WZORY WYBRANYCH ZNAKÓW UMOWNYCH
dla mapy topograficznej w skali 1:50 000
INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ
UWAGA !
1. Rysunek znaków ich wymiary i gruboS
ci linii są podane w pięciokrotnym powiększeniu
2. Standardowa gruboS
ć linii wynosi 0.5 mm
OPRACOWAŁ: dr inż. Krzysztof Buczkowski
PUNKTY OSNOWY GEODEZYJNEJ
7.0
Punkt poziomej osnowy geodezyjnej wyodrębniony jako punkt
189
sieci triangulacji państwowej
Punkt poziomej osnowy geodezyjnej nie będący punktem
4.0
132
triangulacji państwowej
2.5
Punkt wysokoS
ciowej osnowy geodezyjnej
183.5
KOLEJE I URZĄDZENIA Z NIMI ZWIĄZANE
2.5
60.0
Linia kolejowa normalnotorowa
gr. 2.0
zelektryfikowana
1. dwutorowa; 2. wielotorowa
gr. 1.0 2.0
1
2
45.0 15.0
Linia kolejowa normalnotorowa
niezelektryfikowana
1. jednotorowa; 2. dwutorowa
1 2
Tory stacyjne ze znakiem bocznicy
st.
kolejowej z kozłem oporowym,
gr. 0.75
peronu i stacji kolejowej dla dużych
węzłów kolejowych
Znak torów stosuje się gdy odległoS
ć między
skrajnymi torami wynosi ponad 150 m.
1.0
Bocznicę rysuje się, gdy jej długoS
ć wynosi
2.5 ponad 200 m.
Tory stacyjne ze znakiem
stacji dla pozostałych węzłów
kolejowych
Znak torów stosuje się gdy odległoS
ć między
skrajnymi torami jest mniejsza niż 150 m.
17.5
6.0
Stacja kolejowa i położenie
głównego budynku
stacyjnego między torami
7.5
2.0
Stacja kolejowa i położenie
głównego budynku
stacyjnego obok torów
- 1 -
10.0
6.0
Przystanek kolejowy z
gr. 2.0
budynkiem stacyjnym między torami
5.0
2.0
Przystanek kolejowy z
budynkiem stacyjnym obok torów
Przystanek kolejowy
bez budynku stacyjnego
2.5
1.5
Linia kolejowa na nasypie
Znak nasypu umieszcza się jeżeli długoS
ć
nasypu przekracza 100 m a wysokoS
ć 2 m
2.5
1.5
Linia kolejowa w wykopie
Znak wykopu umieszcza się jeżeli długoS
ć
wykopu przekracza 100 m a głębokoS
ć 2 m
nieb.
nieb.
nieb.
nieb. raster 20%
gr. 1.0
gr. 1.0
gr. 3.0
Most lub wiadukt kolejowy
gr. 2.0
1. o długoS
ci od 3 do 50 m
0
2. o długoS
ci powyżej 50 m
45
1 2
2.5
5.0
DROGI I OBIEKTY Z NIMI ZWIĄZANE
czerwony raster 60%
gr. 1.5
4.0
Autostrada
ciemny brąz
czerwony raster 60%
gr. 1.25
Droga szybkiego ruchu
3.5
(dwujezdniowa)
ciemny brąz
czerwony raster 60%
gr. 1.0
Droga o nawierzchni twardej
2.5
i szerokoS
ci powyżej 7 m
ciemny brąz
- 2 -
gr. 0.75
ciemny brąz
Droga o nawierzchni twardej
2.0
i szerokoS
ci od 3 do 7 m
czerwony raster 30%
gr. 0.75
ciemny brąz
Droga o nawierzchni utwardzonej
1.5
albo droga o nawierzchi twardej
i szerokoS
ci poniżej 3 m
gr. 1.25
ciemny brąz
Droga gruntowa wiejska
gr. 0.75
ciemny brąz
Droga gruntowa polna lub leS
na
gr. 0.75
ciemny brąz
R
cieżka
5.0 1.5
czerwony raster 60%
ciemny brąz
3.5
Ulice przelotowe
1
1. dwujezdniowa
czerwony raster 60%
ciemny brąz
2. jednojezdniowa
2.5
2
czerwony raster 30%
ciemny brąz
3.5
Główne ulice osiedlowe
1
1. dwujezdniowa
czerwony raster 30%
ciemny brąz
2. jednojezdniowa
2.0
2
ciemny brąz
3.5
Ulice nieprzelotowe
1
1. dwujezdniowa
ciemny brąz
2. jednojezdniowa
1.5
2
ciemny brąz
Alejka w parkach, ogródkach
1.0
działkowych, na cmentarzach
oraz na terenie osiedli
- 3 -
11.0
5.0 5.0
Parking
gr. 1.0
4.5
Słup kilometrowy przy drodze
2.5
1.5
Droga o nawierzchni twardej
na nasypie
Znak nasypu umieszcza się jeżeli długoS
ć
nasypu przekracza 100 m a wysokoS
ć 2 m
2.5
1.5
Droga o nawierzchni twardej
w wykopie
Znak wykopu umieszcza się jeżeli długoS
ć
wykopu przekracza 100 m a głębokoS
ć 2 m
2.5 2.5
1.5
1.5
Droga gruntowa wiejska
1. na nasypie
2. w wykopie
1a
Most lub wiadukt drogowy
gr. 1.0
gr. 3.0
1b 2
1a. o długoS
ci od 3 do 50 m
na drodze jednolinijnej
1b. o długoS
ci od 3 do 50 m
0
45
na drodze dwulinijnej
gr. 1.0
2.5
5.0
2. o długoS
ci 50 m i wiekszej
1.5
1a 1b 2
2.0
gr. 1.0
gr. 1.0
Kładka (pomost dla pieszych)
1a. o długoS
ci poniżej 20 m
1b. o długoS
ci od 20 do 50 m
gr. 1.0
2. o długoS
ci 50 m i większej
4.0
6.5
gr. 0.75
Dworzec autobusowy
- 4 -
ZABUDOWA, BUDYNKI I BUDOWLE
a 2.0
Budynek mieszkalny lub gospodarczy
1. Nie dający się przedstawić w skali mapy
2.5
a. wybrane domki letniskowe lub campingowe
b
b. budynek zbliżony kształtem do kwadratu o długoS
ci boku mniejszej niż 20 m
c. budynek zbliżony kształtem do prostokąta o dłuższym boku mniejszym niż 30 m
1 2
d. budynek zbliżony kształtem do kwadratu o boku 20 - 35 m
2.5
c
2. Dający się przedstawić w skali mapy
ciemny brąz
budynek o długoS
ci powyżej 35 m
3.5
d
3.5
2.5
Pojedyncza zagroda
a
1. Nie dająca się przedstawić w skali mapy
2.5
znaki odpowiadają położeniu budynku mieszkalnego,
1 2
zasady stosowania znaków podobne jak dla budynku mieszkalnego lub gospodarczego
b
3.5 2. Dająca się przedstawić w skali mapy
ciemny brąz
a. budynek gospodarczy ma ponad 30 m długoS
ci
b. odległoS
ć między budynkiem mieszkalnym i gospodarczym ponad 40 m
3.5
.
2.5
Ważniejsze budynki użytecznoS
ci publicznej
2.5 1. Nie dające się przedstawić w skali mapy
1 2
zasady stosowania znaków podobne jak dla budynku mieszkalnego lub gospodarczego
2. Dające się przedstawić w skali mapy
3.5
5.0
1.75
10.0
5.0
KoS
ciół lub cerkiew
gr. 2.0
1.0
1.0
Kaplica
6.0
3.0
czarny raster 70%
Budynek przemysłowy
2.5
1. Nie dający się przedstawić w skali mapy
2. Dający się przedstawić w skali mapy
1 2
3.5
3.5
- 5 -
ciemny brąz
Zabudowa zwarta wielorodzinna
( zespoły budynków przylegających do siebie )
ciemny brąz raster 70%
Zabudowa gęsta wielorodzinna
minimum
( co najmniej 3 budynki mieszkalne o długoS
ci powyżej 30 m.
3 mm
oddalone od siebie mniej niż 30 m. )
ciemny brąz raster 40%
Zabudowa gęsta jednorodzinna
minimum
( co najmniej 3 budynki mieszkalne o długoS
ci poniżej 30 m.
3 mm
oddalone od siebie mniej niż 30 m. )
ciemny brąz
Zabudowa lux
na wielorodzinna
( odległoS
ci między budynkami mieszkalnymi powyżej 30 m.. )
ciemny brąz
Zabudowa lux
na jednorodzinna
( odległoS
ci między budynkami mieszkalnymi powyżej 30 m.. )
ciemny brąz
Zabudowa lux
na zagrodowa
ciemny brąz
Zespoły domków letniskowych
2.0
- 6 -
czarny raster 70%
ciemny brąz
mag.
Tereny przemysłowo-składowe
met.
czarny raster 10%
niebieski raster 10%
6.0 o o
45
30
Cieplarnia lub zespół cieplarni
1. Cieplarnia nie dająca się przedstawić w skali mapy
( w formie wyboru, o powierzchni poniżej 2000 m )2
2. Cieplarnie dające się przedstawić w skali mapy
ciemny brąz
( cieplarnie można łączyć jeżeli odległoS
ć między nimi jest
1 2
mniejsza niż 15 m )
7.25
2.0
Ogrodzenie trwałe
ciemny brąz
9.5
Budowla o charakterze wieży
3.5
2.0
8.0
Komin
3.0
3.0
5.0
Pomnik, rzex
ba, samotny grobowiec (mogiły)
5.0
3.5
1.5
6.0
Kapliczka, krzyż lub figura religijna
2.0
ciemny brąz
Stadion
stad.
- 7 -
3.5
6.5
Cmentarz chrzeS
cijański niezadrzewiony
1.5
1. Niedający się przedstawić w skali mapy
4.5
( jeden z wymiarów poniżej 65 m.)
5.0
2. Dający się przedstawić w skali mapy
ciemny brąz
10.0
1 2
zielony raster 30%
Cmentarz chrzeS
cijański zadrzewiony
1. Niedający się przedstawić w skali mapy
( jeden z wymiarów poniżej 65 m.)
2. Dający się przedstawić w skali mapy
OBIEKTY GOSPODARCZE
4.0
6.0
Stacja paliw (benzynowa)
2.5
5.0
Zbiornik paliw (materiałów pędnych lub gazu)
4.0
ciemny brąz
Miejsce wydobywania torfu
5.0
( obszar powyżej 0.5 ha )
7.5
0.3
Wysypisko S
mieci lub odpadów przemysłowych
0.7-1.0
( obszar powyżej 1 ha )
0.3
ciemny brąz
Linia energetyczna wysokiego napięcia
25.0 25.0
ciemny brąz
Podstacja elektryczna
5.5
1. Zajmująca obszar poniżej 1 ha
4.0
2. Zajmująca obszar powyżej 1 ha
1 2
- 8 -
WODY I OBIEKTY Z NIMI ZWIĄZANE
Linia brzegowa
zbiorniki wodne przedstawia się, gdy ich powierzchnia wynosi
niebieski
ponad 1250 m2 (12.5 mm2 na mapie w skali 1:10 000)
2.5 10.0
Linia brzegowa nieokreS
lona lub planowany
niebieski raster 20%
zasięg zbiornika retencyjnego
niebieski
2.5
brązowy 1.5
1
Brzeg urwisty
(wysokoS
ć co najmniej 2 m, długoS
ć ponad 250 m)
nieb. raster 20%
1. bez plaży
niebieski 2. z plażą nie dającą się przedstawić w skali mapy
(pas ziemi o szerokoS
ci powyżej 5 m)
2
brązowy
nieb. raster 20%
Brzeg urwisty rzeki o szerokoS
ci poniżej 50
niebieski
m
nieb. raster 20%
Brzeg umocniony
( o długoS
ci powyżej 250 m )
niebieski
gr. 1.5
niebieski
3.0
" ródło
1
gr. 0.5
gr. 0.75
Ciek stały (potok, kanał, rów)
niebieski
2
( pomija się cieki o długoS
ci poniżej 250 m )
gr. 1.0
gr. 1.5
1. o szerokoS
ci poniżej 5 m
niebieski
2. o szerokoS
ci od 5 do 15 m
3
1.0 3. o szerokoS
ci od 15 do 25 m
2.0
5.0
5.0
10.0
Ciek okresowy
gr. 0.5
gr. 1.0
niebieski
niebieski
Rzeka lub kanał w wykopie
( przedstawia się wykopy o głębokoS
ć ponad 3 m i długoS
ci
brązowy
1.5
2.5
ponad 250 m )
- 9 -
2.5
1.5
1 Rzeka lub kanał z wałami przeciwpowodziowymi
( przedstawia się wały o długoS
ci ponad 200 m i wysokoS
ci
niebieski co najmniej 2 m)
1.0
2
1. o szerokoS
ci w koronie 2 m i mniejszej
brązowy
1.5
2.5
2. o szerokoS
ci w koronie powyżej 2 m
Stawy z groblami
brązowy
1. o szerokoS
ci w koronie 2 m i mniejszej
2. o szerokoS
ci w koronie powyżej 2 m
( opuszcza się wewnętrzne odcinki grobli o długoS
ci
poniżej 100 m )
nieb. raster 20%
1 2
Kierunek biegu rzeki
niebieski
25.0
gr. 0.75
niebieski
5.0
niebieski
czarny
R
luza
1
2.5
nieb. raster 20%
1. na cieku o szerokoS
ci poniżej 50 m
0.25
gr. 0.75
2. na cieku o szerokoS
ci 50 m i więcej
5.0
niebieski
czarny
2
gr. 1.0
2.5
Jaz ruchomy lub zastawka piętrząca
niebieski
ciemny brąz
1.5
gr. 1.5 niebieski
Jaz stały (zapora podwodna)
gr. 1.0
Ostroga rzeczna
niebieski
nieb. raster 20%
gr. 1.0
Pomost (molo)
czarny
4.0
4.0
gr. 1.5
Przystań żeglugi
czarny
- 10 -
GRANICE
10.0 5.0
gr. 1.5
Granica województwa i miasta stołecznego
7.5 6.0
gr. 1.0
Granica powiatu
7.5 7.5
gr. 1.0
Granica miasta i gminy
7.5
gr. 2.0
Granica parku narodowego
zielony
10.0 2.5
7.5
gr. 2.0
Granica rezerwatu
zielony
10.0 2.5
gr. 1.0
2.0 10.0
Rezerwat o powierzchni poniżej 1 ha
zielony
ROR
LINNOR
Ć, UPRAWY I GRUNTY
Kontur rodzaju roS
linnoS
ci lub użytku
zielony
ciemny brąz
Park, skwer o zadrzewieniu zwartym lub gęstym
zielony raster 30%
zielony
Sad, plantacja krzewów owocowych,
zielony deseń
ogródki działkowe
( znak stosuje się dla obszarów o szerokoS
ci minimalnej
30 m i powierzchni ponad 1 ha )
- 11 -
zielony
Plantacja roS
lin przemysłowych
zielony deseń
1
1. o powierzchni ponad 1 ha
2. o powierzchni 1 ha i mniejszej ( w formie wyboru)
zielony
gr. 1.0
7.5
2
zielony raster 30%
zielony
1
5.0
gr. 0.75
zielony raster 30%
Las o S
redniej wysokoS
ci drzew powyżej 2 m
zielony 1. liS
ciasty
2. iglasty
2
3.5
5.5
3. mieszany
Znaki są stosowane dla obszarów leS
nych o powierzchni
większej od 1 ha.
gr. 0.75 Polany leS
ne poniżej 1 ha włącza się do lasu.
zielony raster 30%
zielony
3
zielony
Zagajnik
zielony raster 20%
Znak jest stosowany dla zagajników o powierzchni większej od 1 ha.
Zagajniki o powierzchni mniejszej od 2.5 ha położone wewnątrz lasu
włącza się do obszru leS
nego.
ciemny brąz zielony raster 30%
zielony
10.0
Linia oddziałowa lub przesieka oraz numer
oddziału leS
nego
2.5
Przesiekę o szerokoS
ci ponad 30 m należy traktować jako
328
obszar niezalesiony
zielony raster 20%
zielony
Gęste krzaki
Znak jest stosowany dla obszarów gęstych krzaków o powierzchni
większej od 1 ha.
Obszary gęstych krzaków o powierzchni mniejszej od 2.5 ha
położone wewnątrz lasu włącza się do obszru leS
nego.
2.5
gr. 0.75
3.5
- 12 -
3.0 7.5
zielony
Wąski pas lasu, sadu o szerokoS
ci mniejszej niż 30 m
lub rząd drzew
Znak stosuje się jeżeli pas lasu lub sadu jest dłuższy od 100 m
zielony
Mały las
gr. 0.75
2
Znak stosuje się dla obszaru leS
nego o powierzchni 700 - 10 000 m
5.0
4.0 4.0
zielony
Drzewo - pomnik przyrody
1. iglaste
9.0
2. liS
ciaste
1 2
3.0
1. Pojedyncze drzewa lub kępy drzew, zagajniki
1
2
poniżej 1 ha, lasy poniżej 700 m
zielony
2. Regularne zadrzewienie
2
Jeżeli znaki są rysowane z jednej strony drogi odległoS
ć między nimi
wynosi 15 mm
25.0
Pas krzaków, żywopłot lub wąski pas zagajnika
zielony gr. 0.75
o szerokoS
ci mniejszej niż 50 m
2.5
Znak jest stosowany dla pasów powyżej 100 m
OdległoS
ć między pasami wynosi minimum 150 m
3.5 7.5
zielony
Kępy krzków lub grupa pojedynczych krzaków
Powyżej 1 ha
gr. 0.75
4.0
zielony
2.5 ZaroS
la trzciny, sitowia oraz wysokie trawy
6.0
niebieski
niebieski
Teren podmokły
3.0
niebieski
Bagno
3.0
- 13 -
mm
minimum 15
zielony
RoS
linnoS
ć trawiasta (łąka, pastwisko, trawnik)
zielony deseń
Znak stosuje się dla obszarów większych od 2.5 ha oraz
wąskich pasów powyżej 75 m szerokoS
ci
zielony
Nieużytki
ok. 7.5
(powyżej 2.5 ha)
1.0
0.75
0.5 - 0.7 Piaski (obszary piaszczyste lub żwirowe)
(powyżej 2.5 ha)
brązowy
RZE" BA TERENU
gr. 1.0
Warstwica zasadnicza pogrubiona i jej opis
brązowy
50
gr. 0.5
Warstwica zasadnicza i jej opis
brązowy
40
2.5
gr. 0.5
Warstwica pomocnicza i jej opis
brązowy
35
17.5
gr. 0.5
brązowy Warstwica uzupełniająca
7.5
2.5
Wskax
nik spadu
brązowy
2.5
- 14 -
brązowy
gr. 1.0
1.0
Skarpa (urwisko)
3.0
brązowy
1. od 2 do 10 m wysokoS
ci
2
1
2. powyżej 10 m wysokoS
ci
2.5 1.5
gr. 1.0
brązowy Znaki stosuje się jeżeli długoS
ć skarpy wynosi ponad 100 m
3.0
1.0
Wał, grobla
brązowy
brązowy
1. o szerokoS
ci w koronie 2 m i mniejszej
1.0
2. o szerokoS
ci w koronie powyżej 2 m
2.5 1.5 Znaki stosuje się jeżeli długoS
ć wału wynosi ponad 200 m
2.5 1.5
2
1
a jego wysokoS
ć 2 m lub więcej
Kopiec, hałda
2.5
1.5
1. Nie dające się przedstawić w skali mapy
brązowy
brązowy rozmiar 25 - 50 m
6.0 3.0
2. Dające się przedstawić w skali mapy
rozmiar 50 m i więcej
Znaki stosuje się jeżeli wysokoS
ć kopca przekracza 2 m
2
1
2.5
1.5
Dół
brązowy
brązowy 1. Nie dający się przedstawić w skali mapy
5.0
rozmiar 25 - 50 m
1.5
2. Dający się przedstawić w skali mapy
rozmiar 50 m i więcej
Znaki stosuje się jeżeli głębokoS
ć dołu przekracza 2 m
brązowy
2
Wąwóz lub wcios
1. o szerokoS
ci 50 m i więcej
2. o szerokoS
ci 10 - 50 m
3
1
3. o szerokoS
ci poniżej 10 m
Można opuszczać formy:
- o szerokoS
ci mniejszej niż 10 m i długoS
ci poniżej 250 m
- o szerokoS
ci większej od 10 m i długoS
ci poniżej 100 m
brązowy
5.0
3.5
Skałka
Powyżej 2 m wysokoS
ci
5.0
brązowy
3.5
Głaz narzutowy o znaczeniu orientacyjnym
Powyżej 1 m wysokoS
ci
4.5
Punkt wysokoS
ciowy (kota)
1.5
259
- 15 -
OPIS ĆWICZENIA
Mapa topograficzna 1:50 000 powstaje przez przeredagowanie i generalizację map topograficznych
1:25 000 lub 1:10 000. Celem ćwiczenia jest przedstawienie jednej z metod redagowania mapy
topograficznej do celów gospodarczych w skali 1:50 000 na podstawie mapy topograficznej 1:10 000.
Przyjęta w ćwiczeniu metoda polega na opracowaniu pierworysu redakcyjnego mapy topograficznej
1:50 000 w skali materiału podstawowego, a więc w skali1:10 000.
Pierworys redakcyjny mapy topograficznej 1:50 000 powinien być wykreS
lony tuszem czarnym na folii
kreS
larskiej (ewentualnie na kalce technicznej). Rysunek treS
ci pierworysu powinien być staranny i
zachowywać rozmiary znaków umownych zgodne z podanymi we wzorach. Przy opracowywaniu
pierworysu należy przestrzegać następującej kolejnoS
ci wnoszenia elementów treS
ci mapy:
- osnowa geodezyjno-kartograficzna,
- ważniejsze obiekty przedstawiane za pomocą punktowych znaków umownych,
- hydrografia i elementy z nią związane,
- osiedla,
- drogi, koleje i urządzenia z nimi związane,
- elementy rzex
by terenu,
- granice administracyjne i ogrodzenia, granice roS
linnoS
ci i gruntów, linie telekomunikacyjne itp.
- opisy i nazwy.
Przy kreS
leniu punktowych znaków kartograficznych należy zwrócić uwagę na poprawną lokalizację
tych znaków. Dokładne położenie przedstawianego obiektu wyznacza tzw. punkt główny znaku,
jakim jest:
- S
rodek geometryczny figury, dla znaków: koS
cioła, zakładu przemysłowego bez komina, zbiornika
materiałów pędnych lub gazów, punktów osnowy geodezyjnej itp.;
- S
rodek podstawy znaku, dla znaków: komina, pomnika itp.;
- wierzchołek kąta prostego u podstawy znaku, dla znaków: krzyża, stacji benzynowej itp.;
- S
rodek geometryczny dolnej figury, dla znaków: zakładu przemysłowego z kominem, kaplicy,
transformatora itp.
Dla znaków liniowych, np.: drogi, linii kolejowej, oS
znaku umownego odpowiada osi obiektu w terenie.
W przypadku zachodzenia na siebie znaków, np. zakład przemysłowy w zabudowie zwartej, należy
pozostawić między znakami odstęp co najmniej 1 mm w skali opracowania.
- 16 -
Osnowa geodezyjna
Osnowę geodezyjną S
rednioskalowych map topograficznych stanowią punkty osnowy poziomej:
astronomiczne, triangulacyjne, poligonowe, oraz punkty osnowy wysokoS
ciowej. Przyjmuje się, że na
dm2 powierzchni mapy powinno być nie więcej niż 10 punktów osnowy. W przypadku gdy na materiale
podstawowym znajduje się ich większa liczba, pozostawia się na opracowywanej mapie punkty klas
wyższych. Pozostałe punkty osnowy, położone w charakterystycznych miejscach terenu, można
zamienić na punkty topograficzne.
Hydrografia
Sieć rzeczna powinna być przedstawiona na mapie 1:50 000 z maksymalną wiernoS
cią i dokładnoS
cią.
W rejonach bogatych w wodę opuszczeniu mogą ulec strumienie i rowy, których długoS
ć w skali mapy
jest mniejsza od 0,5 cm. W rejonach ubogich w wodę przedstawia się również mniejsze strumienie i
rowy. Ważną charakterystyką rzek jest ich szerokoS
ć. W zależnoS
ci od szerokoS
ci, rzeki przedstawia
się jedną albo dwiema liniami. Przedstawienie rzeki dwiema liniami z dokładnym naniesieniem obu jej
brzegów jest możliwe w skali 1:50 000 wtedy gdy szerokoS
ć rzeki jest większa od 25 m. Rzeki węższe od
25 m przedstawia się linią pojedynczą, pogrubioną stopniowo od x
ródeł ku ujS
ciu. W przypadku rzek o
szerokoS
ci 5-25 m, stanowiących poważne przeszkody w poruszaniu się po terenie lub koniecznych do
wyróżnienia z innych uzasadnionych względów, powiększa się S
wiadomie ich szerokoS
ć, rysując je
dwiema liniami równoległymi w odstępie 0,3 mm w skali mapy. Przy przedstawianiu jezior na mapie
dąży się przede wszystkim do zachowania ich charakterystycznych kształtów i wielkoS
ci, charakteru
linii brzegowej i charakteru ich rozmieszczenia. Jako podstawowe kryterium doboru jezior i
sztucznych zbiorników wodnych do przedstawienia ich na mapie przyjęto powierzchnię jeziora,
odpowiadającą powierzchni 1 mm2 w skali mapy. W sytuacji gdy dla zilustrowania typowych cech
krajobrazu konieczne jest przedstawienie na mapie jezior, których powierzchnia nie daje się wyrazić w
skali mapy, przewidziano powiększenie ich do minimalnie dopuszczalnej na mapie wielkoS
ci, tj. do 1
mm2.
Osiedla
Generalizacja osiedli jest jednym z trudniejszych zadań w procesie redagowania S
rednioskalowych
map topograficznych. Poprawnie dokonana generalizacja powinna gwarantować oddanie
geograficznego podobieństwa przedstawianego osiedla, przy równoczesnym zachowaniu dokładnoS
ci i
czytelnoS
ci mapy. Z uwagi na złożonoS
ć obrazu osiedli i wynikające stąd trudnoS
ci przy generalizacji i
przedstawianiu ich na mapie, ustalono następującą kolejnoS
ć wnoszenia szczegółów:
- punkty orientacyjne i przedmioty terenowe o znaczeniu orientacyjnym, np.: koS
cioły, wyróżniające
się budynki, mosty, stacje benzynowe, pomniki itp.,
- hydrografia, linie kolejowe, drogi przelotowe, ulice główne i boczne,
- kontur zewnętrzny zabudowy zwartej i gęstej,
- charakterystyka zabudowy wewnątrz konturu,
- zabudowa lux
na,
- parki, zieleńce, ogrody itp.
Zastosowane terminy: zabudowa zwarta, gęsta i lux
na są związane z gęstoS
cią zabudowy. Przyjmuje
się, że dla skali 1:50 000 wydziela się obszar zabudowy zwartej wszędzie tam, gdzie budynki przylegają
do siebie i powierzchnia zabudowana pokrywa co najmniej 80% obszaru. Obszar zabudowy gęstej
(wielorodzinnej lub jednorodzinnej) tworzą co najmniej trzy oddzielnie stojące budynki mieszkalne
oddalone od siebie o mniej niż 30 m. W przypadku gdy S
redni odstęp przekracza 30 m mamy do
czynienia z zabudową lux
ną.
- 17 -
Przy generalizacji zabudowy należy kierować się następującymi zaleceniami szczegółowymi:
- wydzielany kontur zabudowy powinien mieć powierzchnię nie mniejszą niż 1,5 mm2 w skali mapy,
- wszystkie załamania konturu zabudowy mniejsze od 0,3 mm w skali mapy mogą ulec uproszczeniu,
- wewnątrz konturu zabudowy wydziela się tereny niezabudowane wtedy gdy ich powierzchnia jest
większa od 1,5 mm2 w skali mapy,
- iloS
ć budynków pokazywanych wewnątrz konturu nie odpowiada ich faktycznej liczbie a jedynie
charakteryzuje gęstoS
ć zabudowy,
- znak pojedynczego budynku powinien mieć wielkoS
ć nie mniejszą niż 0,5 x 0,5 mm w skali mapy (0,4
x 0,4 mm tylko dla domków letniskowych),
- znak pojedynczej zagrody nie dającej przedstawić się w skali mapy należy umiejscowić tak aby czarny
kwadrat,umieszczany zawsze w jednym z narożników znaku, znalazł się w przybliżeniu w miejscu
położenia budynku mieszkalnego.
Sieć komunikacyjna
Na mapie topograficznej 1:50 000 przedstawia się wszystkie drogi szybkiego ruchu, drogi główne,
drugorzędne i lokalne. W rejonach z gęstą siecią dróg opuszcza się natomiast niektóre drogi wiejskie,
a drogi polne, leS
ne i S
cieżki przedstawia się w formie wyboru, zależnie od ich znaczenia i gęstoS
ci dróg
w danym rejonie. W rejonach trudno dostępnych (bagiennych, leS
nych, górzystych) przedstawia się w
zasadzie wszystkie drogi i S
cieżki. Drogi stanowiące dojazdy do pojedynczych zagród nanosi się na
mapę tylko wtedy, gdy ich długoS
ć jest większa od 2 mm w skali mapy.
Linie kolejowe na mapie 1:50 000 nie podlegają generalizacji i należy je przedstawić z możliwie dużą
dokładnoS
cią.
RoS
linnoS
ć i grunty
W celu uproszczenia generalizacji, ustalono minimalne rozmiary powierzchni dla wszystkich odmian
roS
linnoS
ci i gruntów, które powinny być zaznaczone na mapie znakiem powierzchniowym. Przyjmuje
się, że na mapie topograficznej 1:50 000 zaznacza się lasy o powierzchni ponad 10 mm2 w skali mapy w
terenach lesistych i powyżej 4 mm2 w terenach słabo zalesionych. Polany w lesie nanosi się wtedy gdy
ich powierzchnia jest większa od 10mm2 w skali mapy. Polany mniejsze zaznacza się wówczas gdy mają
znaczenie orientacyjne.
Zagajniki, szkółki leS
ne, zaroS
la krzaków nanosi się na mapę jeS
li ich powierzchnia jest większa od 25
mm2 w obrębie masywów leS
nych i 10 mm2 w terenie otwartym. Sady przedstawia się gdy ich
powierzchnia jest większa od 4 mm2 w skali mapy. Łąki zaznacza się, jeżeli ich powierzchnia jest
większa od 25 mm2. Dla terenów ubogich w łąki i dla łąk podmokłych granica ta wynosi 10 mm2.
Granice podane dla łąk obowiązują także przy kartowaniu wszystkich innych upraw i gruntów
przedstawianych na mapie topograficznej 1:50 000.
Obok znaków powierzchniowych przy kartowaniu roS
linnoS
ci stosuje się także znaki punktowe.
Wprowadza się je przy nanoszeniu niewielkich obszarów roS
linnoS
ci nie dających się przedstawić w
skali mapy. Podane wyżej minimalne rozmiary powierzchni roS
linnoS
ci i gruntów, które powinny być
przedstawione na mapie topograficznej 1:50 000, mają tylko znaczenie orientacyjne. Podane wartoS
ci
oznaczają jedynie granicę, poniżej której możliwe jest przeprowadzenie doboru, co nie oznacza, że
wszystkie rodzaje roS
linnoS
ci i gruntów mniejsze od okreS
lonej wielkoS
ci pomija się w rysunku mapy.
Często powiększa się je S
wiadomie lub łączy w jeden większy zarys tak aby zostało zachowane
podobieństwo geograficzne rozmieszczenia roS
linnoS
ci i gruntów. Wydzielane obszary roS
linnoS
ci
ogranicza się kropkami, rozpoczynając generalizację od zaznaczenia najbardziej charakterystycznych
punktów załamań granic. Wszystkie załamania granicy mniejsze od 0,6 mm w skali mapy mogą ulec
uproszczeniu.
UWAGA !
Wszystkie podane w tekS
cie minimalne rozmiary elementów liniowych i powierzchniowych treS
ci
mapy dotyczą skali wydania mapy, a więc skali 1:50 000.
- 18 -