3582280222

Istotną kwestią jest również wyznaczenie linii, wzdłuż której określany jest spadek terenu. Powinna ona odpowiadać największemu kątowi nachylenia terenu, co w praktyce oznacza jej prostopadłe usytuowanie względem poziomic. Kąt spadku liczymy wykorzystując jedną z funkcji trygonometrycznych:

Ah

tan a = —

U

gdzie: a spadek w stopniach.

A h różnica wysokości końcowych punków odcina. cl- długość odcinka.

Do obliczenia średniego spadku terenu, zamiast funkcji trygonometrycznej, możemy wykorzystać wzór:

Ah

1= —* 1000 °/oo a

gdzie: /' - średni spadek terenu.

A h różnica wysokości końcowych punków odcina. cl- długość odcinka.

Otrzymana wartość (przykładowo 300) w °/₀₀ oznacza, że teren średnio obniża się o 300 metrów na odległość każdego 1 km.

Pr ^kładowe zadanie

Oblicz średni spadek terenu wyniosłości. jeśli jej podnóże położone jest na wysokości 340 m np.m.. a \\ysokość bezwzględna szczytu osiąga wartość S40 m n.p.m. Na mapie u* skali 1:25 000 odległość od podnóża do szczytu tej wyniosłości wynosi 2 an.

dane:    340 m n.p.m. - wysokość podnóża.

540 m n.p.m. - wysokość szczytu.

1:25 000 - skala mapy.

2 cm - odległość na mapie pomiędzy podnóżem a szczytem. rozwiązanie:

ł) obliczamy różnicę wysokości:    540 m n.p.m. - 340 m npjn. = 200 m

2)    zamieniamy skalę liczbową na mianowaną: 1:25 000: tj. I cm:25 000 an: tj. 1 an:250 m

3)    ohiiczamy odległość poziomą pomiędzy podnóżem a szczytem zzależnośd:

1 cm - 250 m a 2 cm - xm: zatem: x = 2 an * 250 m /1 cm = 500 m

4)    podstawiamy do wzoru

i = 200 m /500 m ♦ 1000 °/_tta = 400 7_„

<xlp.:

Średni spadek ta-enu wynosi 400 ^a/„. co oznacza, że teren ten obniża się o 400 metrów na odległość I km Wiedząc-, że tg a = 0.4 (zatem a = ok. 21.8") możemy przyjąć, że jest to stok spadzisty.

I jeszcze kwestia natury terminologicznej, która niejednokrotnie budzi wątpliwości wśród nauczycieli wprowadzających uczniów w świat poziomicy. Sprowadza się ona do pytania: Czym różni się mapa poziomicowa / rysunek poziomicowy od mapy hipsometrycznej / rysunku hipsometrycznego? Zapamiętajmy, że mapa poziomicowa to mapa na której ukształtowanie powierzchni terenu przedstawia się jedynie za pomocą poziomic, czyli znaku

7