w balneologii to takie, które zawierają
co najmniej 1000 mg siarki na dmł .
" Podział ze względu na występowanie kationów:
" woda siarcznowo-sodowa (glauberska)
" woda siarcznowo-wapniowa (gipsowa)
" woda siarcznowo-magnezowa (gorzka)
" woda siarcznowo-żelazista (witriolowa)
" Zabiegi: kąpiele, półkąpiele, kąpiele w basenach, płukania przyzębia
i pochwy.
" Patrz wykład na temat gazów w balneologii (H2S)
Krenoterapia (kuracja pitna)
" W warunkach
uzdrowiskowych kuracja
pitna trwa ok. 3 tygodnie.
" Woda powinna być
pobierana ze z
ródła
przeciętnie 6 razy w ciągu
dnia.
" Podczas picia wody należy
spacerować.
" Dawki wypitej wody należy
stopniować ( od 1 do 6
pijałek).
" Do krenoterapii stosuje się
pijałki o pojemności 220 
250 ml.
Do prawidłowego funkcjonowania organizm potrzebuje nie tylko wody,
ale także substancji w niej rozpuszczonych.
Substancje te dzielą się na grupy:
" makroskładniki
" mikroskładniki
" składniki podrzędne
Pierwiastki główne  makroskładniki (stanowią 90% - 99%
substancji rozpuszczonych w wodach naturalnych)
aniony:
 chlorki (Cl - ) wraz z sodem (Na+ ) jest składnikiem soli
kuchennej (NaCl), w nadmiarze sól jest szkodliwa, jednak do
prawidłowego funkcjonowania organizmu sól jest
niezbędna, chlorki utrzymują prawidłowe ciśnienie
osmotyczne w komórkach
 siarczany (SO4 �- ) siarka wchodzi w skład wielu enzymów
 wodorowęglany (HCO3- ) pomagają utrzymać równowagę
kwasową w żołądku i jelitach, przyśpieszają trawienie
kationy:
 magnez (Mg�+ ) istotny w budowie kości i komórek, zwłaszcza
komórek mięśni, pomaga zachować równowagę systemu
nerwowego i uczestniczy w budowie wielu enzymów, niedobór
powoduje nerwowość, rozdrażnienie i skurcze
 potas (K+) odpowiada za przesyłanie impulsów nerwowych oraz za
skurcze mięśni, reguluje poziom wody w komórkach i ciśnienie
osmotyczne
 sód (Na+ ) niezbędny do wymiany wody między komórkami a
substancją międzykomórkową
 wapń (Ca�+ ) bierze udział w budowaniu kości i zębów, niedobór
wapnia może powodować osteoporozę, nadmierną potliwość,
nerwowość, wymioty i skurcze
Mikroskładniki (pierwiastki śladowe, pierwiastki rzadkie i
pierwiastki promieniotwórcze ok. 1% substancji
rozpuszczonych)
" fluor  jest składnikiem kości i " miedz
 bierze udział w
zębów, wzmacnia szkliwo wytwarzaniu czerwonych
zębowe, zapobiega próchnicy, krwinek, w tworzeniu kości i
niedobór powoduje kruchość i kolagenu, prawidłowym gojeniu
łamliwość kości oraz podatność się ran, we wchłanianiu i
na próchnicę transporcie żelaza
" jod- niezbędny do " cynk- niezbędny do syntezy
prawidłowego funkcjonowania DNA i RNA, białek, insuliny,
tarczycy, wchodzi w skład prawidłowego funkcjonowania
hormonów tarczycy układ odpornościowego,
potrzebny do odczuwania
" arsen - pobudza aktywność
smaku, zapachu, wpływa na
krwiotwórczą szpiku kostnego,
wygląd włosów i paznokci
wpływa hamująco na przemianę
materii, intensyfikuje przyrost " lit- pomaga w leczeniu
wagi alkoholizmu, depresji i nerwicy
" brom- działa na system " mangan- potrzebny do
nerwowy, działanie prawidłowego funkcjonowania
uspokajające i pogłębiające sen układ, nerwowego
" bor - wraz z wapniem bierze
udział w budowie kości,
zapobiega próchnicy
Składniki podrzędne
" krzem- udział w budowaniu
kośćca, zębów, tkanek
chrzęstnych
" żelazo- 70 % żelaza w
organizmie związane jest w
hemoglobinie krwi i barwniku
mięśni-w mioglobinie, przy
niedoborze żelaza spada
poziom hemoglobiny we krwi i
występuje niedokrwistość,
przyswajalność podnosi
obecność witaminy C, kwasu
foliowego i miedzi
Kuracja pitna z zastosowaniem wód
wodorowęglanowymi
Wskazania do krenoterapii wodami
wodorowęglanowymi:
" kamica moczowa
" wysiłkowe nietrzymanie moczu
" nawrotowe zakażenia dróg
moczowych
" stłuszczenie wątroby
" marskość wątroby we
wczesnym okresie
" stany po operacji pęcherzyka
żółciowego i dróg żółciowych
" przewlekły nieżyt żołądka i jelit
" choroba wrzodowa żołądka i
dwunastnicy w okresie remisji
Przeciwwskazania do krenoterapii wodami wodorowęglanowymi :
" ostry stan zapalny układu moczowego
" ostre i podostre stany zapalne pęcherzyka żółciowego i dróg
żółciowych
" żółtaczka
" ostry przebieg cukrzycy
" ostre i podostre zatrucia przemysłowe
" ostre stany zapalne układu pokarmowego
" krwawienia z przewodu pokarmowego
" choroby pasożytnicze przewodu pokarmowego
" Przeciwwskazanie bezwzględne: niewydolność krążenia
Kuracja pitna z zastosowaniem wód
chlorkowych (słonych)
Wskazania do krenoterapii
wodami chlorkowymi
" nieżyt żołądka z
niedokwaśnością
" przewlekłe nieżyty
żołądkowo- jelitowe
" zaparcia
" cukrzyca
" przewlekła skaza
moczanowa
" przewlekłe zatrucia
metalami ciężkimi
Przeciwwskazania do krenoterapii wodami
chlorkowymi
" niewydolność krążenia i nerek
" wrzód żołądka i dwunastnicy
" skłonność do biegunek
" skąpomocz
" choroby odbytu
Kuracja pitna z zastosowaniem wód
siarczanowych
Wskazania do krenoterapii z zastosowaniem wód siarczanowych
" przewlekły nieżyt jelit
" przewlekłe stany zapalne trzustki
" przewlekłe stany zapalne woreczka żółciowego
" zaburzenia przemiany materii
" cukrzyca
" dna moczanowa
" otyłość
" nieżyty oskrzeli z zaleganiem wydzieliny
" nieżyty dróg oddechowych a tle alergicznym
" zatrucia metalami ciężkimi
Przeciwwskazania do krenoterapii z zastosowaniem
wód siarczanowych
" choroba wrzodowa
żołądka i dwunastnicy
" nadkwaśność żołądka
" skłonność do biegunek
" astma oskrzelowa
Kuracja pitna z zastosowaniem wody
radonowej
Wskazania do krenoterapii z
Przeciwwskazania do krenoterapii z
zastosowaniem wody radonowej
zastosowaniem wody radonowej
" miażdżyca, choroby naczyń
włosowatych
" przeciwwskazanie dotyczące
" stany po przebytym zakrzepowym
obciążenia organizmu
zapaleniu żył kończyn dolnych
" zaparcia pierwiastkami promieniotwórczymi
" otyłość
" kamica nerkowa
" dna
" cukrzyca
" kamica nerkowa
" urazy kości i stawów
" urazy tkanek miękkich
" łuszczyca
" przekwitanie
" alergiczne zmiany wypryskowe
skóry
Wody butelkowane
Fakty i mity na temat wód butelkowych
" czysta woda =symbol zdrowego stylu życia
" wody butelkowane- najdynamiczniej rozwijający się segment rynku
napojów bezalkoholowych w Polsce (od lat 90. XX w. wzrost
sprzedaży o ok. 85%)
" krystalicznie czysta woda- pozbawiona jakichkolwiek substancji
rozpuszczonych ( skład mineralny decyduje o właściwościach
zdrowotnych wody)
" sód szkodzi- nadmiar sodu jest niekorzystny, podnosi ciśnienie
krwi,zatrzymuje wodę w komórkach, ale niedobór może prowadzić
do nieprawidłowego funkcjonowania mózgu, odwodnienia,skurczów
mięśni.Reklamowane wody niskosodowe są z reguły słabo
zmineralizowane (nawet poniżej 200 mg/dmł), z niskiej jakości
produktu robi się jego zaletę
Niekorzystna, szkodliwa rola dwutlenku węgla
" zawartość dwutlenku węgla w wodzie mineralnej, szkodzi jedynie
osobom cierpiącym na schorzenia gastryczne i przewlekłe zapalenia
gardła
" na osoby zdrowe CO2 nie wykazuje szkodliwego działania
" dwutlenek węgla poprawia smak wody, wykazuje działanie
bakteriostatyczne zatem woda gazowana jest korzystniejsza do
spożycia pod względem zdrowotnym, zwłaszcza zaraz po otwarciu
" woda polecana przez& .(Państwowy Zakład Higieny,
Instytut Matki i Dziecka)
" hasła podawane często bez zgody i wiedzy tych
instytucji
" wiele kobiet w ciąży, podczas karmienia i po porodzie
sięga po takie wody, jednak niskozmineralizowane wody
polecane w żywieniu niemowląt nie są odpowiednie dla
dzieci i matek karmiących
" organizm matki wykazuje zwiększone zapotrzebowanie
na minerały
Ze względu na ogólną mineralizację wody dzielimy na:
" ultrasłodkie-ilość stałych

składników 100 mg/dmł
" słodkie- ilość stałych
składników 100  500 mg/dmł
" akratopegi- o podwyższonej
mineralizacji 500-1000 mg/dmł
" mineralne- o suchej
pozostałości powyżej 1000
mg/dmł
Wody mineralne ze względu na mineralizację i
charakter chemiczny dzielimy na:
" słabo zmineralizowane (1000-3000 mg/dmł)
" średnizmineralizowane (słonawe, 3000-10 000 mg/dmł)
" silnie zmineralizowane (słone, 10 000 -35 000 mg/dmł)
" solanki (powyżej 35 000 mg/dmł)
Wody butelkowane dostępne w sprzedaży
" wody lecznicze np. Słotwinka, Jan, Zuber (
zalecana w zaburzeniach trawiennych)
" naturalne wody mineralne (np. Galicjanka
woda średnio i wysoko nasycona
dwutlenkiem węgla,
wysokozmineralizowana, Kryniczanka ilość
składników stałych to 2459,535 mg/ dmł,
Muszyna, woda mineralna o ogólnej
zawartości minerałów powyżej 1 500 mg/
dmł)
" naturalne wody z
ródlane
(najpowszedniejsze na rynku, błędnie
nazywane mineralnymi i za takie uważane
przez konsumentów np.Cisowianka, która
zawiera 714 mg / dmł składników
mineralnych, Kropla Beskidu ogólne
zawartość rozpuszczonych składników 363,6
mg/ dmł, Żywiec Zdrój-174,40 mg/ dmł )
" wody stołowe (naturalne wody z
ródlane
wzbogacone w składniki mineralne)
Prawidłowe oznakowanie wody butelkowanej
" dane o ujęciu- nazwa i lokalizacja
" zakład rozlewniczy- nazwa i adres
" nazwa rodzajowa wody-naturalna woda mineralna, naturalna woda
z
ródlana,woda stołowa (woda z
ródlana wzbogacona o składniki
mineralne)
" nazwa handlowa wody  Kropla Beskidu, Cisowianka, Muszynianka
" charakterystyka składu mineralnego- suma i zawartość
rozpuszczonych składników mineralnych, suma i zawartość
podstawowych jonów
" najodpowiedniejsze do spożycia są wody o suchej zawartości
powyżej 500 mg/dmł, zawierają odpowiedni poziom składników
wzbogacających dietę
Dziękuję za uwagę