Egzamin maturalny z chemii. Poziom rozszerzony
1
Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2012
ZamKor
MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA
Poziom rozszerzony
Punktacja
Zadanie Odpowiedzi Uwagi
za
za czynność
zadanie
 za poprawne uzupeÅ‚nienie wiersza tabeli: 1.1 2 × 1 2
Wartości liczb kwantowych
n l m
1.
2s2
2 0 0
2p3
2 1  1, 0, 1
 za napisanie wzoru jonu i pełnej konfiguracji podpowłokowej jonu: 2.1 1 1
2.
Cr3+, 1s22s22p63s23p63d3
a) za poprawne narysowanie wzoru elektronowego kreskowego z uwzględnieniem 3.1 1 2
wolnych par elektronowych:
S C S
3.
b) za podkreślenie wzorów wszystkich właściwych substancji: 3.2 1
CO2 3
HCl, CCl4 , NaOH, NaNO , NaHCO , , CH COOH, P4
3 3
Każdy niewłaściwie po-
 za poprawne podanie zwiÄ…zku, wzorów tworzÄ…cych go jonów i nazwÄ™ anionu: 4.1 3 × 1 3
dany zwiÄ…zek powoduje
Wzór związku Wzory jonów (kationów
utratÄ™ 1 pkt.
Nazwa anionu
o budowie jonowej i anionów)
Podanie stosunków molo-
Ba2+, OH wych jonów nie podlega
Ba(OH) wodorotlenkowy
2
4.
ocenie.
NH Cl NH+ð , Cl chlorkowy
4
4
Ca(NO ) azotanowy(V)
3 2 Ca2+, NO-ð
3
Egzamin maturalny z chemii. Poziom rozszerzony
2
Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2012
ZamKor
 za poprawny zapis równania reakcji jÄ…drowej: 5.1 2 × 1 2
200 1 4 197 200 1 4 197
5. a) Hg+ p Ä…+ Au lub Hg+ p He+ Au
80 1 2 79 80 1 2 79
1 1 198
b) 198Hg+ n p+ Au
80 0 1 79
 za pozostawienie wszystkich poprawnych okreÅ›leÅ„ w danym punkcie: 6.1 2 × 1 2
I. a) rośnie / jest stała / maleje
b) rośnie / jest stała / maleje
6. c) rośnie / nie zmienia się / maleje, rośnie / nie zmienia się / maleje
II. a) rośnie / nie zmienia się / maleje
b) rosną / są stałe / maleją
c) rośnie / nie zmienia się / maleje
 za wskazanie poprawnej odpowiedzi: 7.1 1 1
7.
D
Uczeń może oznaczyć
 za poprawny tok rozumowania lub obliczenia 8.1 1 2
wykładniki innymi sym-
 za równanie kinetyczne 1
bolami niż a i b.
Na przykład:
V2 k Å"[0,4]Ä…Å" [0,2]² [0,4]Ä…
= = = 2Ä… 2a = 8, czyli a = 3
V1 k Å"[0, 2]Ä…Å" [0,2]² [0,2]Ä…
k Å" [0,2]Ä… Å"[0,4]² [0,4]²
V3
= = = 2² 2b = 2, czyli b = 1
V1 k Å" [0,2]Ä… 2]² [0, 2]²
Å"[0,
8.
lub
Szybkość reakcji rośnie 8 razy, gdy stężenie substancji A rośnie 2 razy, zatem
wykładnik potęgowy w równaniu kinetycznym dla stężenia substancji A wynosi 3.
Szybkość reakcji rośnie 2 razy, gdy stężenie substancji B rośnie 2 razy, zatem
wykładnik potęgowy w równaniu kinetycznym dla stężenia substancji B
wynosi 1.
Równanie kinetyczne: V = k · [A]3 · [B]
 za napisanie wzorów obu kwasów i podkreślenie właściwego wzoru: 9.1 1 1
9.
CH3COOH , H S
2
Egzamin maturalny z chemii. Poziom rozszerzony
3
Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2012
ZamKor
Jeżeli uczeń pominie
 za podanie wzorów wszystkich cząsteczek i jonów: 10.1 1 1
amoniak, nie przyznaje-
CH COOH, CH COO , NH+ð , NH , H O (NH " H O)
3 3 3 2 3 2 my punktu.
4
Jeżeli uczeń dopisze jony
H+(H O+) i jony OH ,
3
10.
przyznajemy punkt.
Jeżeli uczeń napisze tylko
jony OH lub tylko jony
H+(H O+), nie przyznaje-
3
my punktów.
Dopuszczalny błąd
a) za poprawny odczyt wartości rozpuszczalności wraz z jednostką: 11.1 1 3
odczytu wartości rozpusz-
11.
Rozpuszczalność KNO w temperaturze 40°C wynosi: 62 g.
3
czalności ą 1 g.
Rozpuszczalność KNO w temperaturze 70°C wynosi: 138 g.
3
W razie innego odczytu
b)  za metodÄ™ 11.2 1
niż w odpowiedzi należy
 za obliczenie i wynik z jednostkÄ… 1
przeliczyć zadanie zgod-
138 g soli  100 g H O  238 g roztworu nie z wartościami odczy-
2
tanymi przez ucznia.
x g 150 g
x = 87 g
mH O = 150 g  87 g = 63 g
2
62 g soli  100 g H O
2
y g 63g
y = 39 g
m = 87 g  39 g = 48 g
soli wykrystalizowanej
 za właściwe przypisanie tlenków wraz z poprawnymi wzorami: 12.1 1 1
A. Mn O
2 7
12.
B. MnO
C. MnO
2
 za poprawne uzupełnienie obu zdań: 13.1 1 1
13.
a) utleniajÄ…ce
b) kwasowy
Egzamin maturalny z chemii. Poziom rozszerzony
4
Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2012
ZamKor
a) za podanie wzorów i barw zidentyfikowanych substancji: 14.1 1 2 pkt
KMnO  barwa fioletowa
4
K CrO  barwa żółta
2 4
Opis rysunku może być
b) za poprawne uzupełnienie schematu doświadczenia wraz z podaniem obserwacji: 14.2 1
odwrotny: W probów-
I. II.
kach: azotan(V) srebra(I),
AgNO3 AgNO3
a dodawane sÄ… badane
14.
sole. Wystarczy wska-
zać, w której probówce
powstaje osad.
NaNO3 NaCl
Obserwacje: Brak uwzględnienia bar-
wy osadu nie powoduje
W probówce zawierającej roztwór chlorku sodu wytrąca się (biały, serowaty,
utraty punktów.
ciemniejący na świetle) osad.
 za napisanie równania reakcji w formie jonowej skróconej: 15.1 2 × 1 2
15. 2Al + 6H+ 2Al3+ + 3H
2
2Al + 2OH + 6H O 2[Al(OH) ] + 3H
2 4 2
Lub inna poprawna
 za poprawnÄ… ocenÄ™, czy proces zachodzi, oraz jej uzasadnienie: 16.1 2 × 1 2
odpowiedz
odnoszÄ…ca siÄ™
A. NIE, ponieważ wartości potencjałów standardowych wskazują, że jony
do wartości potencjałów
Cr3+ nie są w stanie zredukować jonów Fe3+.
standardowych.
lub
16.
Tylko jony Cr2+ mogłyby zredukować jony Fe3+.
B. TAK W równaniu mogą być
uwzględnione elektrony.
MnO-ð + 8H+ + 5Fe2+ Mn2+ + 5Fe3+ + 4H O
€ð
2
4
Egzamin maturalny z chemii. Poziom rozszerzony
5
Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2012
ZamKor
a) za poprawne uzupełnienie schematu doświadczenia: 17.1 1 3
KOH(aq) KOH(aq)
17. CuSO4(aq) Cu(OH)2 FeCl3(aq) Fe(OH)3
b) za napisanie równania reakcji: 17.2 2 × 1
Równanie reakcji I: CuSO + 2KOH Cu(OH) + K SO
4 2 2 4
Równanie reakcji II: FeCl + 3KOH Fe(OH) + 3KCl
3 3
 za poprawne uzupeÅ‚nienie kolumny tabeli: 18.1 3 × 1 3
Elektrolizer 1 Elektrolizer 2 Elektrolizer 3
Produkt procesu katodowego
H H H
2 2 2
18.
Produkt procesu anodowego
Cl Cl O
2 2 2
Wzór substancji
HCl NaCl NaOH
 za napisanie równania reakcji: 19.1 1 1
19.
2Na CO + 2CuSO + H O [Cu(OH)] CO + 2Na SO + CO
2 3 4 2 2 3 2 4 2
Zapisy:
a)  za napisanie równania odpowiedniego procesu: 20.1 2 × 1 4
3Fe2+  3e 3Fe3+
Równanie procesu utleniania: 3Fe2+ 3Fe3+ + 3e
oraz
Równanie procesu redukcji: NO-ð + 4H+ + 3e NO + 2H O
2
Fe2+ Fe3+ + e
3
są również punktowane.
20.
 za dobranie współczynników stechiometrycznych: 20.2 1
3Fe2+ + 4H+ + NO-ð NO + 3Fe3+ + 2H O
2
3
b) za napisanie równania reakcji w formie jonowej: 20.3 1
Fe2+ + NO + 5H O = [Fe(H O) (NO)]2+
2 2 5
 za wskazanie wzorów obu związków: 21.1 1 1
21.
1. II
2. IV
Egzamin maturalny z chemii. Poziom rozszerzony
6
Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2012
ZamKor
Lub każda inna poprawna
 za poprawne sformuÅ‚owanie wniosku: 22.1 2 × 1 2
odpowiedz
odnoszÄ…ca siÄ™
Wniosek I: Im wyższa rzędowość atomów węgla, tym łatwiej tworzy się rodnik.
do rzędowości atomów
lub
węgla.
A
atwość tworzenia się wolnych rodników rośnie w szeregu:
22.
" CH < 1° < 2° < 3°.
3
Wniosek II: Im wyższa rzędowość atomu węgla, tym trwalszy rodnik.
lub
TrwaÅ‚ość wolnych rodników roÅ›nie w szeregu: " CH < 1° < 2° < 3°.
3
a) za napisanie równania reakcji addycji: 23.1 1 3
CH2 CH CH2 CH CH2 + 2Br2 CH2 CH CH2 CH CH2
Br Br Br Br
b) za poprawny wzór półstrukturalny produktu: 23.2 1
CH3 CH CH CH2
23.
Cl
c) za poprawny wzór półstrukturalny monomeru: 23.3 1
CH3
CH2 C CH CH2
a) za poprawne uzupełnienie schematu doświadczenia: 24.1 1 2
etanol
24.
K2Cr2O7 + H2SO4
Lub inne poprawne sfor-
b) za poprawnie sformułowane obserwacje: 24.2 1
mułowanie barwy roztwo-
Barwa roztworu zmienia się z pomarańczowej na zieloną lub niebieskozieloną
ru przed i po reakcji.
lub niebieskofioletowÄ… lub szarozielonÄ….
Egzamin maturalny z chemii. Poziom rozszerzony
7
Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2012
ZamKor
 za poprawnie uzupeÅ‚niony wiersz tabeli: 25.1 2 × 1 2
Reakcja Nazwa grupy funkcyjnej Liczba grup funkcyjnych
25.
A
hydroksylowa (wodorotlenowa) 5
B
aldehydowa (formylowa) 1
 za napisanie równania reakcji: 26.1 2 × 1 2
ONa OH
+ CO2 + H2O + NaHCO3
lub
ONa OH
2 + CO2 + H2O 2 + Na2CO3
26.
OH OH
O2N NO2
+ 3HNO3 + 3H2O
NO2
Jeśli uczeń poda nazwę:
a) za podanie obu nazw związków: 2
szczawian dipotasu,
27.1 1
szczawian potasu i alkohol metylowy
etanodionian dipotasu,
(etanodionian potasu) (metanol)
również otrzymuje punkt.
27. b) za narysowanie wzorów półstrukturalnych (grupowych) obu związków: 27.2 1
COOH
OH
i CH3 COOH
Egzamin maturalny z chemii. Poziom rozszerzony
8
Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2012
ZamKor
 za uzupełnienie całej tabeli: 28.1 1 1
C H C H C H
2 6 2 2 6 6
28.
Budowa cząsteczki przestrzenna liniowa płaska
Typ hybrydyzacji atomów węgla
sp3 sp sp2
 za uzupełnienie całej tabeli: 29.1 1 1
Barwa uniwersalnego papierka wskaz
nikowego Numery probówek
żółta
29. I, III
zielononiebieska
II, VI
pomarańczowoczerwona
IV, V
 za metodÄ™ 30.1 1 2
 za obliczenia i wynik z jednostkÄ… 1
1 mol kwasu  60 g
0,5015 mola  x g
x = 30,09 g
30.
3 g  100 g roztworu
30,09 g  y g
y = 1003 g
1003g g
d =ð =ð1,003
1000cm3 cm3
 za metodÄ™ 31.1 1 2
 za obliczenia i wynik 1
1 mol  6,02 " 1023 jonów
x moli  6,02 " 1017 jonów
31.
x = 10 6 mola
mol
[H+] = 10 6
dm3
pH =  log[H+] =  log 10 6 = 6
 za podanie wzoru jednego spośród poniższych tlenków oraz określenie wpływu 32.1 1 1
na odczyn:
32.
wzór tlenku: NO , SO , SO
2 2 3
wpływ na odczyn gleby: zakwaszenie