str216

Itelix iLibrary ... ' g> Hydrologia og...

&

F. Bajkicwtcz-Grabowiki. Z. Mikulski. Hydrologia ogólna. W;irj/aw;i 200S ISBN 83-0l-l4S79-X.« by WN PWN 2lXi5

organiczne. Można wydzielić gytie właściwe (odmiany detrytusowe, wapienne, ilaste, piaszczyste i mieszane) i gytie torfowe (dy, sapropel).

W jeziorach oligotroficznych i mezotroficznych osadami dennymi są:

-    osady typu protopcdonu, czyli osady mające podobne właściwości do pierwotnego materiału zlewni lub skały dna. na której leży osad denny;

-    gytia wapienna, tzw. kreda jeziorna, osad ten składa się z bardzo drobnoziarnistego popielatego mułu wapienno-ilastego z domieszką drobno roztartych wapiennych skorupek mięczaków.

W jeziorach eutroficznych, w których w przydennej warstwie wody jest mało tlenu lub go brakuje, panują warunki anaerobowe oraz zachodzą procesy redukcyjne; powstaje osad typu sapropelu. Jest to ciemny organiczny muł denny o konsystencji mazistej, tłustej w dotyku. Powstaje on na skutek częściowego rozkładu pozostałości organizmów roślinnych i zwierzęcych. Przebiegający proces gnilny cechuje nieprzyjemny zapach (S0₂ i H₂S) oraz powstawanie pirytów.

W jeziorach dystroficznych osadem dennym jest brunatny osad organiczny, tzw. dy, zwany też tyrfopelem. Jest on złożony ze słabo rozłożonych storfiałych szczątków organizmów, jest silnie kwaśny, ubogi w wapń, a na obszarach piaszczystych ma dużo żelaza.

Słone jeziora są miejscem depozycji gipsu, anhydrytu oraz innych ewaporatów (rys. 181).

Rys. 181. Sedymentacja w płytkim jeziorze w stretie klimatu półsuchego (wg Gradzińskiego i in.. 1986)

W niektórych jeziorach powstają nagromadzenia krzemionkowych skorupek okrzemek. znane jako ziemia okrzemkowa. Rozwojowi okrzemek sprzyja niska temperatura wody, stosunkowo duża zawartość rozpuszczonej krzemionki oraz obecność związków azotu i fosforu. W innych działalność bakterii żelazistych i zużywanie dwutlenku węgla przez rośliny prowadzi do strącania się koloidalnych związków żelaza i powstawania konkrccji limonitowych.

o

©

©

&

Cl

C

C

O

rr.

a>

ro

co

co

co

co

S> Hydrologia ogólna - Elżbieta Bajkiewicz-Grabowska, Zdzisław Mikulski - iLibrary Reader