Funkcjonujący w Polsce system planowania zagospodarowania przestrzennego oparty jest na konstytucyjnej zasadzie decentralizacji zadań publicznych, czego konsekwencją jest przyznanie gminom prawa do kształtowania i prowadzenia polityki przestrzennej na terenie danej gminy. Obejmuje to również prawo do uchwalania gminnych opracowań planistycznych. Procedur)' przygotowania i konsultacji planów zagospodarowania przestrzennego reguluje ustawa z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. 2003 Nr 80, poz. 717 z późn. zm.). Schemat powstawania miejscowego planu przedstawia się następująco:
- Z inicjatywy własnej lub wójta/burmistrza/prezydenta, rada gminy podejmuje uchwałę o przystąpieniu do sporządzania planu miejscowego,
- Następuje publiczne ogłoszenie (prasa, BIP) o przystąpieniu do sporządzania planu (wójt/burmistrz/prezydent miasta), wraz z poinformowaniem o możliwości składania wniosków do planu (z podaniem formy miejsca i terminu, co najmniej 21 dni),
Wójt/burmistrz/prezydent miasta sporządza projekt planu miejscowego, rozpatrując złożone wnioski; uzgadnia także projekt z wskazanymi w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym organami oraz wystąpienie o opinie do wymieni onych w ustawie organów (np. straż pożarna, konserwator przyrody),
- Opracowanie prognozy wpływu ustaleń planu miejscowego na środowisko oraz sporządzenie analizy skutków finansowych realizacji planu (wójt/ burmistrz/ prezydent miasta),
Wyłożenie projektu planu (na co najmniej 21 dni) do publicznego wglądu (po wprowadzeniu zmian wynikających z uzgodnień i opinii) wraz z prognozą oddziaływania na środowisko, zorganizowanie publicznej dyskusji nad przyjętymi w projekcie planu rozwiązaniami oraz możliwością składania uwag do projektu planu. Rozpatrzenie przez wójta/burmistrza/prezydenta miasta (w terminie 21 dni) uwag do projektu planu, wprowadzenie do projektu planu zmian wynikających z rozpatrzonych uwag oraz przekazanie projektu planu do rady gminy wraz z listą nie-uwzględnionych uwag;
- Podjęcie uchwały przez radę gminy o uchwaleniu planu zagospodarowania przestrzennego lub cofnięcie projekt celem dokonania określonych zmian, w tym np. uwzględnienia odrzuconych przez wójta/burmistrza/prezydenta uwag, Wójt/burmistrz/prezydent miasta przedstawia wojewodzie uchwałę wraz z załącznikami oraz dokumentacją prac planistycznych w celu oceny ich zgodności z przepisami prawnymi oraz publikacji w dzienniku urzędowym województwa. Nie podjęcie zatem procesu konsultacji czy przeprowadzenie ich niezgodnie z procedurą skutkować będzie uchyleniem uchwały rzez Wojewodę.
5. Konsultacje projektów aktów prawa miejscowego z organizacjami pozarządowymi
Zgodnie z art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2010 r. Nr 234, poz. 1536, z późn. zm.) - Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego określa, w drodze uchwały, szczegółowy sposób konsultowania z radami działalności pożytku publicznego lub organizacjami pozarządowymi i podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3 projektów aktów prawa miejscowego w dziedzinach dotyczących działalności statutowej tych organizacji.
Akty prawa miejscowego - zgodnie z art. 87 Konstytucji RP - stanowią źródło prawa powszechnie obowiązującego; zakres ich obowiązywania jest ograniczony do obszaru działania organów, które je wydały, jako akty prawa powszechnie obowiązującego są one generalne i abstrakcyjne, i mogą być podstawą decyzji administracyjnych oraz określonych roszczeń cywilnoprawnych. Nie każda uchwała rady gminy, miasta, powiatu jest aktem prawa miejscowego. Wiele uchwał ma wyłącznie charakter aktów kierownictwa wewnętrznego.
14