74 Metody nauczania i wychowania
(można zapytać, czy wszystko można głosować); w przypadku norm oczywistych wybór takiej, która mi się podoba może doprowadzić do skrajnego relatywizmu moralnego. Dziecko 7-letnie znajduje się w fazie heteronomii, czyli przyjmuje za wytyczne swego postępowania to, co jest zgodne z wymaganiami i oczekiwaniami osób, które dysponują możliwością stosowania kar i nagród. W tej fazie rozwoju dzieci nie do końca rozumieją, dlaczego mają tak postępować a nie inaczej.
Stąd też wydaje się, że wśród dzied w wieku 6-10 lat w dalszym dągu ogromne znaczenie będą mieć te sposoby, które zaliczamy do tradycyjnych: metoda osobistego wpływu, sugestia, perswazja, aprobata i dezaprobata dla postępowania dziecka. Przy tych metodach nie da się nie widzieć podmiotowośd wychowanka.
Samowychowanie jest już wyższym etapem pracy wychowawczej, którego osiągnięde świadczy w dużym stopniu o pozytywnych wynikach wychowania.
1. Adamek L, Rozwiązywanie problemów przez dzieci. Kraków 1995.
2. Nagajowa M., ABC metodyki języka polskiego. Warszawa 1990.
3. Łobocki M., W sprawie wychowania moralnego w szkole (w:) Pomiędzy wolnością a przymusem. W poszukiwaniu złotego środka. Red. J. Grochul-ska, M. Kawka, W. Went. Kraków 1995, s. 94^105, t. I.
4. Okoń W., Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. Warszawa 1987.
5. Strykowski W., Metody kształcenia. „News Oświaty" 1993, nr czer-wiec/lipiec.
6. Wołoszyn St., Pedagogia przymusu czy pedagogia wolności (w:) Pomiędzy wolnością..., t. I, s. 8-15.
7. Zaczyński Wł., Dydaktyka (w:) Pedagogika. Podręcznik akademicki. Praca zbiorowa. Warszawa 1974.