1636661878

21

1. Ewolucja i stan obecny idei i praktyki resocjalizacji

sów odnoszących się do odpowiedzialności nieletnich i grupowanie ich w odrębnej ustawie, a także tendencja do ujmowania w jednej ustawie całokształtu zagadnień związanych z przestępczością nieletnich i zapobieganiem ich demoralizacji, nie wyłączając nawet zagadnień prawa rodzinnego, dotyczących zwłaszcza władzy rodzicielskiej, opieki i kurateli (Cieślak M., 1974, s. 44).

F. Duenkel wyróżnia modele opiekuńcze i sądowe prawa nieletnich. Model opiekuńczy charakteryzują przede wszystkim: „większa swoboda decyzyjna podmiotów rozstrzygających, występowanie czasowo nieograniczonych środków uwzględniających potrzeby wychowawcze oraz zbliżone zasady państwowych reakcji zarówno w przypadku naruszenia norm prawnych przez nieletnich, jak i w przypadku takiego zachowania nieletnich, które nie narusza prawa, ale wskazuje na demoralizację nieletniego” (Duenkel F., 1989, s. 93). Z kolei model sądowy akcentuje karę w miejsce środków wychowawczych oraz uwzględnia inne ściśle określone czasowo środki, orzekane w sformalizowanym postępowaniu sądowym. Według F. Duenkela współcześnie coraz bardziej powszechnym staje się model rozwiązywania konfliktu w ramach wspólnot lokalnych, charakterystyczny dla państw afrykańskich czy Chin, gdzie obok tradycyjnego sądownictwa dla nieletnich funkcjonują nieformalne struktury propagujące naprawienie wyrządzonej szkody czy pojednanie. Według badacza w rzeczywistości funkcjonują jedynie modele mieszane, uwzględniające zarówno elementy wychowawcze, jak i elementy ograniczające intensywność reakcji stosownie do popełnianych czynów (Duenkel F., 1989, s. 93). Przewaga jednych bądź drugich elementów będzie stanowiła kryterium oceny stopnia permisyw-ności - punitywności bądź liberalizmu - rygoryzmu postępowania z nieletnimi i całego systemu resocjalizacji nieletnich.