MIKOLOGIA SYSTEMATYCZNA
Wykład 1
·ð Grzyby  okreÅ›lona grupa ewolucyjna (grupa systematyczna), organizmy o podobnym sposobie życia,
biologii, ekologii; to organizmy kosmopolityczne;  organizmy grzybopodobne nie sÄ… grzybami!
·ð W ekosystemach: heterotrofy, obieg materii- reducenci i konsumenci, saprobionty, pasożyty
biotroficzne i nekrofityczne, symbionty mutualistyczne, z
ródło pokarmu dla organizmów
·ð Grzyby i czÅ‚owiek: patogeny (sprawcy chorób), produkcja toksyn, zatrucia, alergie, rozkÅ‚ad materiałów i
żywności, wykorzystanie grzybów- organizmy modelowe w badaniach, procesy biologiczne, cele
spożywcze, produkcja żywności, związków chemicznych i leków
·ð Cechy: organizmy eukariotyczne, organizmy heterotroficzne (pobieranie zwiÄ…zków gÅ‚ownie na drodze
osmotrofii rzadziej fagotrofii), w cyklu życiowym obecne stadia otoczone ścianą, rozmnażanie
bezpłciowe przez zarodniki
·ð Teoria dzieworództwa: grzyby tworzÄ… siÄ™ de novo, z gnijÄ…cej materii organicznej; Pier Antonio Micheli
obalił tę teorię, zauważył że grzyby powstają z zarodników
·ð Anton de Bary- cykle życiowe grzybów, morfologia, symbioza porostowa, rozmnażanie
·ð Linneusz-  Species Plantarum 1 maj 1753r. data poczÄ…tkowa dla nomenklatury grzybów
·ð Cechy wykorzystywane w taksonomii i systematyce grzybów: struktura (morfologia, anatomia), cechy
rozwojowe(rozmnażanie), cytologia, ultrastruktura (budowa organelli), sekwencje DNA, biochemia
(wkład ściany komórkowej, materiały zasób, szlaki syntezy związków chemicznych)
·ð Starting point- data, zazwyczaj publikacji konkretnego dzieÅ‚a, która jest poczÄ…tkiem publikacji ważnych
nazw
Hierarcha głównych rang taksonomicznych:
·ð Królestwo
·ð Gromada (-mycota)
·ð Podgromada (-mycotina)
·ð Klasa (-mycetes)
·ð Podklasa (-mycetidae)
·ð RzÄ…d (-ales)
·ð Rodzina (-aceae)
·ð Rodzaj
·ð Gatunek
Ściana komórkowa:
·ð Macierz (frakcja macierzy)
·ð Frakcja fibrylarna: chityna (poli N-acetyloglikozoamina), chitozon (deacetylowana chityna), Beta (1,3;
1,6) glukany, celuloza- poliglikoza (tyko u organizmów grzybopodobnych)
Szlak syntezy lizyny- grzyby syntetyzują lizynę przez szlak kwasu aminoadipinowego (inaczej niż inne, które na
drodze diaminopinowego)
Typy krist mitochondrialnych:
·ð Lamellarne (grzyby wÅ‚aÅ›ciwe)
·ð dyskoidalne
·ð tubularne
Budowa wici:
·ð ciaÅ‚ko podstawowe= kinetosom (9+2 mikrotubule)
·ð biczykowate wici
·ð wici z mastygonemami
STRZ
PKA KOMÓRKA
WZROST niezdeterminowany zdeterminowany
DA
UGOŚĆ ŻYCIA niezdeterminowana zdeterminowana
USZKODZENIE nieletalne letalne
WEW. ZRÓŻNICOWANIE WIEKOWE jest brak
KLONALNOŚĆ Bardzo częsta rzadka
WZROST W KEIRUNKU ZASOBÓW jest brak
Agregaty strzępek:
·ð owocniki
·ð ryzomorfy (sznury grzybni)
·ð stromy (podkÅ‚adki)
·ð skleroty
Strzępki i grzybnia:
·ð strzÄ™pki siÄ™ rozgaÅ‚Ä™ziajÄ…, a nowy szczyt powstanie gdy stary jest daleko
·ð przeszkodÄ… jest grubsza Å›ciana, enzymy rozpuszczajÄ… Å›cianÄ™ częściowo (chitynolitycznie)
·ð rozgaÅ‚Ä™zione strzÄ™pki to grzybnia
·ð septy tworzÄ… siÄ™ u grzybów wÅ‚aÅ›ciwych; septy nigdy nie sÄ… kompletne- majÄ… otwory, cytoplazma
przepływa wraz z organellami (jądrami)
Budowa komórkowa, a budowa strzępkowa:
·ð wydÅ‚użanie części apikalnej
·ð zwykle 2 mikro m strzÄ™pka
·ð dymorfizm- żyjÄ… w postaci strzÄ™pek lub komórek w zależnoÅ›ci od Å›rodowiska, warunków
·ð ciaÅ‚ko szczytowe
·ð część apikalna  brak organelli; tylko wakuole sekrecyjne
·ð część subapikalna- ER, mitochondria, wakuole, Aparat Golgiego
·ð jÄ…dro komórki niżej
·ð w szczycie strzÄ™pki duże nagromadzenie mikrofilamentów
·ð wakuole sekrecyjne niosÄ… materiaÅ‚ budulcowy Å›cian komórkowych
·ð w mniejszych wakuolach- syntaza chitynowa (nieaktywny enzym)
·ð w wiÄ™kszych- prekursory macierzy i biaÅ‚ka transbÅ‚onowe, enzymy
·ð pÄ™cherzyki sekrecyjne powstajÄ… w aparatach Golgiego (zredukowane, pojedyncze cysterny) i sÄ…
transportowane wzdłuż mikrotubul w stronę szczytową i przechwytywane przez mikrofilamenty
aktynowe
·ð wewnÄ…trz strzÄ™pki bardzo duże ciÅ›nienie, pod bÅ‚onÄ… jest czapeczka aktynowa (chroni przed
rozerwaniem)
Rozmnażanie:
·ð pÅ‚ciowe: izo-, anizo-, oogamia, gametogamia, gametangiogamia, somatogamia (cykl
pozaseksulany)
·ð bezpÅ‚ciowe: zarodniki (spory) sporangialne, zarodniki niesporangialne, aplanospory (zarodniki
nieruchome), zoospory (zarodniki ruchome), zarodniki przetrwalnikowe, cysty, skleroty (sklerocja)
Cykle życiowe:
·ð haplontyczny (organizm 1n, mejoza postgamiczna)
·ð diplontyczny (organizm 2n, mejoza pregamiczna)
·ð haplodiplontyczny (2 pokolenia: 1n i 2n, mejoza podczas tworzenia zarodników, z których rozwija siÄ™
pokolenie 2n)
·ð haplodikariotyczny: komórka 2n, MEJOZA, mejospory (zarodniki 1n), plecha 1n, . MITOZA- zarodniki
1n mitospory LUB gametangia/strzępki 1n, SYNGAMIA- PLAZMOGAMIA, plecha n+n, MITOZA,
mitospory n+n, LUB KARIOGAMIA , komórka 2n
Wykład 2
SAR: RHIZARIA
Gromada: Plasmodiophoromycota (endopasożyty biotroficzne)
EXCAVATA: DISCICRISTATA
Gromada: Acrasiomycota  śluzowce komórkowe
AMOEBOZOA
Gromada: Myxomycota- śluzowce komórkowe i komórczakowe (ślużniowe)
·ð stadium wegetatywne (troficzne) w postaci ameb (jednojÄ…drowe) lub plazmodiów (wielojÄ…drowe), bez
ściany komórkowej,
·ð odżywianie na drodze fagotroficznej (substancja zapasowa: glikogen)
·ð stadia wiciowcowe- wici biczykowate (bez mastygonemów), skierowane do przodu
·ð w cyklu życiowym stadia wyksztaÅ‚cajÄ…ce Å›cianÄ™
·ð synteza lizyny poprzez szlak kwasu diaminopimelinowego (DAP)
·ð tubularne kristy mitochondrialne: Plasmodiophoromycota i Myxomycota
·ð diskoidalne kristy mitochondrialne: Acrasiomycota
Gromada: Plasmodiophoromycota
·ð pasożyty biotroficzne roÅ›lin, grzybów i glonów
·ð endopasożyty- żyjÄ… wewnÄ…trz kom.gospodarza
·ð wielojÄ…drowe protoplasty  plazmodia
·ð powodujÄ… czÄ™sto hypertrofiÄ™ (nienormalny wzrost) i hiperplazjÄ™ (nienormalne podziaÅ‚y komórek
gospodarza)
·ð zoospory z 2 nierównymi wiciami z przodu komórki
·ð podziaÅ‚ na rodzaje opiera siÄ™ gÅ‚ownie na wyglÄ…dzie i ukÅ‚adzie cyst (cystosori)
·ð ok 45 gatunków, 16 rodzjajów, blisko spokrewnionych z ameboidalnymi pierwotniakami
Krzyżowe podziały jądra:
·ð jÄ…derko nie zanika
·ð chromatyna jÄ…drowa ukÅ‚ada siÄ™ w poprzek jÄ…derka
·ð anafaza- stadium podwójnej kotwicy
Plasmodiophora brassicae
·ð powoduje chorobÄ™ korzeni roÅ›lin kapustowatych- kiÅ‚Ä™ korzeni
·ð zainfekowanych do 10% plonów na Å›wiecie
·ð za hipertrofiÄ™ i hiperplazjÄ™ odpowiada plazmodium wtórne (2n)
·ð cykl życiowy: zarodnik przetrwalnikowy (cysta), zoospora pierwotna, encystowana zoospora,
plazmodium pierwotne, zoospora wtórna, SYNGAMIA, plazmodium wtórne tworzące cystosorus,
MEJOZA, zainfekowane korzenie, uwalnianie zarodników, cysta
Spongospora subterranea- choroba : parch prószysty ziemniaka
Polymyxa betae  pasożyt buraków
Polymyxa graminis- pasożyt zbóż, powoduje zgnilizny korzeni
Polymyxa i Spongospora- wektory wirusów
Gromada: Acrasiomycota
·ð 3 rodziny, 5 rodzajów, ok. 15 gatunków (polifiletyczne?)
·ð Postać wegetatywna: jednojÄ…drowe ameby
·ð żyjż w glebie, materiale roÅ›linnym, odchodach, na korze drzew
·ð Kristy mitochondrialne dyskoidalne
·ð Brak informacji o rozmnażaniu pÅ‚ciowym
·ð PÅ‚ywki (jeÅ›li wystÄ™pujÄ…) o dwóch nierównych wiciach
·ð Spokrewnione z pierwotniakami z klasy Heterolobosea (np. Negleria spp.)
·ð Acrasis rosea- Wszystkie komórki sorokarpu zdolne do kieÅ‚kowania
·ð Cykl życiowy: sorokarp, spory, kieÅ‚kowanie- ameba, podziaÅ‚y komórek, skupianie siÄ™ komórek- nie jest
zwiÄ…zane z produkcjÄ… cAMP, formowanie sorokarpu
Gromada: Myxomycota
·ð Stadium wegetatywne w postaci ameb lub wielojÄ…drowych Å›luz
ni
·ð Ameby i Å›luz
nie wykształcają zarodnie lub sorokarpy, produkujące zarodniki
·ð Blisko spokrewnione z niektórymi ameboidalnymi pierwotniakami
Klasa: Dictyosteliomycetes
·ð 3 rodzaje, ok. 50 gatunków
·ð Głównie organizmy glebowe
·ð Główne stadium życiowe - haploidalne myxameby
·ð Dictyostelium discoideum -wyizolowany w 1935 r., organizm modelowy; badania mechanizmów:
cytokinezy, przekazywania sygnałów i rozpoznawania i skupiania się komórek, chemotaksji, poruszania
się komórek, różnicowania się komórek, przylegania, fagocytozy
·ð Myxameby skupiajÄ… siÄ™ reagujÄ…c na sygnaÅ‚y chemiczne (tzw. akrazyna - cAMP); ameby stykajÄ… siÄ™
końcami komórek
·ð Pseudoplazmodium skÅ‚ada siÄ™ z tysiÄ™cy ameb (do ok. 100 000)
·ð Wydzielanie hormonu i migracja w nastÄ™pstwie zmian Å›rodowiska (głównie brak substancji
odżywczych)
·ð ÅšcisÅ‚a determinacja komórek psuedoplazmodium
·ð Zarodniki rozprzestrzeniane przez wodÄ™ i zwierzÄ™ta
·ð Efektem skupiania siÄ™ myxameb jest formowanie sorokarpu
·ð Rozmnażanie pÅ‚ciowe - syngamia dwóch komórek różnych pod wzglÄ™dem pÅ‚ciowym, powstaje zygota
(tzw. giant cell), która przyciąga i pochłania sąsiednie ameby
·ð Zygota otacza siÄ™ Å›cianÄ… (cysta) i prawdopodobnie przechodzi mejozÄ™
·ð Z cysty, po podziaÅ‚ach, uwalniane sÄ… haploidalne myxameby
·ð Acytostelium - trzon bez komórek
·ð Dictyostelium -komórki zamkniÄ™te w trzonie; spory w jednej grupie
·ð Polysphondylium - komórki zamkniÄ™te w trzonie; wiele skupieÅ„ spor na trzonie
Klasa : Myxomycetes
·ð Stadium życiowe w postaci wielojÄ…drowej, diploidalnej Å›luz
ni
·ð Znanych ok. 900 gatunków
·ð Protoplazmodium - mikroskopijne, z homogennÄ… cytoplazmÄ…, wyksztaÅ‚ca pojedynczÄ… zarodniÄ™
·ð Afanoplazmodium- wiÄ™ksze niż protoplazmodium, wyksztaÅ‚ca siÄ™ z cienkich, przezroczystych
filamentów z homogenną zawartością (cytoplazmą)
·ð Faneroplazmodium- duże, czÄ™sto jaskrawo zabarwione, cytoplazma heteromorficzna (ektoplazma,
endoplazma); zmiennokierunkowy ruch cytoplazmy
·ð Skupianie siÄ™ Å›luz
ni - pierwsze etapy tworzenia zarodni
·ð Typy zarodni: pierwoszczowocnia, zrosÅ‚ozarodnia, zarodnia wolna, pseudozrosÅ‚ozarodnia
·ð WewnÄ…trz zarodni tworzÄ… siÄ™: zarodniki oraz wÅ‚oÅ›nia
·ð Mejoza wewnÄ…trz zarodników - 3 jadra degenerujÄ…
·ð Cykl życiowy: zarodnia, zarodniki, myxameby i myxmonady, KOPULACJA, zygota, wielokrotne mitozy,
plazmodium, MEJOZA- zarodnia
·ð Typ plazmodium: protoplazmodium- Echinosteliales, afanoplazmodium- Liceales, faneroplazmodium -
reszta rzędów (w tym Liceales)
·ð Wydzielanie wÄ™glanu wapnia- u Physarales, a u innych brak wydzielania
·ð Kolumella  obecna u Stemonitales, Physarales, brak u reszty rzÄ™dów
·ð Barwa masy zarodników: ciemna- Physarales, Stemonitales, jasna- Trichiales, Echinosteliales, Liceales
·ð Typ wÅ‚oÅ›ni: brak- Echinosteliales, rzekoma - Liceales, wÅ‚aÅ›ciwa - reszta rzÄ™dów
·ð Echinostelium sp. (Echinosteliales)
·ð Clastoderma sp. (Echinosteliales)
·ð Lycogala epidendrum (Liceales)
·ð Cribraria sp. (Liceales)
·ð Stemonitis sp. (Stemonitales)
·ð Lamproderma sp. (Stemonitales)
·ð Fuligo septica (Physarales)
·ð Trichia sp. (Trichiales)
·ð Arcyria sp. (Trichiales)
·ð Hemitrichia serpula (Trichiales)
·ð Physarum polycephalum (Physarales)  organizm modelowy
·ð Diderma sp. (Physarales)
·ð Diachea leucopodia (Physarales)
·ð Leocarpus fragils (Physarales)
Klasa: Protosteliomycetes
·ð Bardzo proste formy
·ð Zarodniki wyksztaÅ‚cane zewnÄ™trznie
·ð Plazmodium - kilkujÄ…drowa ameba (wyjÄ…tek: Ceratiomyxa!)
·ð Nematostelium
·ð Echinosteliopsis
·ð Ceratiomyxa fruticulosa
·ð Józef RostafiÅ„ski - polski badacz Å›luzowców
SAR: Straminipila (Chromista)
·ð Gromada: Oomycota
·ð Gromada: Hyphochytriomycota
·ð Gromada: Labyrinthulomycota
Gromada Oomycota - grzyby lęgniowe
·ð Głównie formy strzÄ™pkowe (brak sept), rzadziej komórkowe
·ð eukarpiczne (plecha nie jest w caÅ‚oÅ›ci zużywana do wyksztalcenia organów rozmnażania)
·ð i holokarpiczne (plecha lub komórka w caÅ‚oÅ›ci przeksztaÅ‚ca siÄ™ w organy rozmnażania)
·ð 92 rodzaje, ok. 800 gatunków
·ð Wodne (sÅ‚odko- i sÅ‚onowodne), oraz lÄ…dowe
·ð Zoospory najczęściej z dwiema różnymi wicami
·ð Saprobionty i pasożyty (fakultatywne i obligatoryjne -biotroficzne - głównie formy lÄ…dowe)
·ð Na powierzchni dÅ‚uższej wici rurkowate mastygonemy o trójdzielnej budowie
·ð Åšciana zbudowana z beta-(1,3;1,6)-glukanów oraz celulozy (mniejsze iloÅ›ci); wyjÄ…tkowo znaleziono
również chitynę
·ð MateriaÅ‚ zapasowy tzw. mykolaminaryna (glukany o wiÄ…zaniach beta-1,3 z nielicznymi Å‚aÅ„cuchami
bocznymi powiązanymi wiązaniami beta-1-6; rozpuszczalne w wodzie; zbliżone do laminaryny i
chryzolaminaryny
·ð Eurychasma dicksonii
·ð Haptoglossa spp
·ð Powszechnie wystÄ™pujÄ… w odchodach i gnijÄ…cej materii organicznej
·ð Bardzo prosta budowa, komórka wydÅ‚użona, przystosowana do ciaÅ‚a gospodarza; holokarpiczne
·ð Część gatunków wyksztaÅ‚ca zoospory - uwalniane po przebiciu Å›ciany gospodarza
·ð Zoospory encystujÄ… siÄ™, a nastÄ™pnie kieÅ‚kujÄ… i silnie przeksztaÅ‚cajÄ…
·ð komórka rewolwerowa
·ð Rozmnażanie pÅ‚ciowe: oogamia
·ð oogonium  oosfera (oospora dojrzewa w oogonium)
·ð oospora - przetrwalnikowa zygota
·ð anterydium- najczęściej brak plemników (!); kanaÅ‚ Kopulacyjny
·ð Rozmnażanie bezpÅ‚ciowe: zoospory
·ð Gatunki z zoosporami monomorficznymi i dymorficznymi
·ð Pierwotna zoospora- (najczęściej szybka encystacja), wici z przodu komórki
·ð Wtórna zoospora- Nerkowata (fasolowata), wici z boku komórki, z wgÅ‚Ä™bieniami
·ð Forma wegetatywna diploidalna (diplontyczny cyklrozwojowy; mejoza w gametangiach)
Wykład 3
RzÄ…d: Saprolegniales
·ð Wodne (sÅ‚odkowodne) lub glebowe nazywane pleÅ›niami wodnymi (watermolds)
·ð Saprotrofy lub pasożyty
·ð Dymorfizm zoospor
·ð Cenocytyczne strzÄ™pki, silnie rozgaÅ‚Ä™zione, nabrzmiewajÄ…ce w miarÄ™ wzrostu
·ð Oogonia- wiele oosfer
·ð WiÄ™kszość homotalliczna, jednopienna
·ð Hormony pÅ‚ciowe odkryte w latach 1940-tych - Hormony wydzielane przez organy (okazy) mÄ™skie i
żeńskie: anteridiol (hormon A; hormon sterolowy) - powoduje powstawanie
·ð organów mÄ™skich i ich przyciÄ…ganie i oogonial (hormon B) - powoduje powstawanie oogoniów
·ð część gatunków to pasożyty ryb ( Saprolegnia parasitica), pÅ‚azów, okrzemek, wodnych bezkrÄ™gowców
·ð Cykl życiowy: zoospora pierwotna, cysta, kieÅ‚kowanie cysty, zoospora wtórna
·ð Achlya sp.
·ð Aphanomyces- pasożyty roÅ›lin (buraków, rzodkiewek, groszku, roÅ›lin akwariowych) oraz skorupiaków i
ryb (np.: A. actaci, A.cochlioides)
RzÄ…d: Pythiales
·ð Oogonium z jednÄ… oosferÄ…
·ð Saprotrofy i pasożyty (nekrotroficzne i obligatoryjne), wodne i lÄ…dowe, strzÄ™pkowe, eukarpiczne i
holokarpiczne
·ð Lagenidiozy- choroby ssaków (Lagenidium spp.); infekcja tkanek skórnych i podskórnych, wÄ™złów
chłonnych , naczyń krwionośnych
·ð Lagenidium callinectes- pasożyt postaci larwalnych skorupiaków (np. krewetek)
·ð Lagenidium rabenhorstii- pasożyt Spirogyra
·ð Lagenidium giganteum- pasożyt larw komarów i moskitiów wykorzystywany w biokontroli ( preparat
Laginex)
·ð Pythium caudatum- endopasożyt nicieni
·ð Pythium insidiosum  fakultatywny pasożyt ssaków, choroba: pytioza
·ð P. debaryanum, P. ultimum, P. aphanidermatum- pasożyty roÅ›lin, obumieranie siewek, gnicie korzeni
RzÄ…d: Peronosporales
·ð Oogonium z jednÄ… oosferÄ…
·ð Biotroficzne pasożyty roÅ›lin , najczęściej wyspecjalizowane
·ð Część gatunków bez zdolnoÅ›ci do produkcji zoospor!
·ð Zoospory tylko drugiego typu (wtórne)
·ð Zoosporangia najczęściej odpadajÄ… (przypominajÄ… zarodniki)
·ð ÅšciÅ›le zdeterminowany kierunek kieÅ‚kowania zoospory
·ð Różny rozwój zarodni w zależnoÅ›ci od warunków Å›rodowiska
·ð Phytophthora cambivora - zgnilizna korzeni i zgorzel pni drzew, m.in. drzew uprawnych
·ð Phytophthora ramorum - pasożyt drzew (np. dÄ™bów); m.in. sprawca nagÅ‚ego obumierania dÄ™bów
(sudden oak death) w Ameryce Północnej
·ð Phytophtora infestans - powoduje choroby roÅ›lin z rodziny Solanaceae (np. ziemniak, pomidor),
atakuje tkanki liści, pędów oraz bulw; Pochodzi z Ameryki, do Europy dotarł znacznie póz
niej niż
rośliny żywicielskie (ok. 1845), w latach 1845-1847 spowodował epidemię zarazy ziemniaka w
Europie (klęska demograficzna w Irlandii -ok. 800 tys. osób zmarło, ponad 1.5 mln wyemigrowało;
populacja Irlandii spadła z ponad 8 mln osób do ok. 6.5 mln, tkz. Wielki Głód)
·ð Phytophthora infestans - organizm heterotalliczny; W XIX w. jedynie szczep A1 zawleczony do
Europy (rozwój z rozmnażaniem bezpłciowym); Szczep A2 w Europie od lat 1980-tych
( Rekombinacja genetyczna spowodowała i powoduje powstawanie szeregu szczepów odpornych
na fungicydy -poważny problem w rolnictwie)
·ð Plasmopara viticola (mÄ…czniak rzekomy winoroÅ›li) - powoduje chorobÄ™ winoroÅ›li ; Pochodzi z
Ameryki, w latach 70 XIX w. sprowadzony do Europy (wraz z winoroślą odporną na szkodniki
korzeniowe); niemal całkowite wyniszczenie winnic we Francji; wynalezienie tzw. cieczy
·ð bordoskiej (mieszanina wapna i siarczanu miedzi)- pierwsze udokumentowane zastosowanie
fungicydu (!) - A. Millardet
RzÄ…d: Albuginales
·ð sporangia w Å‚aÅ„cuszkach
·ð Albugo candida- choroba zwana biaÅ‚Ä… rdzÄ…
Gromada: Labyrinthulomycota
·ð Organizmy morskie i lÄ…dowe
·ð Saprobionty i pasożyty glonów i roÅ›lin naczyniowych
·ð W cyklu życiowym wystÄ™pujÄ…- heterokontyczne wiciowce
·ð Wyróżniane 7 (8?) rodzajów, ok 40 gatunków
·ð Botrosom = sagenogen, organella na powierzchni komórki, produkuje tzw. sieć ektoplazmatycznÄ…,
i przez którą istnieje kontinuum pomiędzy siecią a błoną komórkową
·ð Labyrinthula sp.- obumieranie traw
·ð Labirynthula zosterae - pasożyt morskich roÅ›lin naczyniowych z rodzaju Zostera (rodzina Zosteraceae);
Infekcja wyraz
nie ma m.in. związek z okresowym podwyższonym zasoleniem, oraz prawdopodobnie
wzrostem temperatury
·ð Thraustohytrium sp.
·ð Schizochytrium mangrovei
·ð Schizochytrium aggregatum- używany do produkcji kwasów omega-3 tÅ‚uszczowych
OPISTHOKONTA- FUNGI (grzyby właściwe)
·ð Laminarne kristy mitochondrialne
·ð WewnÄ™trzna mitoza (bÅ‚ona jÄ…drowa nie zanika)
·ð Synteza lizyny poprzez szlak kwasu Ä…-aminoadypinowego (AAA)
·ð Chityna, chitozan oraz glukany w Å›cianie komórkowej
·ð Substancje zapasowe: glikogen, tÅ‚uszcze (i inne specyficzne)
·ð Formy komórkowe oraz strzÄ™pkowe
·ð W niektórych grupach dymorfizm komórkowo-strzÄ™pkowy
·ð Główne sterole bÅ‚onowe: ergosterol, cholesterol, 24-methyl cholesterol, 24-ethyl cholesterol (i
pochodne), brassikasterol
·ð Znanych ok. 130 000 gatunków
·ð Szacowana liczba gatunków: 1,5 mln do 5 mln
·ð Przodkowie grzybów - dÅ‚ugo uważano, że byÅ‚y to najprawdopodobniej uwicione pierwotniaki zbliżone
do współczesnego typu Choanoflagellata (Rozella allomycis)
Gromady:
·ð Neocallimastigomycota
·ð Chytridiomycota- grzyby skoczkowe
·ð Blastocladiomycota
·ð Zygomycota - grzyby sprzężniowe - polifiletyczna
·ð Glomeromycota - grzyby arbuskularne
·ð Ascomycota - grzyby workowe (workowce)
·ð Basidiomycota - grzyby podstawkowe(podstawczaki)
Grzyby wykształcające pływki:
·ð Spizellomycetales
·ð Chytridiales
·ð Monoblepharidales
·ð Blastocladiales
·ð Neocallimastigales
Gromada Chytridiomycota
Klasa: Chytridiomycetes
Klasa: Monoblepharidomycetes
·ð Stara (ewolucyjnie) grupa
·ð Wodne (wody sÅ‚one i sÅ‚odkie) oraz lÄ…dowe pasożyty i saprobionty
·ð Substraty/żywiciele: glony eukariotyczne, sinice, grzyby, owady i inne stawonogi, subst. organiczna (w
tym: chityna, keratyna, celuloza), rośliny, ziarna pyłku
·ð Rozmnażanie bezpÅ‚ciowe - zoospory
·ð Zoospory wytwarzane w zoosporangiach, czÄ™sto aktywnie wyrzucane
·ð PÅ‚ywki - z jednÄ… biczykowatÄ… wiciÄ…, z tyÅ‚u komórki
·ð Specyficzna budowa zoospor (różne typy budowy  cecha taksonomiczna)
·ð Kompleks mikrociaÅ‚ka- krople tÅ‚uszczowe (Microbody-Lipid Globule Complex ) - zgrupowanie kropli
tłuszczowych, mikrociałek, mitochondriów i cystern obserwowane na poziomie ultrastrukturalnym
(TEM)
·ð Rozmnażanie pÅ‚ciowe: izo-, anizogamia, oogamia, somatogamia
·ð Zygota przeksztaÅ‚ca siÄ™ w strukturÄ™ przetrwalnikowÄ… (hypnozygota)
·ð Åšciana komórkowa zbudowana z chityny (w przypadku jednego gatunku stwierdzono celulozÄ™)
·ð Ok. 700 gatunków
·ð Komórka/plecha cenocytyczna (komórczakowa)
·ð czÄ™sto wystÄ™pujÄ… ryzoidy lub ryzomycelium (bardzo cienkie strzÄ™pki, przypominajÄ…ce ryzoidy), rzadziej
strzępki
·ð Grzyby holokarpiczne i eukarpiczne
RzÄ…d: Chytridiales
·ð Głównie sÅ‚odkowodne, rzadziej glebowe lub sÅ‚onowodne
·ð Bardzo różnorodne formy
·ð Wiele gatunków to pasożyty glonów, grzybów i roÅ›lin
·ð Sorus- grupa wielojÄ…drowych komórek pasożyta
·ð Chytriomyces hyalinus
·ð Synchytrium anemoni
·ð Synchytrium endobioticum - choroba: rak ziemniaka  cykl życiowy: prosorus, sorus, zoospory,
encystacja infekcja, zarodnia zimowa, zoospory, encystacja infekcja LUB prosorus, sorus, gamety,
SYNGAMIA, encystacja infekcja, zarodnia zimowa, MEJOZA, zoospory, encystacja infekcja
RzÄ…d: Spizellomycetales
·ð Grzyby glebowe, nie wodne (!)
·ð Saproby i pasożyty
·ð Brak dokÅ‚adnych danych o rozmnażaniu pÅ‚ciowym (izogamia)
·ð WyodrÄ™bnione z rzÄ™du Chytridiales na podstawie różnic w budowie ultrastrukturalnej zoospor
·ð Spizellomyces punctatus - obiekt analiz mitochondrialnego RNA
Spizellomycetales Chytridiales
rybosomy rozłożone w całej cytoplaz
mie rybosomy w centrum komórki częściowo oddzielone
przez błonę
wiele kropli lipidowych zazw. jedna kropla tłuszczu
mikrotubule nie wyrastajÄ… z kinetosomu mikrotubule wyrastajÄ…ce z kinetosomu
brak rumposomu, jÄ…dro zwiÄ…zane z kinetosomem Rumposom- jÄ…dro nie zwiÄ…zane z kinetosomem
brak dodatkowej centrioli dodatkowa cetriola (zwiÄ…zana z kinetosomem)
RzÄ…d: Rhizophydiales
·ð Wodne i glebowe
·ð Głównie pasożyty (np. glonów, bezkrÄ™gowców, ziaren pyÅ‚ku)
·ð Rhizophydium sphaerotheca
·ð Rhizophydium utriculare
·ð Batrachochytrium dendrobatidis- groz
ny patogen żab i innych płazów (ponad 90 rożnych żywicieli);
Infekcja regionów skeratynizowanych, objawy: hyperkeratynoza (zgrubienie warstwy keratynowej)
chorobie sprzyja niska temperatura
RzÄ…d: Monoblepharidales
·ð Przede wszystkim wodne, saprobiontyczne
·ð Rozmnażanie pÅ‚ciowe na drodze oogamii - tylko w tej grupie (mÄ™skie gamety tzw. anterozoidy)
·ð Monoblepharis sp.
Wykład 4
Gromada: Neocallimastigomycota
·ð żyjÄ… w przewodzie pokarmowym roÅ›linożernych ssaków, rozkÅ‚adajÄ… celulozÄ™ i rozdrabniajÄ… ligninÄ™
umożliwiając jej dalszy rozkład przez bakterie ligninolityczne
·ð Odkryte w latach 1970-tych
·ð Ok. 20 gatunków
·ð Rozmnażanie bezpÅ‚ciowe przez jedno- lub wielowiciowe zoospory
·ð CaÅ‚y cykl od encystowania zoospory do wyksztalcenia nowych zoospor trwa ok. 30 h
·ð Neocallimastix sp.
·ð BezwzglÄ™dne anaeroby (beztlenowce)
·ð brak mitochondriów (!), ich rolÄ™ peÅ‚niÄ… hydrogenosomy (organelle otoczone podwójnÄ… bÅ‚onÄ…)
Gromada: Blastocladiomycota
·ð Czapeczka jÄ…drowa - struktura zoospor zbudowana z masy rybosomów, przylegajÄ…cÄ… do jÄ…dra,
otoczona błoną będącą kontynuacją zewnętrznej błony jądrowej
·ð Saprotrofy (na różnych substratach), rzadziej pasożyty zwierzÄ…t i roÅ›lin (szczególnie Å‚atwe do
znalezienia na gnijÄ…cych owocach i okorowanych pniach drzew)
·ð Ok. 200 gatunków
·ð Catenaria
·ð Blastocladiella
·ð Allomyces spp.
·ð Grzyby wodne, strzÄ™pkowe
·ð Cykl życiwowy haplo-diplontyczny (przemiana pokoleÅ„)
·ð gametotallus 1n - wyksztaÅ‚ca gametangia
·ð hormony pÅ‚ciowe: sirenina (żeÅ„ski), paryzyna (mÄ™ski)
·ð anizogamia
·ð zygota kieÅ‚kuje w plechÄ™ 2n
·ð sporotallus 2n - wyksztaÅ‚ca: zoosporangia (rozmnazanie bezpÅ‚ciowe), sporangia spoczynkowe
(mejoza) -zoospory 1n
Gromada: Zygomycota
·ð Stadium wegetatywne najczęściej w postaci strzÄ™pek (nieseptowanych lub septowanych), komórek
(niekiedy wydłużonych i rozgałęzionych) lub protoplastów (niekiedy ameboidalnych)
·ð W Å›cianie komórkowej obecna chityna i chitozan
·ð Synapomorfia Zygomycota: zygospora - wynik rozmnażania pÅ‚ciowego, gametangiogamii
(progametangia, gametangia, zygota, zygospora)
·ð Zygospora - przetrwalnikowy zarodnik, powstaje z przeksztaÅ‚conej zygoty
·ð Cykl życiowy haplontyczny
·ð Zygospora przechodzi okres spoczynku, prawdopodobnie podczas kieÅ‚kowania (lub przed) przechodzi
mejozÄ™
·ð Rozmnażanie bezpÅ‚ciowe poprzez produkcjÄ™ aplanospor w sporangiach (sporangiospory), konidiów,
chlamydospor, i innych typów zarodników
·ð Saprobionty, pasożyty fakultatywne i biotroficzne, komensale, symbionty mutualistyczne
·ð Niektóre ważne ekonomicznie (produkcja żywnoÅ›ci) oraz medycznie (patogeny)
·ð Ok. 900 gatunków
·ð Cztery linie ewolucyjne, odlegÅ‚e filogenetycznie - prawdopodobnie zostanÄ… w przyszÅ‚oÅ›ci podniesione
do rangi gromad
Podgromady:
·ð Mucoromycotina
·ð Entomophthoromycotina
·ð Zoopagomycotina
·ð Kicksellomycotina
Podgromada: Mucoromycotina
RzÄ…d: Mucorales
·ð Grzyby  cukrowe
·ð Nieliczne sÄ… pasożytami fakultatywnymi
·ð Głównie saprobiontyczne (rozkÅ‚ad materii organicznej, czÄ™ste w glebie, na odchodach) - pleÅ›nie
·ð 90% gatunków jest heterotalliczna
·ð Niewielkie różnice pomiÄ™dzy rodzajami w formie struktur rozmnażania pÅ‚ciowego  teleomorf
·ð Bardzo duże różnice pomiÄ™dzy rodzajami w formie struktur rozmnażania bezpÅ‚ciowego  anamorf
·ð Sporangia: typowe wielozarodnikowe
·ð Tendencja ewolucyjna - ograniczanie liczby zarodników
·ð Zarodniki rozsiewane przez wiatr lub wodÄ™
·ð Spinellus fusiger -paso?yt owocnik?w Mycena
·ð Thamnidium sp.- sporangiole - zarodnie z kilkoma zarodnikami
·ð Cuningamella sp.- jednozarodnikowe zarodnie (sporangiole)
·ð Pilobolus sp. - sporangiofory i sporangia; fototropizm dodatni, 2 m pionowo, 4 m poziomo, szybkość
10.8 m/sec
Negatywne efekty dla gospodarki człowieka:
·ð PleÅ›nie i mokre zgnilizny owoców, np. Rhizopus stolonifer
·ð Mukormikozy - infekcje grzybicze ludzi i zwierzÄ…t spowodowane pasożytowaniem grzybów z rzÄ™du
Mucorales
·ð Infekcje ludzi o silnie obniżonej odpornoÅ›ci (np. chorych na cukrzycÄ™, AIDS, poparzonych i po terapii
sterydowej)
·ð Grzybice skórne (gÅ‚Ä™bsze warstwy), grzybice narzÄ…dowe (pÅ‚uca i mózg)
·ð Np.; Rhizopus, Mucor, Rhizomucor, Absidia, Cunninghamella, Syncephalastrum i in.
Produkcja żywności:
·ð Rhizopus sp. produkcja napoju alkoholowego parakari z manioku (Manihot esculenta) przez Indian w
Gujanie
·ð Tzw. ferementacja substratów staÅ‚ych: Rhizopus oligosporus - oryginalnie w Indonezji, do
wytwarzania tempeh (bogaty w ryboflawinÄ™, niacynÄ™, witaminÄ™ B12)
·ð Actinomucor elegans, Mucor spp., Rhizopus spp. - oryginalnie w Chinach, do produkcji sufu (sera), tofu
inokulowane zarodnikami grzybów i fermentowane, potem moczone w zalewie
Wykorzystywane na skalę przemysłową do produkcji:
·ð witamin z grupy B
·ð kwasu cytrynowego
·ð kwasu mlekowego i innych kwasów organicznych
·ð amylazy
·ð podpuszczki
·ð kortyzonu
Podgromada: Entomophthoromycotina
RzÄ…d : Entomophthorales
·ð Patogeny zwierzÄ…t, np. owadów, pÅ‚azów, glonów, lub saprobionty
·ð StrzÄ™pki wnikajÄ… przez uszkodzenia pancerza, drobne otwory, wyÅ›ciółkÄ™ jelita oraz aktywnie
(mechaniczne i enzymatyczne przebicie pancerza)
·ð Na zewnÄ…trz pancerza wyrastajÄ… konidiofory wytwarzajÄ…ce konidia
·ð WewnÄ…trz owada grzyb roÅ›nie w postaci grzybni i/lub tzw. ciaÅ‚ek strzÄ™pkowych (ang. hyphal bodies)
·ð Tworzone sÄ… też zarodniki przetrwalnikowe oraz zygospory
·ð W przypadku owadów powodujÄ… niekiedy masowe wymieranie - używane jako bioinsektycydy
(biokontrola)
·ð Duża specyficzność, np.: Entomophthora muscae- muchy, Erynia neoaphidis  mszyce, Massospora
cicadina  cykady
·ð Massospora cicadina - pasożyt cykad o cyklu 13- i 17-letnim; Atakuje przeważnie samce, przerasta
odwłok, nie przechodzi do tułowia, pozwala na poruszanie się i reakcję na hormony płciowe -
prawdopodobnie mechanizm rozprzestrzeniania; Zarodniki przetrwalnikowe po 13-17 latach infekujÄ…
najpierw wychodzące z ziemi stadium nimfy, potem rozwijają się w dorosł?ych owadach
Gromada: Glomeromycota
·ð Ok. 230 gatunków
·ð Nieseptowane strzÄ™pki
·ð Brak rozmnażania pÅ‚ciowego (rekombinacja)
·ð Tworzenie dużych zarodników Å›rednicy ok. 40-800 ?m, o wielowarstwowych Å›cianach
·ð Acaulospora scrobiculata
·ð Scutellospora calospora
·ð Pojedynczo lub w grupach (tzw. sporokarpach)
·ð Kilkaset do kilku tysiÄ™cy jÄ…der (heterogeniczne)
·ð CzÄ™sto wewnÄ…trz bakterie symbiotyczne
·ð Obligatoryjna symbioza z roÅ›linami: roÅ›liny naczyniowe- mikoryza arbuskularna, wÄ…trobowce 
mykoplecha
·ð Niemożliwe do utrzymania w czystych kulturach bez roÅ›lin symbiotycznych (lub ich korzeni)
·ð W jednym wypadku stwierdzono możliwoÅ›ci wzrostu i zarodnikowania grzyba arbuskularnego w
hodowli z bakteriami z rodzaju Paenibacillus
·ð grzybnia zewnÄ™trzna: apresorium
·ð grzybnia wewnÄ…trzkorzeniowa: arbuskule (miejsca wymiany), zwoje (peletony- miejsca wymiany),
pęcherzyki (wezykule - funkcja spichrzowa)
Symbioza ubikwistyczna:
·ð Niska specyficzność; kolonizacja jednego systemu korzeniowego przez wiele gatunków; kombinacje
mniej i bardziej kompatybilne; wzajemny wpływ: zbiorowisko roślinne zbiorowisko AMF
·ð Pozytywny wpÅ‚ywa na: wzrost, obieranie zwiÄ…zków mineralnych (gÅ‚. fosfor), odporność na patogeny
·ð Duże znaczenie w rolnictwie, sadownictwie, hodowli roÅ›lin ozdobnych
·ð PowstaÅ‚y ok. 600?620 mln lat temu
·ð Pierwsze zachowane zarodniki: Rhynia Chert, Szkocja, ok. 480 mln lat temu (ordowik)
·ð Najstarsze arbuskule sprzed 400 mln lat (dewon)
·ð Prawdopodobnie braÅ‚y udziaÅ‚ w wychodzeniu roÅ›lin na lÄ…d
·ð Geosiphon pyriforme- symbioza z prokariotycznymi glonami z rodzaju Nostoc
faza dikariotyczna - Dikaryomycota (Regularnie septowana grzybnia)
Gromada: Ascomycota
·ð Ponad 60 % opisanych gatunków grzybów
·ð WiÄ™kszość porostów to grzyby workowe
·ð Wszystkie znane grupy ekologiczne i troficzne
·ð Zdolne do rozkÅ‚adu bardzo zróżnicowanych i zÅ‚ożonych substratów organicznych
·ð Synapomorfia - worek (typ zarodni)
·ð WewnÄ…trz komórki macierzystej worka: kariogamia, mejoza, wyksztaÅ‚cenie zarodników workowych
·ð Rodzaje worków: jednotunikowe ( wieczkowe, bezwieczkowe), prototunikowe, dwutunikowe
·ð Postacie: strzÄ™pkowa i komórkowa (drożdżoidalna)
·ð dymorfizm - wystÄ™powanie w cyklu życiowym postaci komórkowej i strzÄ™pkowej
·ð Duże znaczenie stadium niedoskonaÅ‚ego (rozmnażajÄ…cego siÄ™ bezpÅ‚ciowo) - anamorfy
·ð Cykle życiowe: haplontyczny, haplodiplontyczny, haplodikariotyczny
·ð Pezizomycotina - formy strzÄ™pkowe (wyksztaÅ‚cajÄ… owocniki)
·ð Taphrinomycotina i Saccharomycotina- formy drożdżoidalne i strzÄ™pkowe (generalnie brak
owocników)
Podgromada: Taphrinomycotina
·ð Zjawisko dymorfizmu
·ð Prosty sposób tworzenia worków
·ð Drożdżoidalne (tylko w tej grupie tzw. drożdże rozszczepkowe) i strzÄ™pkowe
·ð Schizosaccharomyces pombe
RzÄ…d: Pneumocystidales
·ð Pneumocystis carini, P. jirovecii
·ð Sprawca oportunistycznych mikoz u ludzi/zwierzÄ…t o obniżonej odpornoÅ›ci - zapalenia pÅ‚uc (PCP =
Pneumocystis Pneumonia), infekcje pozapłucne (głównie pacjenci z AIDS)
·ð Gromadzenie eozynofilnego materiaÅ‚u w pÅ‚ucach (komórki patogena, komórki obronne, biaÅ‚ka i in.)
·ð Rożne szczepy wykazujÄ… dużą specyficzność wzglÄ™dem żywicieli
·ð P. jirovecii - patogen czÅ‚owieka
·ð W 1909 opisany jako forma morfologiczna Trypanosoma cruzi
·ð Do lat 80-tych XX w. zaliczany do pierwotniaków (podobna morfologia, brak ergosterolu, wrażliwość
na leki przeciwpierwotniakowe, brak wzrostu w hodowlach)
·ð Badania DNA dowiodÅ‚y, że jest to grzyb workowy
·ð Cykl życiowy sÅ‚abo zbadany
·ð Trofozoidy (1n)- podziaÅ‚y komórek
·ð Koniugacja trofozoidów (syngamia) -powstanie zygoty, tzw. procysty (2n)
·ð Mejoza i mitoza wewnÄ…trz procysty
·ð Produkcja 8 komórek wewnÄ…trz dojrzaÅ‚ej cysty
·ð Rozpad Å›ciany cysty- uwalnianie komórek
·ð KieÅ‚kowanie komórek- trofozoidy
RzÄ…d: Taphrinales
·ð Pasożyty biotroficzne roÅ›lin okrytozalążkowych
·ð PowodujÄ… deformacje organów (hipertrofia i hiperplazja)
·ð Ok. 130 gatunków
·ð Taphrina deformans
·ð Taphrina betulina
·ð Taphrina pruni
·ð StrzÄ™pki dikariotyczne (n+n)- postać Wegetatywna
·ð Warstwa komórek macierzystych worka na powierzchni żywiciela (wewnÄ…trz nich mejoz i
wykształcenie zarodników workowych)
·ð Zarodniki workowe pÄ…czkujÄ… wyksztaÅ‚cajÄ…c komórki drożdżoidalne
·ð Kopulacja komórek drożdżoidalnych
Podgromada: Saccharomycotina
RzÄ…d : Saccharomycetales
·ð Drożdżoidalne (drożdże pÄ…czkujÄ…ce) i strzÄ™pkowe
·ð Brak owocników
·ð Ok. 280 gatunków
·ð Stadium wegetatywne 1n lub 2n (cykl haplontyczny lub haplodiplontyczny)
·ð Saccharomyces cerevisiae - cykl życiowy haplodiplontyczny
·ð CienkoÅ›cienny worek; zarodniki uwalniane poprzez rozpad lub rozpÅ‚yniÄ™cie siÄ™ Å›ciany worka
·ð Candida albicans- Komensal, na nabÅ‚onkach W postaci drożdżoidalnej; Postać strzÄ™pkowa - inwazyjna;
kandydoza - u osób o obniżonej odporności
Podgromada: Pezizomycotina
·ð WiÄ™kszość znanych workowców, ok. 3345 rodzajów
·ð CiaÅ‚ka Woronina w pobliżu sept
·ð Stadium wegetatywne haploidalne
·ð Owocniki - wyksztaÅ‚canie zwiÄ…zane z procesem pÅ‚ciowym
·ð Typy owocników: klejstotecjum, perytecjum, apotecjum, pseudotecjum (= askostroma)
·ð Rozwój worka: StrzÄ™pka workotwórcza (askogeniczna), Komórka workotwórcza (komórka
haczykowata), Komórka macierzysta worka, Worek
·ð Rozmnażanie bezpÅ‚ciowe - anamorfa
·ð Produkcja mitospor - głównie konidiów
·ð Grzyby anamorficzne (= grzyby mitosporowe, = grzyby niedoskonaÅ‚e, = Deuteromycota, = Fungi,
Imperfecti) - grzyby, które wykształcają tylko stadium niedoskonałe
Klasy:
·ð Arthoniomycetes
·ð Dothideomycetes
·ð Eurotiomycetes
·ð Laboulbeniomycetes
·ð Lecanoromycetes
·ð Leotiomycetes
·ð Lichinomycetes
·ð Orbiliomycetes
·ð Pezizomycetes
·ð Sordariomycetes
·ð Geoglossomycetes
Klasa: Eurotiomycetes
RzÄ…d: Eurotiales
·ð Klejstotecja
·ð Worki prototunikowe
·ð Saprobionty i oportunistyczne pasożyty
·ð Stadia niedoskonale głównie: Aspergillus - teleomorfy: Eurotium, Emericella, Neosartorya i inne, oraz
Penicillium - teleomorfy: Talaromyces, Eupenicillium
·ð Emericella sp. (zarodniki czerwone do purpurowych, komórki Hulle a)
·ð Eurotium sp. (owocniki żółte, zarodniki żółte)
·ð Neosartorya sp. (owocniki bia?e, zarodniki bezbarwne)
·ð Penicillium expansum - Produkuje patulinÄ™ ( toksynÄ™ i silny antybiotyk) ; W rozkÅ‚adzie głównÄ… rolÄ™
odgrywajÄ… enzymy pektynolityczne
·ð Penicillium notatum, P. chrysogenum - penicylina
·ð Penicillium roqueforti, P. camemberti - produkcja serów (Roquefort, Gorgonzola, Stilton, Cabrales,
Bleau d Auvergne, Brie, Camembert)
·ð Aspergillozy: A. flavus, A. fumigatus, A. glaucus, A. nidulans, A. Niger, A. versicolor: Aflatoksyny -
pochodne difumarokumaryny; Silne kancerogeny
·ð Aspergillus oryza- enzymy amylolityczne; Produkcja: Miso (pasta sojowa), Shoyu (sos sojowy), Sake
·ð Elaphomyces muricatus- WnÄ™trze owocnika wypeÅ‚nione masÄ… zarodników
Ektomikoryza - symbioza mutualistyczna:
·ð Grzyby: Basidiomycota, Ascomycota, Zygomycota (Endogone spp.)
·ð Struktury: mufka, sieć Hartiga, grzybnia zewnÄ™trzna
RzÄ…d: Onygenales
·ð Bardzo duże zdolnoÅ›ci lityczne: celulolityczne, ligninolityczne, keratynoiltyczne
·ð Uproszczone owocniki (klejstotecja) i worki prototunikowe
·ð Ok. 120 gatunków
·ð Onygena equina
·ð Onygena corvina
·ð Najważniejsze anamorfy dermatofitów: Epidermophyton, Microsporum , Trichophyton
·ð Microsporum canis - powoduje grzybice psów i kotów, może przenosić siÄ™ na ludzi
Klasa: Leotiomycetes
RzÄ…d: Erysiphales
·ð Klejstotecja z przyczepkami
·ð Worki jednotunikowe, zebrane w pÄ™czek
·ð Biotroficzne pasożyty roÅ›lin
·ð Choroby: mÄ…czniaki prawdziwe
·ð Stadium niedoskonaÅ‚e Oidium sp. - obecnie ważna cecha taksonomiczna
·ð Erysiphe (Microsphaera) alphitoides
·ð Erysiphe (Sawadea) bicornis
·ð Phyllactinia guttata
RzÄ…d: Leotiales
·ð Neobulgaria pura
·ð Leotia lubrica
·ð Monilinia fructigena
·ð Stadium niedoskonaÅ‚e (anamorfa): Monilia
·ð Monilia fructigena
·ð Monilia laxa
·ð Botryotinia fuckeliana  teleomorfa
·ð Anamorfa: Botrytis cinerea (choroba: szara pleśń)
·ð Botrytis cinerea- szlachetna pleśń(ang. noble rot) Regiony: Tokaj (WÄ™gry), Sauternes (Francja),
Rheingau (Niemcy)
RzÄ…d: Rhytismatales
·ð Rhytisma acerinum- Choroba: czarna plamistość liÅ›ci klonu
·ð Lophodermium spp.- Choroba: osutka sosny
Klasa: Sordariomycetes
RzÄ…d: Hypocreales
·ð Perytecja pojedyncze lub w stromach
·ð Głównie pasożyty
·ð Worki jednotunikowe bezwieczkowe
·ð Perytecja i askospory (rozpadajÄ… siÄ™ na pojedyncze komórki)
·ð Claviceps purpurea (i inne gatunki: np. C. sorghi)- skleroty (sporysz) i podkÅ‚adki
·ð Stadium niedoskonaÅ‚e (Sphacelia)- SÅ‚odka wydzielina
·ð Claviceps purpurea- Sporysz (sklerota) produkuje alkaloidy, m.in. ergotaminÄ™, kwas lizerginowy
(ergolinę -prekursor LSD); Ergotyzm (ogień św. Antoniego) - Objawy: ból, uczucie palenia w
kończynach, skurcze macicy, nudności, gangrena, konwulsje, halucynacje, psychoza; Zastosowanie
pochodnych alkaloidów sporyszu w medycynie: tamowanie krwotoków, leczenie migreny (obkurczanie
naczyń krwionośnych), leczenie choroby Parkinsona, hamowanie laktacji (agonistyczne działanie na
receptory dopaminowe)
·ð Cordyceps militaris- podkÅ‚adki na owadach
·ð Cordyceps myrmecophila
·ð Cordyceps polycephala
·ð Cordyceps capitata - pasożyt owocników Elaphomyces
·ð Epichloe typhina - endofit traw - produkcja
RzÄ…d: Xylariales
·ð Worki jednotunikowe z pierÅ›cieniem (amyloidalnym)
·ð Perytecja w stromie lub pojedynczo
·ð Saprobionty, pasożyty
·ð Xylaria polymorpha
·ð Xylaria hypoxylon
·ð Hypoxylon fragiformae
·ð BiaÅ‚a zgnilizna - jednoczesny rozkÅ‚ad celulozy i ligniny
Klasa: Orbiliomycetes
RzÄ…d: Orbiliales
·ð Teleomorfy: woskowate, malutkie apotecja, worki jednotunikowe bezwieczkowe
·ð Orbilia sp.
·ð Na drewnie, siedliska ubogie w azot
·ð Arthrobotrys sp.
·ð Arthrobotrys anchonia
·ð Arthrobotrys dactyloides
·ð Arthrobotrys oligospora
·ð Dactylellina sp.
Klasa: Pezizomycetes
RzÄ…d: Pezizales
·ð Worki jednotunikowe wieczkowe lub pseudoprototunikowe (wtórnie!)
·ð Owocniki typu apotecjum lub (wtórne!) klejstotecjum
·ð Peziza sp.
·ð Sowerbyella sp
·ð Sarcoscypha sp.
·ð Aleuria sp.
·ð Ascobolus sp.
·ð Saccobolus sp.
·ð Gyromitra esculenta- gyromitryna (neurotoksyna)
·ð Morchella sp.
·ð Tuber sp.
Klasa: Dothideomycetes
RzÄ…d: Dothideales
·ð Owocniki typu pseudotecjum (askostroma)
·ð Worki dwutunikowe
·ð Venturia inaequalis- Pasożyt jabÅ‚oni, Choroba: parch jabÅ‚oni
·ð Botryosphaeria spp.- Choroby: zamieranie pÄ™dów, zgnilizny pÄ™dów i owoców, zamieranie liÅ›ci itp.
Gromada: Basidiomycota
·ð Ok. 37 % wszystkich opisanych gatunków grzybów
·ð Wszystkie znane grupy troficzne i ekologiczne
·ð LÄ…dowe i wodne
·ð Głównie strzÄ™pkowe, rzadziej drożdżoidalne (dymorfizm)
·ð Cykl życiowy: haplodikariotyczny
·ð Synapomorfia - podstawka (zarodnia, odpowiednik worka)
·ð tu: kariogamia, mejoza, wyksztaÅ‚cenie haploidalnych zarodników - egzogennie
·ð Dwa główne typy podstawek: Holobazydia (podstawki niepodzielone), Fragmobazydia (podstawki
podzielone)
·ð Sprzążki - zwiÄ…zane z procesem migracji jÄ…der podczas podziałów segmentów strzÄ™pkowych
·ð Proces podobny do powstawania komórki haczykowatej u Ascomycota
·ð balistospory -mejospory (zarodniki podstawkowe) i zarodniki mitosporowe, aktywnie odrzucane (siÅ‚a >
10 000g), powstały bardzo wcześnie w ewolucji
·ð KieÅ‚kowanie zarodników podstawkowych: kieÅ‚kowanie powtarzalne, kieÅ‚kowanie bezpoÅ›rednie
Skład biochemiczny frakcji węglowodanowej ściany komórkowej:
·ð Pucciniomycotina: dominacja mannozy, brak ksylozy
·ð Ustilaginomycotina: dominacja glukozy, brak ksylozy
·ð Agaricomycotina: dominacja glukozy, obecność ksylozy
Podgromada: Pucciniomycotina
·ð WiÄ™kszość pasożyty
·ð Bardzo zróżnicowane strukturalnie
·ð Dymorfizm komórkowo-strzÄ™pkowy
·ð Fragmobazydia podzielone poprzecznie (stychiczne)- (wyjÄ…tkowo holobazydia)
·ð Ok. 215 rodz., 7400 gat.
·ð Cecha wyróżniajÄ…ca (apomorfia): Proste septy, najczęściej z centralnym otworem
Klasy:
·ð Pucciniomycetes
·ð Cystobasidiomycetes
·ð Agaricostilbomycetes
·ð Microbotryomycetes
·ð Atractiellomycetes
·ð Classiculomycetes
·ð Mixiomycetes
·ð Cryptocolacomycetes
·ð WiÄ™kszość to taksony monotypowe
Klasa: Pucciniomycetes
RzÄ…d: Pucciniales (= Urediniales)
·ð Obligatoryjne pasożyty biotroficzne roÅ›lin naczyniowych, tzw. rdze
·ð ok. 96 % opisanych gatunków, 76 % rodzajów
·ð Najczęściej infekcje lokalne, rzadko systemiczne
·ð Rdze jednodomowe - pasożytujÄ…ce na jednym żywicielu i dwudomowe- pasożytujÄ…ce na dwóch
niespokrewnionych ze sobą żywicielach
·ð Cykl życiowy z wystÄ™powaniem maksymalnie 5 typów zarodników, różniÄ…cych siÄ™: funkcjÄ…, sposobem
powstawania, ploidalnością
·ð Ok. 164 rodzaje, 7000 gatunków
·ð Puccinia graminis - rdza dÄ™bowa
·ð Cronartium ribicola - rdza dwudomowa: I żywiciel sosny 5-igÅ‚owe np. Pinus strobus (0, I), II żywiciel:
Ribes sp. (II, III)
·ð Gymnosporangium sabinae- I żywiciel: Pyrus spp. (0, I), II żywiciel: Juniperus sp.(III)
·ð Phragmidium violaceum- żywiciel: Rubus sp. (0, II, III)
Kiełkowanie bazydiospory- grzybnia 1n - infekcja I żywiciela (Berberis sp.):
·ð 0- Spermatangia (pyknidia)/spermacja (pyknospory) 1n strz?pki przyjmuj?ce 1n
·ð I- Ecja / ecjospory n+n (berberys) KieÅ‚kowanie ecjospory -infekcja II żywiciela (trawy)
·ð II - Uredinia / urediniospory n+n (trawy)
·ð III - Telia / teliospory n+n, Zimowanie
·ð Teliospora: kariogamia (jÄ…dro 2n), mejoza
·ð KieÅ‚kowanie - podstawka podzielona
·ð IV- Zarodniki podstawkowe (bazydiospory) 1n
·ð O i I= pierwszy żywiciel
·ð II i III= drugi żywiciel
Podgromada: Ustilaginomycotina
·ð Pasożyty roÅ›lin (głównie okrytozalążkowych)
·ð Dymorfizm komórkowo-strzÄ™pkowy
·ð Holobazydia lub fragmobazydia stychiczne (wiÄ™?kszość)
·ð Ok. 80 rodz., 1400 gat.
·ð Pory zakryte przez bÅ‚oniaste kapturki lub dyski
·ð Cykl życiowy: Faza haploidalna (u wiÄ™kszoÅ›ci drożdżoidalne komórki) rozmnażanie przez pÄ…czkowanie
komórek lub balistospory (blastokonidia); Faza dikariotyczna - grzybnia, stadium infekcyjne
RzÄ…d: Ustilaginales
·ð Ustilago hordei
·ð Ustilago nuda
·ð Ustilago tritici
·ð Ustilago maydis
·ð Lokalna lub systemiczna infekcja roÅ›liny (roÅ›liny chore wyższe niż zdrowe) KieÅ‚kowanie teliospor-
mejoza, tworzenie podstawki
·ð Wielokrotne powstawanie zarodników podstawkowych
·ð pÄ…czkowanie komórek haploidalnych
·ð Koniugacja (syngamia) kompatybilnych komórek - dikariotyczna grzybnia infekcyjna
Podgromada: Agaricomycotina
·ð Wszystkie grupy ekologiczne
·ð Dymorfizm (w niektórych grupach)
·ð WiÄ™koszość tworzy owocniki
·ð Fragmobazydia oraz holobazydia
·ð Ok. 20 000 gatunków
·ð Apomorfie: Septy doliporowe, Parentosomy
Klasa: Tremellomycetes
RzÄ…d: Tremellales
·ð Galaretowate owocniki
·ð Exidia plana
·ð Tremella foliacea
·ð Tremella fuciformis
·ð Pseudohydnum gelatinosum
·ð Phlogiotis helvelloides
·ð Fragmobazydia podzielone podÅ‚użnie (chiastyczne), WyjÄ…tkowo holobazydia
·ð PÄ…czkowanie zarodników podstawkowych
Klasa: Agaricomycetes
RzÄ…d: Auriculariales
·ð Owocniki galaretowato-chrzÄ™stkowate
·ð Fragmobazydia stychiczne
·ð Auricularia auricula-judae
·ð Auricularia polytricha, mun, muk nge, mu er, kikurage
·ð Bardzo duża różnorodność form owocników
·ð Trzy typy rozwoju owocników: bez osÅ‚on (gymnokarpiczny), z nietrwaÅ‚ymi osÅ‚onami
(hemiangiokarpiczny), gasteroidalny (angiokarpiczny)
·ð Hymenofor - część owocnika, na której wyksztaÅ‚ca siÄ™ Hymenium
·ð Agaricus - powierzchnia ok. 1200 cm2, 1.8 mld zarodników
·ð Hymenium (warstwa rodzajna)- warstwa podstawek i pÅ‚onnych wstawek (bazydiole, cystydy)
RzÄ…d: Polyporales
·ð Polyporus squamosus
·ð Polyporus brumalis
·ð Fomitopsis pinicola
·ð Ganoderma lucidum, reishi, ling zhi
Trimityczny system strzępkowy:
·ð StrzÄ™pki generatywne
·ð StrzÄ™pki Å‚Ä…cznikowe
·ð StrzÄ™pki szkieletowe
RzÄ…d: Boletales
·ð Xerocomus chrysentheron
·ð Boletus edulis
·ð Paxillus involutus
·ð Gomphidius glutinosus
·ð Selekcja na rozsiewanie zarodników przez wiatr (owocniki epigeiczne)
·ð Selekcja na rozsiewanie zarodników przez zwierzÄ™ta i na oszczÄ™dność wody (owocniki sekotioidalne i
hypogeiczne)
·ð Suillus sp.
·ð Gastrosuillus sp.
·ð Rhizopogon sp.
·ð Scleroderma citrinum
·ð Serpula lacrymans
RzÄ…d: Agaricales
·ð Agaricus sp.
·ð Amanita spp.
·ð Pleurotus ostreatus
·ð Armillaria sp.
·ð Podobny trend jak u Boletales: od naziemnych, kapeluszowych, poprzez sekotioidalne do
podziemnych, np. Cortinarius - Thaxterogaster  Protoglossum
RzÄ…d: Lycoperdales
·ð Lycoperdon perlatum
·ð Lycoperdon echinatum
·ð Gleba, subgleba
·ð Calvatia gigantea
RzÄ…d: Phallales
·ð Phallus impudicus
·ð Phallus indusiatus
·ð Mutinus caninus
·ð Mutinus ravenelli
·ð Clathrus ruber
·ð Clathrus columnatus
·ð Clathrus archeri
·ð Aseroe rubra
·ð Hysterangium sp.
RzÄ…d: Geastrales
·ð Geastrum sp.
RzÄ…d: Gomphales
·ð Gomphus sp.
·ð Clavaria sp.
·ð Ramaria spp.
·ð Gautieria sp.
·ð WyksztaÅ‚cenie form gasteroidalnych nastÄ™powaÅ‚o wielokrotnie w ewolucji
·ð W wielu grupach wielokierunkowa ewolucja form owocników
·ð Forma owocników nie Å›wiadczy o pokrewieÅ„stwie -wynik konwergencji i presji ewolucyjnej