3582318330

1

D. Zdun ki ewicz-Jedynak, S1yli styka - wykład (6B)

Styl urzędowy i jego gatunki

Język jest podstawowym narzędziem regulowania stosunków społecznych między ludźmi. Taką funkcję spełnia na przykład we wszelkiego rodzaju instrukcjach czy zarządzeniach, zawierających przepisy określające prawa i obowiązki obywateli, nakazy i zakazy postępowania itp. Odmiana polszczyzny służąca podobnym celom komunikacyjnym zyskuje w różnych opracowaniach stylistycznych nazwy styl urzędów o-kancclaryjny (H. Kurkowska), styl urzędowo-prawny (J. Bartmińsłd), styl administracyjny (S. Gajda) czy po prostu styl urzędowy (D. Buttler, T. Skubalanka). Na potrzeby tego opracowania będziemy mówić o stylu urzędowym, wyodrębniając w nim dwie podoodmiany styl urzędowo-kancelaryjny (typowy dla pism, dokumentów) oraz styl urzędowo-prawny (realizujący się w aktach normatywnych).

1. Charakterystyka sytuacji komunikacyjny eh, w których stosowany jest styl urzędowy

Czynności urzędowe podlegają znacznej konwencjonalizacji, muszą być zgodne z pewnymi procedurami, aby mogły być uznane za ważne. Różnorodne teksty, które stanowią część działań urzędowych, wyrastają w ramach instytucjonalnych, w sytuacjach komunikacyjnych charakteryzujących się specyficznymi cechami.

•    Przede wszystkim typowy jest dla nich oficjalny, pozbawiony więzi emocjonalnej

kontakt między partnerami porozumienia.

•    Jednym z uczestników komunikacji jest zawsze prawodawca: urząd, instytucja, funkcjonariusz, osoba reprezentująca instytucję.

•    Obserwowana jest przy tym, związana z autorytetem władzy, nierówność ról komunikacyjnych - administracja jest wszak reprezentantem władzy i wyrazicielem jej woli.

•    Najczęściej sytuację komunikacyjną właściwą dla stosowania stylu urzędowego charakteryzuje brak styczności czasowej i przestrzennej nadawcy i odbiorcy, a to dlatego, że dominuje kontakt za pośrednictwem pisma.

•    Biorąc pod uwagę typ odbiorcy, można wyróżnić dwa rodzaje sytuacji komunikacyjnych urzędowych. Pierwszy - to sytuacja niezindywidualizowana, gdy nadawca zwraca się nie do konkretnego, indywidualnego odbiorcy, lecz do pewnej kategorii osób (np. podróżnych,, płatników różnych typów podatku, kierowców pojazdów czterokołowych, rowerzystów itp.), które mogą zapoznawać się w z tekstem