3582323909

1. Odstępstwa od zasady bezpośredniości

Zasada bezpośredniości wyraża dyrektywę maksymalnego zbliżenia się do sadu do faktu przestępstwa, ponieważ im więcej ogniw pośrednich tym większe niebezpieczeństwo deformacji w procesie poznania prawdy. Sąd powinien bezpośrednio zetknąć się z dowodami, aby za ich pośrednictwem dokonać ustaleń faktycznych. Odstępstwo od zasady bezpośredniości są różnego rodzaju, Z jednej strony wpływa na to fakt, a na zasadę tę układają się trzy węższe dyrektywy i ustawowe wyjątki dotyczą nie tylko zasady jako całości, ale często tylko jej poszczególnych elementów.

>art. 389 §1 kpk. Według niego w przypadku, gdy oskarżony odmawia wyjaśnień, wyjaśnia wyraźnie odmiennie niż poprzednie lub oświadcza, że pewnych okoliczności nie pamięta, wolno na rozprawie odczytywać, ale tylko w pewnym zakresie protokoły jego wyjaśnień złożonych poprzednio w charakterze oskarżonego w tej lub innej sprawie w postępowaniu przygotowawczym lub przed sądem Przepis ten nie daje, zatem podstaw do odczytania protokołu oświadczeń oskarżonego złożonych poza postępowaniem karnym. Nie wolno odczytywać zeznań złożonych wcześniej przez aktualnego oskarżonego w charakterze świadka, choćby złożył je w postępowaniu przygotowawczym łub sądowym, gdy nastąpiła zmiana ról procesowych tej osoby. Zgodnie z art. 71 § 3 oraz art. 389 § 1 wolno odczytywać w warunkach przewidzianych w tym ostatnim przepisie protokoły wyjaśnień oskarżonego złożonych wcześniej w charakterze podejrzanego.

> Na podstawie art. 391 Ę 1 kpk wolno odczytywać na rozprawie protokoły zeznań świadka złożonych poprzednio w postępowaniu przygotowawczym albo przed sądem, W tej lub innej sprawie, jeżeli świadek:

-bezpodstawnie odmawia zeznań

-zeznaje wyraźnie odmiennie niż poprzednio, oświadcza, że pewnych okoliczności nie pamięta

-przebywa za granica

-nie można mu było doręczyć wezwanie

-nie stawił się z powodu nie dających się usunąć przeszkód

-gdy prezes sądu zaniechał wezwania świadka na podstawie art. 333 § 2

-gdy świadek zmarł

Możliwość ujawnienia na rozprawie protokołów zeznań świadka jest potraktowana szerzej niż przy oskarżonym gdyż dopuszczalne jest miedzy innymi odwoływanie do zeznań osób, które występowały jako świadkowie we wszelkich postępowaniach sądowych również w postępowaniu cywilnym.

Wolno również odczytać na rozprawie protokoły poprzednio złożonych przez świadka wyjaśnień w charakterze oskarżonego.

Art. 392 pogłębia dwa poprzednie odstępstwa od zasady bezpośredniości ( 389 i 391) . Stanowi on, iż sąd może odczytywać na rozprawie głównej wszelkie protokoły przesłuchania świadków i oskarżonych sporządzone przed sądem, gdy bezpośrednie przeprowadzenie dowodu jest utrudnione a wszystkie obecne strony wyrażają na to zgodę. Aby odczytanie protokółu na podst. tego przepisu mogło nastąpić muszą być spełnione dwa warunki: utrudnienie bezpośredniego przeprowadzenia dowodu raz zgoda na odczytanie protokołu wszystkich obecnych stron.

Zgodnie z art. 393 wolno odczytywać na rozprawie protokoły oględzin, przeszukania i zatrzymania rzeczy, opinie biegłych, instytutów, zakładów lub instytucji, dane o karalności, warunki wywiadu środowiskowego oraz wszelkie dokumenty urzędowe złożone w postępowanie przygotowawczym lub sądowym- Na podst. tego przepisu nie wolno jednak odczytywać żadnego z protokołów, o których mówią artykuły 389, 391, 392. Nie wolno odczytywać notatek dotyczących czynności, z któiych wymagane jest spisanie protokołu. Wolno natomiast odczytywać zawiadomienie o przestępstwie, stanowi ono jednak tylko dowód tego, kto kiedy i o jakim czynie złożył zawiadomienie. Kolejnym odstępstwem jest pomoc sadowa. Dopuszczalna jest ona tylko w wypadkach przewidzianych w ustawie. Pomoc sądowa urzeczywistniana jest w dwóch formach, gdy występuje:

-tak zwany sędzia wyznaczony jest to sędzia będący członkiem składu orzekającego, któremu powierza się dokonanie określonej czynności a sporządzony przez niego protokół zostaje przedstawiony całemu składowi orzekającemu

1