3582318452

PEDAGOGIKA OPIEKUŃCZA

i. Początki opieki w aspekcie religijnym i etyce świeckiej

Zdzisław Dąbrowski, opieka jest opartym na działalności kompensacyjnej ciągłym i bezinteresownym zaspakajaniem przez opiekuna ponadpodmiolowych potrzeb podopiecznego w ncnviązanym stosunku opiekuńczym.

Ponadpodmiotowe potrzeby są to potrzeby, których człowiek nie jest w stanie sam zaspokoić ze względu na:

*    brak dojrzałości do ich zaspokojenia,

*    defekty fizyczne,

*    defekty psychiczne,

*    proces starzenia się organizmu.

Stosunek opiekuńczy jest to relacja niesymetryczna, jest to uzależnienie od opiekuna. Bardzo szybko przyzwyczajamy się do pomocy.

Opieka pojawiła się razem z ludzkością. W czasach prehistorycznych opieka miała charakter naturalny, wiązała się z obyczajami i obrzędowością plemienną. Społeczności opiekowały się chorymi, starcami, kalekami i wszystkimi, którzy wymagali opieki. W cywilizacjach starożytnych podejmowano wiele inicjatyw na rzecz biednych, chorych, pokrzywdzonych i niepełnosprawnych.

Konfucjusz wprowadzi! zasady moralne:

-    humanitaryzm

-    praworządność

-    poprawność

-    mądrość

-    lojalność

Te zasady posłużyły jako podstawa do wyodrębnienia relacji opiekuńczych. Były to relacje:

1.    panujący powinien opiekować się urzędnikami

2.    ojciec - synem

3.    starszy brat - młodszym bratem

4.    mąż-żoną

5.    przyjaciele opiekują się sobą nawzajem PIERWSZY SYSTEM OPIEKI

W starożytnych Chinach powołano schroniska dla starych, chorych i biednych, darmowe szkoły dla ubogich, stowarzyszenia rozdzielające używaną odzież, tanie jadłodajnie. Jest to wpływ systemu filozoficznego Konfucjusza. W starożytnych Indiach przywiązywano bardzo dużą wagę do wspomagania żebraków. Nauki religijne podkreślały obowiązek dawania jałmużny.

W starożytnej Grecji i Rzymie powoływano instytucje opiekujące się chorymi i pokrzywdzonymi przez los, a w dni świąteczne kandydaci na urzędy rozdawali dary. Istniały schroniska dla rannych żołnierzy i porzuconych dzieci.

W Atenach pobierano podatek na rzecz biednych.

Również wiele religii podkreślało obowiązek dawania jałmużny. Arystoteles twierdził, że podstawową relacją międzyludzką jest wzajemne miłowanie. Człowiek rozwija się w pełni, jeśli darzy sympatią wszystkich i pomaga im. Podstawową wykładnią człowieczeństwa jest idea utrwalania i wprowadzania pokoju.

W Rzymie wprowadzono w starożytności alimentacje, czyli państwowe zapomogi dla rodziców na biedne dzieci, chłopcy byli uprzywilejowani (płacono na nich do 18.r.ż, na dziewczynki do 15r.ż) Dzieci stanowiły tanią siłę roboczą, chłopcy byli żołnierzami.

W starożytnym Rzymie wprowadzono frumentacje - darmowe rozdawnictwo zboża, czasem oliwki, wino, sól. W czasie wielkich uroczystości świąt państwowych rzucano w tłum złote monety i wydawano uczty dla biednych.

W Rzymie opracowano także pewne rozporządzenia, które ograniczały wydawanie uczt - ich wystawność przez bogatych. Miało to skłonić do ograniczenia marnotrawienia.

Średniowiecze to głównie religia misia wpływ na działania opiekuńcze. Rozwijały się zakony i mnisi organizowali instytucje opiekuńcze: szpitale, schroniska dla sierot i podrzutków, ośrodki dla kaleków. Kościół dostrzegał wszystkie kategorie potrzebujących i kierował się zasadą miłosierdzia w stosunku do wszystkich.

W Polsce w wiekach średnich też podejmowano te działania i zaznacza się wpływ państwa na opiekę. W 1347 roku pojawia się przepis dotyczący opieki nad ludźmi psychicznie chorymi.

Odrodzenie W tym okresie dominują dwa nurty refleksji nad opieką, zarówno religijne jak i świeckie. W Polsce Jagiellonów wydano ustawę zobowiązującą miasta, właścicieli wsi oraz parafie do przeprowadzenia ewidencji żebrzących oraz wydawania świadectw uprawniających do wykonywania żebractwa.

1