99329

Przedstaw podstawowe założenia filozofii Sokratesa. Wskaż na miejsce tego filozofa w kulturze antycznej. Wyjaśnij znaczenie pojęcia deizin. Wskaż na przedstawicieli tego stanowiska

Syn rzeźbiarza Sofroniksusa i akuszerki Faenarete, mąż Ksantypy z którą miał trzech synów. Mieszkał w Atenach, gdzie nauczał prowadząc dysputy z przypadkowymi przechodniami na ulicach miasta, zyskując zarówno popularność jak i wrogość. W wieku 70 lat został oskarżony o bezbożność i psucie młodzieży. Został skazany na karę śmierci, którą wówczas było wypicie cykuty. Ostatnie jego chwile opisane są przez jego największego ucznia, Platona, w dialogu Fedon. Nie jest jednak do końca jasne, w jakim stopniu jest to literacka fikcja. Sokrates był postacią historyczną ale nie pozostawił po sobie żadnych pism. Jedyne, co o nim wiemy, to relacje uczniów: Platona i Ksenofonta, a także przekazy Arystotelesa, Arystofanesa i historyków greckich Tuż przed śmiercią wypowiedział słynne zdanie: "Wiem, że nic nie wiem. "Opowiadania o Sokratesie głoszą że przechadzał on się po mieście i zaczepiał różnych znanych ludzi na wysokich stanowiskach i pytał ich np. sędziego-co to jest sprawiedliwość itd. a ten kiedy mu odpowiadał na to Sokrates miał swoją odpowiedz która zaprzeczała wypowiedzi rozmówcy-i tak właśnie zbijał owy informacje-metoda elenktyczna. Doprowadzał do tego ze rozmówca sam sobie zaprzeczał, stad tez nie był w ówczesnych czasach postacią łubiana przez ludzi władzy co pośrednio przyczyniło się do jego śmierci.

Popędy

Wiara w absolutne znaczenie dobra i cnoty. Sokrates głosił, że cnota (gr. orefe. starożytne pojęcie oznaczające tężyznę życiową szlachetność, dzielność) jest dobrem bezwzględnym, czym przeciwstawiał się relatywizmowi sofistów. Jest też dobrem najwyższym, o które człowiek winien zabiegać, nie licząc się z niebezpieczeństwami i śmiercią ("Czyż nie wstydzisz się dbać o pieniądze, sławę, zaszczyty, a nie o rozum, prawdę i oto, by dusza stała się najlepsza?").

Tożsamość dobra i wiedzy. Według Sokratesa cnota jest wiedzą ("Jest to jedno i to samo wiedzieć, co jest sprawiedliwe i być sprawiedliwym "). Ludzie czynią źle z niewiedzy, czy raczej wiedzy pozornej. Stanowisko takie nazywa się intelektualizmem etycznym. Wynika z niego, że cnoty można się nauczyć, a od nas samych zależy, czy dobro to nabędziemy.

Wypracowanie metody dochodzenia do prawdy, a tym samym do cnoty: jest nią specjalnego rodzaju dyskusją zwana dialektyką. W swoich rozmowach z Ateńczykami Sokrates posługiwał się dwiema metodami: metoda elenktyczna • sprawdzanie i zbijanie twierdzeń rozmówcy poprzez wyprowadzanie z nich konsekwencji doprowadzających w końcu do tezy absurdalnej lub sprzecznej z twierdzeniem pierwotnym (aporii); metoda maieiśyczna (dosł. położnicza) - polega na dopomożeniu uczniowi w uświadomieniu sobie prawdy, którą już posiądą poprzez umiejętne stawianie pytań; metoda ta zakładą iż każdy człowiek posiada intuicyjną wiedzę o dobni.

Według świadectwa Arystotelesa Sokrates stosował metodę indukcyjną: ustalał definicję np. odwagi, uogólniając i szukając wspólnych cech poszczególnych wypadków odwagi. Ten pogląd nie jest jednak zgodny z innymi poglądami Sokratesa, znanymi nam z pism Ksenofonta i Platona.

Miejsce Sokratesa w kulturze antycznej: Sokrates przedmiotem filozofii uczynił człowieka i jego los moralny. W ten sposób otworzył przed nią nowe perspektywy, postawił nowe problemy i pytania. Ale problemów tych nie rozstrzygał. Jego następcy usiłowali je rozwikłać, ale dając odpowiedzi biegunowo różne, nie przestawali uważać się za jedynie prawowiernych kontynuatorów Sokratesa. Tak oto Sokrates zacz^ żyć w twórczości Platona, cyników, cyrenaików, stoików, epikurejczyków. Zacz^ żyć w filozoficznej kulturze.