1636661876

19

1. Ewolucja i stan obecny idei i praktyki resocjalizacji

jest system więziennictwa w ZSRR czy w PRL (Urban B., 2004). Sfera celowościowych oddziaływań resocjalizacyjnych, gdzie najbardziej uwidacznia się wpływ filozofii, jest służebna wobec działań władzy. Znajduje to wyraz w tezach antynaturalistycznego nurtu w kryminologii, w którym pojawiają się koncepcje konfliktu społecznego. Oczywistym jest, że jakakolwiek myśl i praktyka resocjalizacyjna w ramach tego nurtu jest nieporozumieniem, gdyż działania takie stanowią raczej sterowaną przez władze reedukację, utożsamianą, mówiąc potocznie, z „praniem mózgu" w warunkach izolacji więziennej.

1.2.

Postępowanie z nieletnimi w ujęciu ewolucyjnym na tle głównych tendencji w zapobieganiu i zwalczaniu przestępczości

Postępowanie z nieletnimi, w ujęciu historycznym, wywodzi się z powszechnego prawa karnego. Na współczesny kształt postępowania z nieletnimi wpływ wywarły przede wszystkim inspiracje filozoficzne, głównie nowożytna filozofia człowieka i burzliwy rozwój nauk przyrodniczych i psychologii. Z drugiej strony przyczynił się do tego także dynamiczny rozwój organizacji społecznych i strukturalizowa-nie się władzy publicznej. M. Cieślak, analizując ewolucję postępowania z nieletnimi i młodocianymi, akcentuje głównie kwestie odpowiedzialności nieletnich za dokonywanie czynów antyspołecznych. Ewolucja poglądów na traktowanie nieletnich „przestępców” przebiega według linii: od represji do opieki. „Pierwotne prawo karne nieletnich staje się prawem ochrony nieletnich" (Cieślak M., 1973, s. 26). Na taki właśnie przebieg linii rozwojowej wskazuje modelowe ujęcie postępowania z nieletnim autorstwa D. Wójcik, Z. Ostrihan-skiej i B. Czarneckiej-Dzialuk (1998, s. 201-222).

Etapy rozwoju zasad odpowiedzialności nieletnich wyznaczają następujące czynniki: rozwój zakładów wychowawczych i poprawczych, rozwój społecznej i państwowej opieki nad dziećmi zaniedbanymi i opuszczonymi, powstanie i rozwój sądownictwa dla nielet-