1. Cztery wielkie ideologie świata uowożytuego (po Rewolucji Francuskiej): kouserwatyzm, liberalizm, socjalizmy, populizm (uarodnictwo) jako podłoże teoretyczne socjologii
KONSERWATYZM
Szacki - nowy porządek świata po rewolucji francuskiej i okresie napoleońskim oznaczał dla konserwatystów koniec ich świata. Dążyli oni do zachowania ciągłości życia społecznego, zachowania ładu społecznego.
E. Burkę, refleksja nad rewolucją francuską Najsilniejszy kons, był w Niemczech i Rosji.
• antyutopizm wymierzony przeciwko mędrkowaniu w życiu społecznym
• natura społ. - łńerarchiczność ładu spal.
• natura czł. - elementy irracjonalne w życiu czł. (inna nazwa - romantyzm)
• przesądy się nie cofają i jest to pozytywne
• antyanatomizm - życie społ. zbudowane jest z szerszych całości. Pluralizm (?) ciał pośredniczących
między człowiekiem a państwem
• zasada zastępowalności - ludzie powinni realizować się na pewnych szczeblach życia społecznego, gdzie
pewne postulaty mają znaczenie
• spal. jest organizmem (myśl. organicystyczne)
• obrona historycznego punktu widzenia, Przekonanie o spontanicznym, niekontrolowanym życiu spał,
• wielka społeczna rola religii
• nacechowanie czł, przywiązaniem do narodu, wspólnota narodowa, duch narodowy LIBERALIZM (dziedzic fil. oświeceniowej, pal. XIX w.)
• zdolność społeczeństwa do samoczynnej i niezawodnej samoregulacji
• indywidualizm (życie społ. to działania jednostek)
• rozgraniczenie życia społ. ek od politycznego
• utylitaryzm (życie społ. jest pewną postawą rynku - ciągła wymiana, dążymy do zysku, unikamy strat)
• uniwersalizm (j ednostka ludzka, która skupia w sobie wszystkie cechy ludzkie, przede wszystkim
jesteśmy ludźmi).
Przedstawiciele: Spancer, Berger („Rewolucjakapitalistyczna")
SOCJALIZM
• idea planowania społecznego, regulowania życia społ,
• duża rola nauki pozytywnej, która nie ma do rzeczywistości społ. podejścia krytycznego
• krytyka społeczeństwa burżuazyjnego (chaotywność, narastanie tendencji kryzysowych, społ. się nie
rozwija)
• ład społeczny wspólnotowy oparty na kooperacji a nie na konkurencji w rywalizacji, NARGDNICTWO (POPULYZM)
Venturi (pisał o narodnictwie ros.)
Walicki (zbierał teksty nar. ros.)
Populyzm narodził się wRosji po rewolucji (1861 r.) agrarnej. Protestowano przeciwko wchodzeniu kapitalizmu w stoskunki agrarne Ziemia i Wola. Pozostałość nar. - eserowcy (socj. rewolucjoniści, po przewrocie lutowym w 1917 r.
• sprzeciw przeciwko rozwojowi kapitalizmu n obszarach peryferyjnych świata kapitalistycznego (Rosja,
Am, Łac., Afryka. Mówiono, że jest to subiektywna socjologia)
• antyuniwersalizm - hierarchia rozwij a się w kilku odrębnych nurtach społ., maj ą długą historię