3582321586

Historia literatury dla dzieci

Początki literatury pisanej z myślą o młodych czytelnikach sięgają dopiero XVIII w. Wcześniej taka literatura nie istniała, młodzież czytała te same książki co dorośli, najwyżej rodzice i opiekunowie nadzorowali wybór lektur. Nawet baśnie i bajki pisano dla dorosłych

Teksty "dla dorosłych" opracowywano w taki sposób, by mogły być wykorzystywane przez najmłodszych czytelników. Opracowanie takie polegało np. na skróceniu podstawowego tekstu, usunięciu elementów, uznanych za "niepedagogiczne", czyli np. związane ze sferą seksualną. Zmiany mogły polegać także na takim wyprofilowaniu dzieła, by uwypuklić elementy wychowawcze (czyli np. podkreślenie patriotyzmu, odwagi i innych cech, któiych ukształtowanie u młodych czytelników uznano za pożądane).

XVII wiek

Za pierwszą z powieści, która trafiła do gustów młodych czytelników można uznać Don Kichota (wyd, 1605 i 1615) hiszpańskiego pisarza Miguela Cervantesa. Powieść ta przedstawia tytułowego Don Kichota, jako błędnego rycerza, który przeżywa mnóstwo dość absurdalnych czasem przygód. W podróży towarzyszy mu Sancho Pansa, wierny giermek, uosobienie zdrowego rozsądku, przemyślności i sprytu.

Ogromną popularnością cieszyły się bajki francuskich pisarzy. Bajki (wyd. 1668-1694) Jeana de La Fontaine‘a, wzorowane na Ezopie, zawierają m.in. takie znane pozycje jak Kruk i lis, Lis i winogrona oraz Konik polny i mrówka. Pisane z myślą o dorosłym czytelniku, znalazły odbiorców wśród dzieci.

•    Przed oświeceniem powstawały utwory z myślą o wychowywaniu, a literatura dla dzieci była elitarna, dla wybranej młodzieży. Ludzie z nizin społecznych raczej nie mieli dostępu do literatury. Tylko niewielu z nich miało - dzięki protektorom -możliwości nauki i czytania literatury tzw. wysokiej.

•    Dzieci chłopskie nie miały kontaktu z uczonymi dziełami, ale słuchały opowieści dorosłych, które przyciągały interesującą fabułą, miały czystą narrację oraz były humorystyczne.

Literatura dla dzieci wywodzi się z folkloru przedpiśmiennego (bajki, piosnki, zagadki, przysłowia).

W epoce oświecenia poszerzył się krąg odbiorców. Odbiorcą stały się większe grupy czytelnicze.

Celem oświeceniowych wydawnictw było stworzenie literatury przeznaczonej dla dzieci. Problemem jednak było to, że człowiek, a zwłaszcza dziecko, był wówczas niedostatecznie poznany. Większości wydawało się, że dziecko jest albo dzikusem, albo miniaturą człowieka dorosłego.

Na początku XVIII w. nastąpił postęp (nie tylko techniczny), upowszechnienie oświaty.

•    Ukazało się francuskie tłumaczenie Baśni z tysiąca i jednej nocy (wyd. 1704-1717) od razu zyskując popularność wśród najmłodszych czytelników dzięki takim opowiadaniom jak; Cudowna lampa Aladyna, Alibaba i 40 rozbójników. Sindbad Żeglarz. Szeherezada. Na język polski wybrane fragmenty dzieła zostały przetłumaczone w 12 tomach w latach 1767-1768.