Strelau4

dążenie do integral- _; ypj|fi własnej osoby. Przezwyciężanie czynników ze*’ w7iętr^yc^iktóaiSicż^.f:|ćh*'':łęit    łfcfee-

"Ji-łisi decydującą siłą napędową ludzkiego, działanię. Ten punkt widyeniajcayni z Fromnąa pjęk|&-S.£r^jiiótn^sE^,f7t3<a wól® fcpswilji *

Harry Sulivan (1953) postuluj§;dwa mechanizmy motywacyj ne; potrzfehfe, p rżyj em i^cljirfe gęSfegte bit-Zą^l^SfiiĆ    potrzeb jeSfPzdanieńi

■* u 1 łiVana f |iłą napędową ludzkiego zachowania.

j^kkolwipt poglądy pj|eifetaip.jŁli|pfcA^pa:lzv dc^ć|^|tócMtti3ń]ą od fjhnowiska Freuda, "lisb.^Z||łaJ z nim tezę o zasadniczo nieświadomej motywacji. Rozszerzają natomiast repertuar popędów i źrĆN dła napięć    działajjia) ₄'

^!ę®efi d®ipIm|l 972) dokonuj ą nader udanego pod-fumowanią|tanu psychodynamicznej teorii motywacji, ujmując to w czterech następujących kategoriach:

(i| epó&&'- biologiczne s®.®, ófgąnizmu; ff)    ftffiDwanp - popędy (potrzeby, instynkty);

ifrnokontrola motywacjiV motywacja najczęściej nieświadoma;

. |4j mechanizm motywacyj nyspedukcj a napicia.

7.5.3. Behawiorystyczna teoria motywacji

Prezentacja dorobku behawiorystycznej psychologii motywacji jest|^.konieczności uproszczona. Szerzej na ten temat pisali między innymi Dalbir Bindra (1959) oTairiCofer i Appley (1972).

Behawiorystyczna koncepcja motywacji, podobnie jak pozostałe elementy behawioryzmu (zob. podrozdział 2), jest koncepcją empirycznąąpiłę motywacji, jej ukierunkowanie jgeenia ||ę post hoc (po liczbie prób, po wielkości    wysiłku, po wielkości pokonanych

przejgfffifl-, po fódfejju uzyskanych wzmocnień i tym podobne).

. '^:'~i^pdstaw|®®gpJ^^^rtSf^^^pg|^tejii; rnlgjfctóf ,s% trzy pojęcia: popęd (Jrtd|, prl|nięt||lub pobudka p§* ti$Ęti$gfyoraz wzmocnienie (reinforcenient) . Problepa jed-nak w tym. że podział na te trzy kategorie zjawisk nie jest riSl|ąc|jny, ponfewąS^akre® znaczeniowe pojęć częścio-_s^!pl sięyotrpsifl^c ,

p oj m o||ąsfe| j es t    e 1 k§§ ć

dejijpytu jakiegoś ważneggdla organizmu iżynnika po§g» tywnego- lub jako wielkość oddziaływania czynnika no, 'gpywn-ego. Na przykład liczba godzin bez pokarmu lub ffangpMa^^teg^fcmi^deli^itacji seksualnej,. a%lilp;-giej Ifbny wielkość prżipzkody pokonywanejpa lelu 3Bniłpifda bólu czy strachu - to obiektywne wskaźniki obecności i wielkości popędu. Niektóre popędy nie wymagają u,ęg.ęnją -ję jSjpopędy JnenJy^htL ) są jflgo wynikiem (popędy wtórne); Popędem pierwotnym jest dla wszystkich organistów na przykład głód ih^;^fifedpcfy*disiki, z Mei pc#fiSrtl^®rn^l|l^pa|#fc Ppiyklad zapotrzebowanie na używki czy środki che* miczne - ukształtowane w wyniku^fepdtópifego* prO; cęsWI5i§ałai1$?fcopędu polega na iuruchać mianiu i narastaniu przykrego napięcia, a często także na uruchomieniu czytinoścl^kspl##^^®!

lub bardziej uktlrunkowaniu i mniej lub bardziej specyficzne napięcie pojawiające sięg. w organizmie i uruchamiającjjczynnóffci zn|ieftzajłlMp ^:'§sunięcf&ti|J| ńJiięćia.

Sama obecnblfl dziiłanie popędu nie wyjaśnia jednak zachowania. Do wystąpienia zachowania niezbędny jest czynnik (obiekt) mogącyj^edukc^^^feęd. |Só-niećznajflU przyit^p^MtepKWg^Wa^ap Pobudka to obiekt lub stan mający zdolność redukowania lub zmniejszenia wielkości popędu. W wypadku głodu przynętą jest znajdujący się w polu psychologicznym pokarm, w wypadku popędu seksualnego--fSBartwtr. każdy obiekt będąSy pibbpdy| jl^TpwiWakim samym sibpniu. JedęnSbdzj^f pokarmu efektywniej ni|iinnflre-dukuje głód, dany partner lepiej niż inny redukuje napięcie seksualne. Pobudka ma dwoisty charakter: w pewnych warunkach uruchamia popęd (na przykład widok czy zapach receptywnej samicy uruchamia popęd seksualny u zwierząt; por. Goodall, 1995), a zarazem możiSp|' czynnikiem, który go redukuje; w pewnSh |ytj%nfesęli zaś przynęta zwiększa prawdopodobięj§|||p|> pcjlfiiEze*# nia zachowania, które wywołała. Wynika stąd, Jpfłas®C czynnikiem uruchamiaj Ahn mo,tijiMej^^^Ł po¹ - idk , czasem zaś popędcMiekiedy pobudka t^S-fe^i^pb|>'®fv a niekiedy popęd stwarza pobudkę. . ■

Podstawowym pojęciem w behawioiystycSieJlteZl motywacji jest też wzmocnienie. Wzmocnieniem tywnym jest każdy obiekt lub każdy stań rzićzy|fe6i|§£ zwiększa prawdopodobieństwo powtórpniasfUakcli ■wywołanej działaniem danego bodźca (popędu lub pobudki). Niektórzy przyjmują, że wzmocnienie to po-®Wki*|'Repiówski, 19p0), innp^fe^e pobpdka tylko w p®Wch lipiajpilih Mf#®H^^nieth lub wzmocnienit{Ceaer i Appley. ISfgZJ-;

Oldsa i Petera Milnetanad samc^tyinuM^ttewiiycł^re-jonów mózgu pokazały, że wzmocnienie może nie pozo-.sfilllc w związku ani z popędem, ani z pobudką (Olds, 1958). Z Ł^^*str(fay^fe'na ternat popędów’wtórnych wskazują na to, że pobudki kształtują nte^^p^Wl''pń zredukowaniu popędu stają się wzmocnieniem.

Wielkość wzmocnieni#’odstęp czasowy między reakcją i^żM#nieni^n, c^stc^^mocnień i ich refgB* larność decydują o prawdopodobieństwie