1.Główne założenia filozofii przyrody w Grecji antycznej. Wskaż na głównych przedstawicieli tego nurtu. Wyjaśnij znaczenie terminu monizm. Podaj przykłady
Założenia:
- Obserwowanie natury
- Poszukiwanie „principium”, czyli zasady i „arche" czyli początku, pratworzywa leżącego u podstaw bytu
- Człowiek dążący do nabywanie wiedzy zmienia się.
- Interpretowanie rzeczywistości taką, jaką się jąwidzi to naiwny realizm
- Zjawiska zachodzące w przyrodzie sąreakcjążywiołów Głowni filozofowie:
• Tales z Miletu(u podstaw wszystkiego leży woda, materia i życie mają ze sobą wiele wspólnego- hylozoizm)
• Anaksymenes (podstawą je st powietrz e)
• Heraklit(agień)
• Empedokles(wielka synteza, wszystkie żywiołu równie ważne, z nich zbudowany jest świat, teoria dominująca w starożytnej i średniowiecznej fizyce)
• Anaksymander(podstawą bytu jest „ąpeiran" czyli bezkres)
Monizm- pogląd w teorii poznania, przeciwstawny dualizmowi i pluralizmowi, opierający się w wąskim znaczeniu na twierdzeniu, że natura wszelkiego bytu jest jednorodna, np. że istnieje tylko substancja materialna (monizm materialistyczny) albo tyłka duchowa (monizm spirytualistyczny).
W szerszym znaczeniu (tzw. monizm atrybucyjny) monizm pozwala na istnienie wielu substancji, jednak zakłada, że ich natura jest taka sama
Ontologiczne stanowisko monistyczne było reprezentowane przez takich filozofów i kierunki jak:
• monizm mateńalistyczny:
o jadska szkoła przyrody, Demakryt, Epikur, Vanini, franc. oświecenie (Julien Offray de La Mettrie, Denis Diderot) , Ludwig Feuerbach, Marks, neomarksizm, pozytywizm, neopozytywizm (rzeczywistością jest materia; wszystko ca duchowe jest wytworem materii)
• monizm idealistyczny:
o Platan, Gearge Berkeley, Hegel (istniejątylka idee; świat materialny jest pozorny)
• monizm mieszany, panteistyczny:
o Stoicyzm (pneuma, która jest jednocześnie duchem i materią), Baruch Spinoza (wszystko jest naturą, która posiada cechy zarówno materii jak i ducha oraz teoria paralelizmu), Gattfried Wilhelm Leibniz (teoria monad, które są bytami podstawowymi posiadającymi naraz cechy materialne i duchowe)
2. Przedstaw podstawowe założenia filozofii Hume’a Wyjaśnij znaczenie pojęcia scjentyzm. Podaj przykłady kierunków filozoficznych lub filozofów związanych ze stjentyzmem.
Założenia filozofii Hume a
Hume wybitne zasługi położył przy formułowaniu i rozwiązywaniu specjalnych zagadnień filozoficznych. Najważniejsze z nich były następujące:
1. Doświadczenie, które dla dotychczasowych empirystów było dogmatem, uczynił zagadnieniem teorii poznania
2. Klasyczna krytyka pojęcia przyczynowości i siły a także krytyka pojęcia substancji, rozciągnięta również na substancje duchowe
3. W psychologii — sformułowanie praw kojarzenia i próba wyjaśnienia asocjacyjnego nauki, moralności i religii
1