45930

20. Przedstaw podstawowe założenia teorii poznania D. Hume’ a. Wyjaśnij znaczenie

terminu realizm filozoficzny.

■ Przedstaw podstawowe założenia teorii poznania D. Hume'a.

1.    Granice ludzkiego pojmowania zakreślone są przez granice ludzkiego życia;

2.    Świat realny znajduje się w granicach doświadczenia i zdrowego rozsądku;

3.    Jako empirysta, badał nie rzeczy, lecz nasze o nich przedstawienia, wyobrażenia;

4.    Wyobrażenia dzielą się na: pierwotne i pochodne;

5.    Pierwotne zwane są wrażeniami (impressions), drugie zaś ideami (ideas);

6.    Fundamentalne twierdzenie: idee pochodzą z wrażeń. Wrażenia są pierwowzorami, idee zaś tylko ich kopiami, wytwarzanymi przez umysł;

7.    Wrażenia są właściwym środkiem poznania rzeczywistości;

8.    Idee mają wartość dla poznania rzeczy tylko, o ile wiernie kopiują wrażenia;

9.    Idee powstają w ściśle określonym porządku, nawet w snach panuje związek między ideami, tzw. związek asocjacyjny;

10.    Sformułował prawa kojarzenia i wyróżnił 3 rodzaje kojarzeń: k. na zasadzie podobieństwa, k. na zasadzie czasowej i przestrzennej styczności oraz k. na zasadzie związku przyczynowego.

■ Wyjaśnij znaczenie terminu realizm filozoficzny.

REALIZM - [łac. realis - rzeczywisty, faktyczny; rzeczowy, odnoszący się do rzeczy], w przeciwstawieniu do idealizmu, zakładał, że:

1.    Istnieje rzeczywistość obiektywna, transcendentna w stosunku do poznającego podmiotu i niezależna od aktów świadomości

2.    Przedmioty zewnętrzne są poznawalne względem poznającego podmiotu. Rozróżnia się tu:

a)    Realizm naiwny - uznaje, że rzeczy są istotnie takie, jakimi je postrzegamy i rozumiemy’

b)    Realizm krytyczny - oparty na rozumowej krytyce procesu poznania.

Istnieje także m.in. realizm pojęciowy - stanowisko w średniowiecznym sporze o uniwersalia (powszechniki - pojęcia uniwersalne); spór ten dotyczył kwestii, czy pojęciom powszechnym opowiada coś w rzeczywistości i co? R pojęciowy przeciwstawiał się nominalizmowi, utrzymując, że pojęcia ogólne posiadają właściwą sobie rzeczywistość.