Rodzaje deficytu
deficyty rzeczywiste (ex defmitione)- będące faktyczną różnicą pomiędzy wydatkami i dochodami w danym okr esie
deficyty strukturalne- będące wartościami liipotetycznymi, powstającymi w warunkach, gdy dochody i wydatki realizowane są przy pełnym wykorzystaniu zdolności wytwórczych gospodarki
deficyty cykliczne- będące rezultatem wpływu cyklu koniunkturalnego (recesji bądź ożywienia) na dochody i wydatki budżetowe w warunkach, gdy gospodarka nie funkcjonuje przy’ pełnym wykorzystaniu czynników wytwórczych. Z reguły są rezultatem stosowania automatycznych stabilizatorów koniunktury. W praktyce deficyty’ cykliczne zawsze różnią się od deficytów rzeczywistych i strukturalnych.
Deficyt budżetowy może wynikać:
z nadmiernych wydatków budżetowych (militaryzacja gospodarki, rozbudowana administracja państwowa, inwestycje publiczne, transfery, wysokie koszty obsługi kosztu długu zagranicznego i wewnętrznego)
ze zbył niskich dochodów budżetowych, które z kolei mogą wynikać z niskiej stopy opodatkowania, mało skutecznego systemu ściągania podatków, czy też ze spadającego poziomu produkcji i dochodu narodowego. Dlatego też deficyt jest z reguły większy w okresie recesji gospodarczej, gdy dochód narodowy spada i mniejszy w okresie ożywienia, kiedy dochód narodowy wykazuje znaczny wzrost
z oczekiwali społeczeństwa, że państwo będzie spełniać funkcję gwaranta bezpieczeństwa socjalnego, finansując cześć konsumpcji mniej zamożnych grap społecznych, ze sposobu uchwalania budżetu w systemie parlamentarnym. Różne siły społeczne - z jednej strony zainteresowane są minimalizacją podatków, z drugiej zaś maksymalizacją wydatków. Natomiast nikt nie jest zainteresowany w zrównoważeniu dochodów z wydatkami.
Pokrycie deficytu
Ulokowanie całości wyemitowanych przez Skarb Państwa obligacji w banku centralnym
Sprzedaż obligacji bankom komercyjnym
Ulokowanie obligacji w pozabankowym sektorze prywatnym
Sprzedaż obligacji podmiotom zagranicznym lub obniżenie poziomu rezerw dewizowych państwa.
Automatyczne stabilizatory- samoczynnie pobudzają lub hamuja wysoka aktywność gospodarcza bez udziału państwa. Stabilizują dochody i wydatki publiczne. Zmniejszają wartość mnożnika i ograniczają wpływ szokow popytowych. Dzaialaja automatycznie np.podatek dochodowy, VAT, zasiłek dla bezrobotnych, import.
Deficyt ma charakter cykliczny-rosme w okresie receji, spada w czasie ożywienia gospodarczego
Dług publiczny-zaciagany przez obywateli bądź za granica
Deficyt budżetowy-koszty obsługi deficytu=deficyt podstawowy
Wydatki sztywne-wydatki, których poziomu nie da się zmienić, które państwo w danym
roku budżetowym musi bezwzględnie ponieść; obowiązek ponoszenia przez władze publiczne
wydatków sztywnych jest bardziej rygorystyczny niż ponoszenia wydatków stałych.
Najczęściej za wydatki sztywne uważa się wydatki związane z obsługą długu publicznego.
Nieprzeznaczenie wydatków na te cele oznaczałoby zachwianie wiarygodności władz
publicznych na rynkach pożyczkowych, co utrudniłoby państwu zaciąganie pożyczek w
przyszłości, a także wywołałoby szereg innych negatywnych skutków związanych z
podważaniem zaufania obywateli do instytucji państwa
Wydatki budżetowe:
bieżące (konsumpcyjne) i inwestycyjne (majątkowe) Wydatki bieżące to te, które odnoszą się do okresu realizacji danego wydatku. Obejmują one zasadnicze zadania sektora publicznego.