3582279393

Otwarcie się na założenia psychologii humanistycznej

Krytyczne otwarcie się na różne poglądy o wychowaniu

0    tym jedynie okazjonalnie, co zresztą w świetle propagowanych ce lów. metod i zasad wychowania brzmiało często wręcz niewiarygodnie. W Istocie zbyt nieśmiało podkreślano, iż każdy wychowanek, bez wzglę du na wiek i stan zdrowia, jest nie tylko przedmiotem oddziaływań z zewnątrz, lecz także podmiotem własnego działania.

Zapoznając się zwłaszcza z założeniami psychologii humanistycznej, można nie tylko pogłębić swoją wiedzę o osobliwej naturze człowieka jako podmiotu własnych działań i jako osoby zasługującej na pełną akceptację, rozumienie i poszanowanie lecz także poddać kontroli niektóre podstawowe założenia uprawianej u nas teorii wychowania. Krytycznej oceny wymaga szczególnie promowane w niej tu

1    ówdzie rozumienie wychowania jako procesu o charakterze niemal wyłącznie interwencyjnym. Koniecznych zmian domaga się koncepcja celów wychowania, które dawałyby wychowawcy (nauczycielowi) moż

I iw ość wyboru tych najbardziej spośród nich właściwych dla zaistniałej sytuacji wychowawczej i niedomagali charakterologicznych jego wy chowanków (uczniów). Nowego spojrzenia wymagaj ą również metody i formy oddziaływań wychowawczych, zarówno te, które zakładają dyrektywne kierowanie rozwojem dzieci i młodzieży, jak i te, które mogą się okazać źródłem ich ubezwłasnowolnienia, a więc nie liczące się z ich podmiotowością i współodpowiedzialnością za własny rozwój. W ocenie wymienionych zagadnień teorii wychowania może dopomóc skonfrontowanie ich z przynajmniej niektórymi założeniami psycholo gii humanistycznej.

Otwarcie się teorii wychowania na odmienne poglądy czy stanowiska nie oznacza oczywiście bezkrytycznego ich przyjmowania. Na przykład trudno się zgodzić z twierdzeniem rzeczników antypedagogiki. iż dziecko od swych narodzin wie, co jest db niego dobre i że może ponosić pełną odpowiedzblność za swój rozwój, a w związku z tym nie musi być wychowywane. Nie sposób też podzielać w pełni założeń psychologii humanistycznej, iż to trening interpersonalny jest jedynym skutecznym sposobem samoaktualizacji jednostki. Należy widzieć słabe strony odmiennych poglądów i stanowisk, jednak niewątpliwie cenne jest spojrzenie na proces wychowanb także z perspektywy innych dyscyplin naukowych. Przydałoby się również „przywołanie" w teorii wychowania wielu cennych i wciąż aktualnych poglądów na temat problematyki wychowawczej z okresu międzywojennego, a nawet i wcześniejszego, jak również okresu powojennego, kiedy to pewne nazwiska wybitnych pedagogów wspominano marginalnie lub w ogóle świadomie przemilczano. Wśród pedagogów, których poglądy warto by przestudiować z pożytkiem dla rozwoju współczesnej teorii wychowania.

26 Teoria wychowania jako dyscyplina pedagogiczna