1300740032

Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 52, 2011

zastanowić się nad sprzedażą. Po tak dużej radości, w miarę upływu czasu, część profesjonalistów spostrzeże, że sytuacja firm nie jest tak dobra, jak mogłoby się to wydawać. Pomimo coraz mniejszych zysków opinia publiczna nadal przekonana jest o słuszności inwestowania w akcje. O słabości rynku decydują pierwsze spadki na przekór dobrej sytuacji gospodarczej. Faza dystrybucji, bo o niej mowa, kończy się gwałtownymi wzrostami, które nie przebijają poprzedniego szczytu. Następująca panika reprezentuje kolejny etap bessy, kiedy to większość analityków rewiduje swoje poglądy wraz z pogarszającą się sytuacją ekonomiczną. Podaż akcji znacznie przekracza popyt, co powoduje kolejne zniżki. Na giełdzie zapanowuje rozpacz, podsycana przez fatalne prognozy gospodarcze. Jest to trzecia faza bessy wyróżniona przez Hamiltona¹⁵.

Pewnym uzupełnieniem teorii cyklów może być wskazówka zaproponowana przez Dowa, odnosząca się do poziomu wolumenu. Jego poziom w czasie hossy powinien wzrastać razem z poziomem cen i spadać gdy występują spadki. Odwrotna zależność powinna mieć miejsce w czasie bessy, Tendencję tę można obserwować również podczas trendów wtórnych. Należy podkreślić, że analiza wolumenu jest drugorzędnym aspektem w porównaniu do zmian cen¹⁶.

Z przedstawionej analiz}' wynika, że inwestorzy podążając za trendem przez większość czasu znajdują się w błędzie. Dzieje się tak gdyż, znaczna część graczy źle identyfikuje zarówno początek jak i koniec danego mchu. Zadaniem gracza jest taki dobór metod i narzędzi, który pozwoli mu na skuteczną ocenę obecnej fazy trendu oraz ewentualnych przyszłych scenariusz}'.

3. Emocje występujące na giełdzie

Zdaniem Kostolawego na ceny aktywów ma wpływ techniczny stan rynku, czyli ocena w czyim posiadaniu znajdują się papier}' wartościowe. Ich właścicielami mogą być inwestorzy z dużym kapitałem o mocnych nerwach bądź nerwowo reagujący spekulanci. O wzrostach lub spadkach kursów decyduje fakt, kto aktualnie znajduje się pod większą presją materialna - kupujący czy sprzedający. Dopiero w średnioterminowej tendencji obok psychologii decydującym czynnikiem na giełdzie może być sytuacja gospodarcza. Oddziałuje ona poprzez poziom stóp procentowych na rentowność obligacji. Jej spadek oznacza więcej wolnej gotówki, która w końcu trafia na giełdę. Zmiany te zauważalne są jednak po dłuższym okresie. Omawiana psychologia nie ma większego wpływu na długoterminową tendencję, w której znaczenia nabierają przesłanki o charakterze fundamentalnym. W rzeczywistości, gdyby one nie występowały, nie mogłyby istnieć tak wielkie koncerny, jak IBM czy Daimler¹⁷.

Behawioryści odkryli, że inwestorzy z reguły wykazują skłonności do impulsywnego reagowania na złe wiadomości i powolnego na dobre. Gorsze wyniki finansowe spółki w krótkim okresie owocują zatem szybką reakcją, której wpływ na ceny akcji jest nieunikniony. W tym przypadku można mówić o efekcie krótkowzroczności, czyli skupieniu nadmiernej uwagi na bieżących wynikach spółki/s. Dzieje się tak za sprawą zjawiska, które psycholodzy określają mianem błędu ^/5 M. Krzywda, GPW analiza techniczna w praktyce: współczesna analiza techniczna i wynikające z niej metody i techniki inwestycyjne, Internetowe Wydawnictwo „ZłoteMyśli", Gliwice 2007: s. 119-122.

Z. Komar, Sztuka spekulacji, Wydawnictwo Pręt, Warszawa 1993: s. 81.

¹⁷ A. Kostolany, Psychologia giełdy. Wydawniczo Europa, Warszawa 1999: s. 52-53.

R.G. Hagstrom, Portfel Warrena Bujfetta, Wydawniczo Naukowo-Techniczne, Warszawa 2001: s. 121.