IMG15 (3)

o

Po-

W Internecie, nic tylko w /.istosowanmclt GBC. istnieje Mula tciulcncj.i _z kontroli mul sposobem wyświetlaniu i w ogóle wyglądem dokumentów. Strony wanc w Web musrą mice „profesjonalny" wygląd. Jednak praktyka dyktowani, lotów dokumentów sposobu ich prezentacji poważnie różni się od pierwotnej j,'|    _;|"

która polegała na rozdzieleniu struktury dokumentu od jego prezentacji i po^¹ cyzje co do wizualizacji dokumentów przeglądane internetowej. Powodowało u¹¹®ą ’ glijd strony trudniejszy był do przewidzenia, gdyż sposób wyświetlania dokun_1c| ’ ^ C różne platformy bywał odmienny (co prawda zazwyczaj w szczegółach), ty JŁ' mieszaniu powstawał standard HTML, rozwijany w kolejnych wersjach. Dzięki k HTML jest powszechnie znany i stosowany w Web, może być używany przez { rodzaju interfejsy globalnej biblioteki cyfrowej. Również obiekty źródłowe, udoj^ \ w tej bibliotece często tworzone są jako dokumenty HTML, dzięki czemu elimino % jest większość kłopotów, związanych z reprezentowaniem czystego tekstu.

W spółczesne języki kodowania stosują słowa zamknięte w łamane nawiasy. kicty opisujące dokument. Na przykład wyrażenie <litle>To jest moja sirona</ij|j? \ sla tytuł dokumentu HTML, wyświetlany u góry ekranu. Tak jak w tym przykl^ ⁰^. każdej etykiety otwierającej przewidziano etykietę zamykającą, o tej samej n^’ K poprzedzonej znakiem /, Wiele przeglądarek pozwala jednak na pomijanie ctykj_et '^C’ ^alc Łających. co jedni traktują jako balaganiarstwo, a inni uważają za przydatne ulat^* W len sposób zwykle jest traktowana etykieta <p>, oznaczająca początek akapit !$| nocześnie uznawana przez większość przeglądarek za koniec poprzedniego w związku z czym stosowanie etykiety </p> nie jest niezbędne,    'H,

Bardzo istotną cechą HTML jest możliwość tworzenia odnośników hipcrieksio W kodzie źródłowym są one oznaczane przez wskaźniki <a>..,</a>, Adres dokument którego tworzy się odnośnik (może to być inna strona Web lub inna część tego sa ^l,(*° dokumentu) występuje w formie atrybutu. Odnośniki mogą odsyłać do obiektów mu|,j dialnych (audio, wideo) oraz obiektów w różnych formatach, opisanych wcześniej ijja odnośnik wyświetlany jest tekst pomiędzy etykietami <a>..,</a>. Kliknięcie na ni_eg₀ J woduje przejście do wywoływanego obiektu.

HTML pozwala na bezpośrednie wprowadzanie metadanych osadzonych w częj_cj główkowej dokumentu, przez wykorzystanie etykiet <meta>, jednak rozwiązanie i₀ ^a' swoje ograniczenia. Nie jest ono powszechnie stosowane, być może ze względu na J* chęć do ingerencji w źródło obiektu za każdym razem, gdy należy uzupełnić lub zmodyfi kować metadane. Zamiast tworzenia metadanych stanowiących część źródła dokumenty' a więc czasem trudno odróżnialnych od głównej jego treści, słuszna może być dccy_Z'' o wyodrębnieniu metadanych lub też utworzeniu specjalnej wersji dokumentu, zawie_rf jącej metadane, służącej wyłącznie jego udostępnianiu, podczas gdy otyginal przechowy. wany jest bez potrzeby ingerencji w jego strukturę.

XML również jest uproszczoną wersją SGML, zaprojektowaną w taki sposób, aby ułatwić współdziałanie globalnych zasobów biblioteki cyfrowej w Web. Współdziałanie ułatwiane jest między innymi przez fakt, że XMLjest niezależny od platformy, co umoź-liwia łatwą wymianę dokumentów pomiędzy różnymi systemami. Z praktycznego punkty widzenia można go nazwać dialektem SGML, w odróżnieniu od HTML, który jest przy. kładem języka kodowania, który można opisać przy pomocy SGML. W efekcie każdy dokument XML jest jednocześnie dokumentem SGML. Standard pozwala na elastyczne tworzenie charakterystyk struktury dokumentów i ich metadanych, dzięki czemu mogą być wykorzystywane w bibliotece cyfrowej. Stąd też znajduje szybko coraz większe zastosowanie.

XML jest językiem kodowania, mechanizmem służącym definiowaniu etykiet i relacji strukturalnych istniejących pomiędzy elementami dokumentów. Sztywne reguły syntak-tyczne XML utrudniają konwersję na ten standard dokumentów w starszych wersjach

hlcmy doiyc/i| głównie c/ęici kodów, które były niedbali- iforniulowMr, ^ll ^łopoty podczas przetwarzani,! tych (tófcirncniów, JednA ttoiując mm I* _L^|i\vc jest stworzenie dokumentu XML mątwie bhttoodpowMdiMfB

,(ir w HTML

* »’!wiiiy XML powinny być poprawne składniowo i strukturalnie Mówimy o| rpflW 2<j jest poprawny składniowo iwll-fmwtl), jeżeli jest utworzony zgodnie

do*

^1)0'?', ^ladni XML. Reguły te dotyczą między innymi konieczności domykani! ^K V'^,"mv wszystkich etykiet. Dokument niepoprawny składniowo nie może być prze-¹ ^ nrzcz parscr XML. Inaczej więc mź w HTML, tutaj należy dbać o składnię: etykiet rozróżnione są małe i duże litery, etykiety muszą być domykane, nalc-poprawne zagnieżdżanie elementów.

W ł* flciit jest poprawny strukturalnie iwlid), jeżeli jest zgodny z definicją dokumen-Podatkowymi regułami określonymi przez użytkownika. Do precyzowania tych ni.^|/fl i d specjalne języki, z których najczęściej używane są OTD¹' i Schemat XML, _cgiił j_cS| bardzo rozbudowanym językiem, Umożliwia tworzenie formatów danych ^.bic struktur organizacyjnych serwisów GBC. Każdemu opublikowanemu dokuję ⁰ , może towarzyszyć opis jego struktury (semantyki), w formie OTD" lubSchcma-|K /pule XSD). Oba stanowią schemat danych, zawartych w dokumencie XML: jego tu elementy, ich etykiety oraz zasady łącznego stosowania. Dzięki temu zarówno M ^ j_a|< maszyna może łatwo poznać strukturę i znaczenie danych bez względu na i^^dzenic. Dokument XML może zawierać dane w pełni indeksowane przez wy* ich P ij imcmetowe oraz opis ich struktury. Podobnie w pliku XSD można definiować

.    ............ : opis ich struktury. Podobnie w pliku XSD można definiować

s^k' metadanych wraz z ich cechami (takimi jak powtarzalność, obowiązkowość), n kuiueul XML nic precyzuje, jak należy wyświetlać przechowywane w mm dane, *\ _c0 większość przeglądarek internetowych przy próbie wyświetlenia, potraktuje go ^zwykty tekst. Istnieją jednak łatwe sposoby na prezentowanie dokumentów XMl j stronach internetowych w przyjazny dla użytkownika sposób. Dodatkowe narzę-fja pozwalają na definicję sposobu wyświetlania dokumentu podobnie, jak robi się to

^v Wokół XM L narosło wiele innych standardów, które zwiększają jego możliwości i za-losowania. Sam XML pozwala na wyrażanie informacji strukturalnej, a więc metada-eh. Jednak jego zastosowania nie ograniczają się do metadanych; rodzaj danych me odgryź roli. Zastosowania XML rozszerzane są dzięki zastosowaniu innych standardów, takich jak CSS^{1 2 3 4} lub XSL^,J. Pozwalają one na zmiany struktur dokumentów, obsługę za-nytań, wydobywanie informacji oraz formatowanie. Warto wspomnieć także o XHTMl. który jest przedstawieniem HTML w postaci XML. XHTML jest z kolei podstawą innych formatów, na przykład EPUB⁵. Istnieją także „dziedzinowe" odmiany XML'\ Znaczenie XML nie polega tylko na ułatwieniu kodowania dokumentów Web. Ujednolicenie struktur danych przekazywanych w procesach komunikacji, w tym naukowej.

75

1

   DTD - Document Typc Definilion.

2

   Najbardziej znanymi DTD są EAD (Encodcd Archival Descliplion) i TEI (Texi Encodmg Iniiiatire) Również HTML można traktować jako DTD języka SGML.

3

'-'CSS (Cascading Style Shect) - język służący do opisu sposobu wyświetlania (prezentacji) stron Web w HTML. Pozwala na odseparowanie treści dokumentu od jego formy.

4

| XSL (Extensible Siylcshcet Language) - język służący do opisu sposobu prezentacji i przekszułccn dokumentów tworzonych w formacie XML.

5

" EPUB to format dokumentu, opracowany przez International Digital Publishing Fomm|hitp. faww.idpf. on; i. stworzony z myślą o stosowaniu w różnych urządzeniach, w tym mobilnych (czytniki cbooków. telefony komór-kowc), gdyż sposób wyświetlania tekstu dostosowywany jest do możliwości technicznych (wielkości ekranu). W formacie zastosowano kilka innych standardów, takich jak XHTML. XML, Dublin Core. CSS.

' Najbardziej znane to MathML (http://www.w3.org/Malh/). stosowany w matematyce i SMIL (http://www.w3.org/TR/SMIL2/), służący prezentacji multimediów.