94363

6. Fakty prawne - wszelkie okoliczności wymienione w przepisach prawa, które pociągają za sobą skutki prawne. Skutki te mogły polegać na aktualizacji lub dezaktualizacji obowiązku lub uprawnienia. Każdy stosunek prawny powstaje na skutek zaistnienia faktu prawnego, a) Klasyfikacja:

-    zdarzenia prawne - okoliczności niezależne od zachowań podmiotów, a wywołujące skutki prawne (vis maior) (uczestniczymy w tym niezależnie od woli)

*    śmierć - wygasa większość stosunków prawnych

*    urodzenie - nabycie zdolności prawnych

*    upływ czasu - nabycie zdolności do czynności prawnych, przedawnienie zobowiązań

*    klęski żywiołowe - obowiązek wypłaty odszkodowań itp.

-    działania prawne - fakty prawne zależne od woli i działań ludzkich, wywołujące przewidziane przepisami skutki prawne (wymaga uczestnictwa podmiotów prawa)

*    działania wolicjonalne - celowe i zamierzone zachowania określonych podmiotów prawa nastawione na wywołanie określonych skutków prawnych

a) czynności prawne - świadome i zgodne z przepisami prawa zachowania podmiotów zmierzające do wywołania skutków prawnych mocą oświadczeń woli (uzewnętrzniona postać zamiaru) — orzeczenie sądowe:

* konstytutywne - stwarzają nową sytuację prawną, powodują powstanie, zmianę lub ustanie stosunków prawnych •deklaratywne - autorytatywne stwierdzenie istnienia jakiegoś stanu prawnego lub stanu rzeczy

-    decyzje administracyjne - indywidualne akty stosowania prawa wydawane przez organy administracji. Skierowane do konkretnego

_ adresata regulują konkretny stosunek prawny.

*    działania niezamiarowe- zachowania podmiotu rodzące skutki prawne, chociaż do ich wywołania podmiot nie dążył.

-    czyny zgodne z prawem - zachowania dozwolone przez normy prawa pozytywnego, związane są z nimi uprawnienia i obowiązki.

-    czyny niezgodne z prawem - zachowania podmiotu sprzeczne z postanowieniami prawa, wiążą się z nimi niekorzystne dla podmiotu skutki prawne.

-    przestępstwo - zawiniony czyn człowieka, społecznie szkodliwy, zabroniony pod groźbą kary

-    wykroczenie - drobny czyn karalny zagrożony karą aresztu lub grzywny.

-    delikt prawa cywilnego - czyny niedozwolone, zabronione, ale niezagrożone sankcją karną i wywołujące skutki w dziedzinie prawa cywilnego. Sprawca zobowiązany jest naprawić szkodę poszkodowanego.