mgr Karol Skrodzki
Wiadomości ogólne o prawie handlowym
Prawo:
ð w znaczeniu przedmiotowym  zespół norm
ð w znaczeniu podmiotowym - uprawnienie
2
Obrót gospodarczy
Uogólnienie stosunków prywatnoprawnych
(wymiany dóbr, świadczenia usług)
zachodzÄ…cych w zwiÄ…zku z prowadzonÄ…
przez przedsiębiorców
działalnością gospodarczą
3
Podział obrotu
prywatnoprawnego
Obrót prywatnoprawny:
" powszechny (konsumencki)  w całości regulowany w
KC
" gospodarczy:
" mieszany (konsumenci  art. 221KC i przedsiębiorcy
art. 431KC)  jednostronnie profesjonalny -
regulowany zarówno przez KC jak i np. KSH
" profesjonalny (przedsiębiorcy)  dwustronnie
profesjonalny - regulowany zarówno przez KC jak i np.
KSH
4
Podział prawa gospodarczego
Prawo gospodarcze:
ð zespół norm zajmujÄ…cy siÄ™ obrotem gospodarczym;
ð wyspecjalizowana część prawa cywilnego. To przepisy regulujÄ…ce organizacjÄ™,
funkcjonowanie przedsiębiorstw i ich czynności w zakresie działalności gospodarczej
(gł. umowy);
ð zajmuje siÄ™ caÅ‚oksztaÅ‚tem obrotu gospodarczego i relacjami o charakterze publiczno-
prawnym (dawanie i postępowanie komisyjne).
ð publiczne
ð i prywatne (handlowe)  zespół norm prawnych regulujÄ…cych
za pomocą metody cywilnoprawnej stosunki społeczne
polegające na aktach wymiany dóbr i świadczeniu usług,
które to akty dokonywane są przez przedsiębiorców lub
między przedsiębiorcami w związku z prowadzoną na własny
rachunek działalnością gospodarczą.
5
Porównanie prawa gospodarczego
publicznego i prywatnego
Prawo gospodarcze publiczne:
ð zabezpiecza funkcjonalność gospodarki jako caÅ‚oÅ›ci,
ð reguluje stosunki o charakterze pionowym (przedsiÄ™biorca a paÅ„stwo),
ð okreÅ›la normatywne pojÄ™cie dziaÅ‚alnoÅ›ci gospodarczej,
ð posÅ‚uguje siÄ™ przy regulacji stosunków prawnych formÄ… wÅ‚adczÄ….
Prawo gospodarcze prywatne:
ð okreÅ›la zasady dziaÅ‚ania przedsiÄ™biorstw w obrocie gospodarczym,
ð reguluje stosunki o charakterze poziomym (zawieranie umów przez
podmioty autonomiczne),
ð reguluje organizacjÄ™ przedsiÄ™biorstw oraz stosunki prawne obrotu
gospodarczego,
ð posÅ‚uguje siÄ™ przy regulacji stosunków prawnych metoda cywilnoprawnÄ….
6
Zasady prawa gospodarczego prywatnego:
" Zasada wolności gospodarczej:
żð  SpoÅ‚eczna gospodarka rynkowa oparta na wolnoÅ›ci dziaÅ‚alnoÅ›ci, wÅ‚asnoÅ›ci prywatnej oraz solidarnoÅ›ci, dialogu i
współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju gospodarczego Rzeczpospolitej Polskiej. - art. 20
Konst. RP,
żð  Ograniczenie wolnoÅ›ci dziaÅ‚alnoÅ›ci gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze wzglÄ™du na
ważny interes publiczny.  art. 22 Konst. RP,
żð  Podejmowanie, wykonywanie i zakoÅ„czenie dziaÅ‚alnoÅ›ci gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach,
z zachowaniem warunków określonych przepisami prawa - art. 6 ust. 1 SwobGospU,
żð  Strony zawierajÄ…ce umowÄ™ mogÄ… uÅ‚ożyć stosunek prawny wedÅ‚ug swego uznania, byleby jego treść lub cel nie
sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego  art. 3531 KC.
" Zasada równości przedsiębiorców:
żð  Wszyscy sÄ… wobec prawa równi. Wszyscy majÄ… prawo do równego traktowania przez wÅ‚adze publiczne. Nikt nie
może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny  art. 32
Konst RP,
żð art. 6 ust. 1 SwobGospU.
" Zasada profesjonalizmu:
żð  DÅ‚użnik obowiÄ…zany jest do starannoÅ›ci ogólnie wymaganej w stosunkach danego rodzaju (należyta staranność).
Należytą staranność dłużnika w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej określa się przy
uwzględnieniu zawodowego charakteru tej działalności - art. 355ż1 i 2 KC.
" Zasada swobody umów  art. 3531KC:
" Zasada ochrony rynku i wolności konkurencji,
" Zasada ochrony bezpieczeństwa obrotu.
7
y
ródła prawa gospodarczego prywatnego
ð Konstytucja RP,
ð Ustawy, np.: KC, KSH, KRS, SwobGospU,
ð Ratyfikowane umowy miÄ™dzynarodowe,
ð RozporzÄ…dzenia ,
ð Zwyczaje handlowe,
ð Prawo UE.
8
Historia podstawowych aktów normatywnych prawa
handlowego
ð 1934 r.  RozporzÄ…dzenie Prezydenta RP  KH (definicja kupca, prokura, firma, rejestr handlowy,
spółki, czynności handlowe).
ð 1964 r.  ustawa KC.
ð Od 1964 r.: - w KC czynnoÅ›ci handlowe z KH,
- uchylono część przepisów KH (w KH zostaję tylko przepisy o firmie i prokurze, rejestrze
handlowym i spółkach).
ð Od 2001 r.: - nadal obowiÄ…zuje KC,
- uchylono część przepisów KH (w KH zostają już tylko przepisy o firmie i prokurze),
- ustawa KSH,
- ustawa KRS,
- ustawa PrGosp.
ð Od 2003 r.: - nadal obowiÄ…zuje KC (przepisy o firmie i prokurze w KC),
- KH przestaje obowiązywać w całości,
- obowiÄ…zuje KSH.
ð Od 2004 r.:  przestaje obowiÄ…zywać ustawa PrGosp, a zaczyna obowiÄ…zywać ustawa SwobGospU. 9
Klasyfikacja podmiotów gospodarczych
Podmiot gospodarczy - definicja Głównego Urzędu Statystycznego - osoby prawne, jednostki
organizacyjne, które nie posiadają osobowości prawnej (również ich zakłady,
oddziały, filie stanowiące ich jednostki lokalne) oraz osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą.
1. Klasyfikacja ze względu na funkcje pełnione przez podmioty gospodarcze na rynku:
" gospodarstwa domowe,
" przedsiębiorstwa - szczególna grupa podmiotów gospodarki narodowej. Przedmiotem i celem ich
funkcjonowania jest prowadzenie działalności gospodarczej. W tym zakresie charakteryzują się one
najczęściej samodzielnością, nastawieniem na osiąganie przychodów i generowanie zysków oraz
posiadaniem majątku. Zarządzaniem przedsiębiorstwami zajmują się uprawnione do tego osoby.
" instytucje finansowe i ubezpieczeniowe,
" instytucje rzÄ…dowe i samorzÄ…dowe,
" instytucje niekomercyjne.
Istnieje wiele klasyfikacji podmiotów gospodarujących, w tym przedsiębiorstw z punktu widzenia
różnorakich kryteriów. Podmioty te najczęściej klasyfikuje się ze względu na własność, formę
organizacyjno-prawną, rodzaj prowadzonej działalności czy rozmiar tej działalności.
10
Przedsiębiorca
PRZEDSI
BIORCA  wiele ustaw różnie definiuje to pojęcie.
Przedsiębiorca to osoba fizyczna, osoba prawna oraz niemająca osobowości prawnej s-ka prawa handlowego,
która
zawodowo i we własnym imieniu wykonuje działalność gospodarczą.
W podanym wyżej znaczeniu.
ð osoba fizyczna  każdy czÅ‚owiek.
ð osoba prawna  to jednostki organizacyjne, której przepis prawa przyznaje osobowość prawnÄ… (może
występować samodzielnie w obrocie):
ð sensu stricto  przedsiÄ™biorstwa paÅ„stwowe, spółdzielnie, s-ka z.o.o. , SA.
ð sÄ… tworzone w celu nie zarobkowym  to instytucje  non for profit  fundacje, stowarzyszenia, izby
gospodarcze,
ð  non profit  nie mogÄ… prowadzić dziaÅ‚alnoÅ›ci gospodarczej  partie polityczne.
ð nie majÄ…ce osobowoÅ›ci prawnej  osobowe s-ki handlowe: s-ka jawna, partnerska, komandytowa,
komandytowa-akcyjna.
ð PrzedsiÄ™biorstwem ani podmiotem nie jest s-ka cywilna. Za przedsiÄ™biorstwo uważa siÄ™
wspólników s-ki cywilnej w zakresie wykonywanych przez nich działalności gospodarczych.
11
Podstawowe pojęcia prawa gospodarczego
Działalność gospodarcza  (SwobGospU)- to zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana,
usługowa, handlowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także
działalność zawodowa wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.
CECHY DDZIAA
ALNOÅšCI GOSPODARCZEJ:
ð DziaÅ‚alność zarobkowa  nastawiona jest na osiÄ…ganie zysku, na przynoszenie zarobku.
ð Ma być wykonywana w sposób zorganizowany  przedsiÄ™biorca gromadzi urzÄ…dzenia, zatrudnia
pracowników, gromadzi środki finansowe, materiały, surowce, dopełnia pewnych obowiązków
nałożonych na niego przez przepisy (warunki pracy ludzi, ochrona środowiska); przedsiębiorstwa
dokonuje zgłoszenia do rejestru, do Urzędu Skarbowego  otrzymuje NIP, do Urzędu statystycznego 
ma REGON, do ubezpieczenia społecznego, zawiera umowę z bankiem o utworzenie rachunku
bankowego  nie wszyscy mają obowiązek utworzenia rachunku ale większość na dokonywać
rozliczeń za pomocą rachunku bankowego.
ð Wykonywanie dziaÅ‚alnoÅ›ci w sposób ciÄ…gÅ‚y;
ð Dochód z dziaÅ‚alnoÅ›ci stanowi staÅ‚e z
ródło dochodu, który jest z
ródłem utrzymania dla podmiotu
prowadzącego tą działalność gospodarczą.
ð Na dziaÅ‚alność gospodarczÄ… skÅ‚adajÄ… ciÄ™ pewne powtarzalne czynnoÅ›ci lub cykle czynnoÅ›ci (takich
samych albo różnych)
ð DziaÅ‚alność jest wykonywana przez pewien dÅ‚uższy czas.
ð PrzedsiÄ™biorca ma staÅ‚y zamiar prowadzenia tej dziaÅ‚alnoÅ›ci.
12
Przedsiębiorstwo
" Znaczenie podmiotowe  to podmiot praw i obowiązków, stosunków prawnych, podmiot
prowadzący określoną działalność gospodarczą (w ustawie o przedsiębiorstwach państwowych).
" Znaczenie przedmiotowe  przedsiębiorstwo to zespół zorganizowanych składników materialnych
i niematerialnych przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych.(To
zorganizowany kompleks majÄ…tkowy)  w KC art. 551 .
" Składniki takiego przedsiębiorstwa (własność, nieruchomości, ruchomości, maszyny, urządzenia,
użytkowanie wieczyste, prawa względne  prawo do lokalu, najmu dzierżawy, pieniądze, papiery
wartościowe, księgi handlowe, oznaczenia  nazwa, firma, znaki towarowe, wzory użytkowe, wzory
zdobnicze, patenty).
" Firma (nazwa), znaki towarowe i inne oznaczenia indywidualizujące przedsiębiorstwo,
" Księgi handlowe
" Nieruchomości i ruchomości należące do przedsiębiorstwa, w tym produkty i materiały,
" Patenty, wzory użytkowe i zdobnicze
" Zobowiązania i obciążenia, związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa
" Prawa wynikające z najmu i dzierżawy lokali zajmowanych, przez przedsiębiorstwo
" Przedsiębiorstwo może być przedmiotem obrotu  czynności prawnych  może być zbyte,
przeniesione na inny podmiot poprzez umowę sprzedaży, zamianę, wniesione jako wkład (aport)
może być wydzierżawione, być przedmiotem użytkowania. Umowa musi mieć formę pisemną z
podpisem notarialnym pod rygorem nieważności.
" Przy nieruchomości musi być forma aktu notarialnego.
" By czynność miała za przedmiot przedsiębiorstwo muszą być określone czynniki, które decydują o
tym, że przedmiot służy pewnemu celowi.
13