1300740034

Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 52, 2011

W praktyce gracze zwlekając z pozbyciem się taniejących papierów wykorzystują prawo regresji do średniej licząc, że sytuacja wkrótce się zmieni, a ceny powrócą przynajmniej do średniego poziomu. Zjawisko to bardzo skrupulatnie zbadał Terrance Odean z Uniwersytetu w Berkeley na podstawie 160 tys. transakcji pochodzących z jednego z domów maklerskich w Stanach Zjednoczonych. Pomijając całą metodologię badania wykazał on, że średnia dodatkowa stopa zwrotu dla akcji sprzedanych za wcześnie przewyższa dodatkową stopę zwrotu dla akcji przetrzymywanych o 3,41%. Potwierdza to, że inwestorzy kierują się prawem regresji do średniej zgodnie z omówionym efektem predyspozycji²². Jest to zjawisko psychologiczne, w którym, nieracjonalny efekt utopionych kosztów skutkuje permanentnym trwaniem przy raz podjętej decyzji²³.

Władysław⁷ Łosiak oprócz podobnych wniosków zwraca również uwagę na zamożność inwestora. Wyniki badań wskazują, że osoby bogatsze, mające ugruntowaną pozycję w społeczeństwie lepiej znoszą trudności życiowe. Jest to także związane z ilością oszczędności, którą posiadają. Osoby mające duże zasoby skłonne są do zawierania bardziej ryzykownych transakcji. Takie ekspansywne inwestowanie w konsekwencji przynosi znaczne korzyści w przeciwieństwie do osób mających skromne środki. Koncentrują oni swoją uwagę na ochronie tego, co posiadają, inwestują ostrożnie i tym samym mniej zyskują²⁴.

W chwili, gdy pieniądze zostaną zaangażowane, do głosu dochodzą emocje. Ujawnia się wówczas stronniczość, a inwestor, który chce osiągnąć sukces, powinien zachować psychologiczną równowagę poprzez samokontrolę. Należy być odpornym na bombardowanie mediów i starać się wyrobić niezależną opinię wolną od wpływu emocji. W praktyce można wyróżnić cały wachlarz emocji, lecz zdaniem Martina Pringa, skrajne ich wartości reprezentowane są przez strach i chciwość. Aby odnieść zwycięstwo, inwestor powinien znajdować się pośrodku dwóch destrukcyjnych sił psychicznych, o któiych była mowa²⁵. Słowa te zdaje potwierdzać Robert Hagstrom, który przyznaje, że niewiele aspektów ludzkiej egzystencji ma tak silne podłoże emocjonalne jak sposób podchodzenia do pieniędzy. Motorem podejmowanych decyzji jest wówczas strach i chciwość²⁶. Zależność tą uwidacznia rysunek 3.

²²    T. Zaleikiewicz, Psychologia inwestora giełdowego, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2003: s. 198.

²³    J. Kilon, Giełda i inwestycje na rynku kapitałowym: wybrane zagadnienia, WSFiZ, Białystok 2008: s. 169.

W. Łosiak, Psychologia stresu. Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008: s. 76-77.

²⁵M. J. Pring, Psychologia..., op. cit.: s. 34-36.

R. G. Hagstrom, Na sposób..., op. cit.: s. 205.