1. Główni przedstawiciele nurtu filozofii przyrody (arche - prapoczątek, anaksymander, Anaksymenes, Tales)
a) TAI.ES Z MŁETU - woda jako zasada.
Przedstawiciel jońskiej filozofii przyrody. Inicjator badań nad przyrodąjako nauki. Tales był inicjatorem filozofii przyrody - jako pierwszy mówił o istnieniu jedynej zasady - przyczyny wszystkich istniejących rzeczy, uznając, że jest nią woda. Według Talesa zasada źródłem (początkiem) rzeczy, jak zarówno ich ujściem (końcem). Zasadą było to, z czego powstały rzeczy, dzięki czemu są i na co się rozpadną. Tales uznał, że prazasadą j est woda, gdyż j est ona niezbędna do istnienia życia. Zauważył, że zawiera się we wszystkim co żywe, wysychając z tego co martwe. Ponadto woda nieustannie się zmienia, zarówno pod względem stanu skupienia jak i kształtu (przybiera kształt naczynia w którym się znajduje).
b) ANAKSYMANDER - bezkres jako zasada
1. „Zasada i „Natura”
- pojęcie początku = arche
* to, co było na początku, nie przestaj e istnieć, tylko przybiera inne kształty
* pierwotna materia była, jest i będzie
* pierwotne własności rzeczy są trwałe, istotne, zasadnicze
* początek zaczął znaczyć tyle, co zasada
- termin „przyroda”, czyli „natura” początkowo oznaczał to, co się staje, rozrasta i rozradza, a potem to, co od początku było, jest i będzie
2. Bezkres
- przez zasadę (arche) rozumiał coś, co jest poza żywiołami, poza obserwacją, czyli bezkres = apeiron
* bezgraniczny - bo inaczej wyczerpałby się, przyroda rozrasta się nieograniczenie, więc i jej zasada musi być nieograniczona
* nieokreślony - wszystko jest w nim zmieszane, traci swą nieokreśloność w miarę tego, jak kształtuje się zeń przyroda
3. Powstanie przyrody
- powstaje z bezkresu
- drugie pytanie pierwszych filozofów: w jaki sposób powstaje przyroda?
- stawanie się odbywa się przez wyłanianie się przeciwieństw
* w pierwotnym bezkresie są wszelkie przeciwieństwa
* w przyrodzie przeciwieństwa są oddzielone
* wniosek: oddzieliły się w procesie powstawania przyrody
- proces wyłaniania się przeciwieństw wywołany jest przez ruch, czyli nieodłączny składnik materii (= hilozoizm)
- Anaksymander sformułował prawo przekształcania się pierwotnej materii i opisał, w jakim porządku odbywały się przekształcenia
- inne osiągnięcia Anaksymandra:
* pierwsza mapa
* obliczenia odległości i wielkości gwiazd
* pierwsza teoria descendencji wyprowadzaj ąca zwierzęta lądowe od morskich, a ludzi od zwierząt innych gatunków
c) ANAKSYMENES - powietrze jako zasada
1. Zmodyfikowanie zasady
- od Anaksymandra:
* świat jest bezkresny
* ruch jest wieczny
- utożsamił zasadę z powietrzem
* ono zdawało się być ilościowo nieskończone, mogło wypełnić bezkres
* dusza (= powietrze) utrzymuje ciała przy życiu, a zasada miała być siłą, która ożywia
* powietrze łatwo się zmienia, mogły więc niego powstać inne przedmioty
2. Zastosowanie zasady