pociągają za sobą określone konsekwencje prawne, np. decydują o niedopuszczeniu danego towaru do obrotu handlowego lub o jego wycofaniu. Normy te pełnią zatem istotną rolę w dążeniu do polepszania jakości surowców, półproduktów oraz wyrobów gotowych.
Normy czynnościowe ustalają zasady, które powinny być przestrzegane podczas wykonywania czynności w zakresie określonym normą. Są to niejako instrukcje technologiczne opisujące proces produkcji, sposób pakowania i przechowywania oraz sposób prowadzenia dokumentacji. Określają one także ujednolicone metody badań, których stosowanie umożliwia porównywanie wyników oznaczeń analitycznych.
Normy określające nakład ustalają ilość surowców i materiałów niezbędnych do wykonania jednostki wyrobu lub usług, ilości materiałów niezbędnych do zapewnienia ciągłości produkcji oraz ilości ubytków naturalnych. W skład norm określających nakład wchodzą normy materiałowe, obejmujące między innymi normy ubytków naturalnych i normy zużycia materiałów.
Normy ubytku naturalnego wyrażone są w procentach i określają maksymalną wielkość niezawinionego ubytku danego produktu w określonych warunkach i określonym czasie.
Normy zużycia materiału ustalają dopuszczalną ilość tego materiału na wykonanie jednostki masy lub objętość danego produktu.
Specyficzną formę normowania zużycia surowców w przetwórstwie żywności stanowi receptura. Receptura jest to norma zużycia, służąca do ustalenia niezbędnej ilości surowców o odpowiedniej strukturze, potrzebnych do wyprodukowania jednostki wyrobu.
Przepisy prawne dotyczące produkcji żywności
Najważniejszym dokumentem ustawodawstwa żywnościowego w Polsce jest Ustawa o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia z dnia 11 maja 2001 r., która:
- tworzy ograniczenie zapobiegające produkowaniu i wprowadzaniu do obrotu handlowego produktów spożywczych niespełniających wymagań jakości zdrowotnej,
- normuje warunki produkcji środków spożywczych, używek i substancji dodatkowych,
- reguluje wymagania dotyczące urządzeń, sprzętu, opakowań i innych materiałów stykających się z żywnością.
Przepisy prawa żywnościowego stanowią m.in. o tym, że:
- opakowania produktów spożywczych muszą posiadać atest Państwowego Zakładu Higieny, dopuszczającego je do kontaktu z żywnością,
- producent ma obowiązek umieszczania na opakowaniach produktów żywnościowych danych istotnych dla określenia ich jakości zdrowotnej, a zwłaszcza o składzie substancji dodatkowych dozwolonych,
- artykuły, które odpowiadają wszystkim określonym w odpowiedniej normie wymaganiom winny być oznakowane znakiem zgodności z normą i oznaczone jej numerem.
Międzynarodowym dokumentem prawnym określającym wymagania dla produktów żywnościowych jest Kodeks Żywnościowy tzw. Codex Alimentarius.
Celem Kodeksu Żywnościowego jest:
- dążenie do ujednolicenia w skali światowej (lub regionalnej, np., europejskiej) przepisów dotyczących jakości produktów żywnościowych,
- sprecyzowanie ogólnych wymagań odnośnie higieny i bezpieczeństwa w produkcji żywności,
- opracowanie i usystematyzowanie norm jakościowych dla produktów żywnościowych. Kodeks Żywnościowy opracowany został przez Komisję Kodeksu Żywnościowego.
Główne jej zadanie polega na opracowywaniu norm międzynarodowych dla produktów
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
11