Celuloza jest typowym wielocząsteczkowym materiałem budulcowym przyrody, jest ona obok innej substancji wielkocząsteczkowej - ligniny , głównym składnikiem drewna. Pod względem chemicznym celuloza jest polisacharydem , zbudowanym z cząsteczek cukru , połączonych mostkami tlenowymi. Geometria cząsteczki przedstawia się następująco:
CJ+CH
Ma ona wzór sumaryczny (CćHioOs )n i stanowi ciąg sześcioczłonowych pierścieni zawierających tlen, związany z wieloma grupami wodorotlenowymi. Atomy węgla w cząsteczce glukozy są przeważnie asymetryczne , a różne cukry różnią się konfiguracją podstawników wokół tych atomów. Celuloza to polisacharyd o cząsteczkach , złożonych z kilkuset do kilkuset tysięcy jednostek glukozy połączonych wiązaniami wiązaniami (3-1,4-glikozydowymi. Łańcuchy te mają długość około 7 pm.
Celuloza czyli błonnik jest głównym budulcem ścianek komórek roślinnych. Nadaje ona sztywność i kształt roślinom. Ponieważ celuloza zajmuje około 40% suchej masy roślin, jest wykorzystywana przez roślinożerców jako źródło węgla. Zwierzęta nie wytwarzają jednak enzymów trawiących celulozę, przyswajanie jej jest możliwe dzięki enzymom produkowanym przez bakterie symbiotyczne żyjące w ich przewodzie pokarmowym. U człowieka celuloza praktycznie nie jest przyswajana, ale odgrywa istotną rolę jako substancja wypełniająca i pobudzająca perystaltykę jelit. W niemal czystej postaci celuloza występuje w bawełnie, włóknach lnu, juty i konopi.
1