3236691652

Ekonomiczne i organizacyjne aspekty transportu

ko jedną gałąź transportu, w nich rozpoczyna się i kończy przemieszczanie ładunków lub osób. Przykładem są tu dworce autobusowe, tzw. wyładownie publiczne w transporcie drogowym. Drugim rodzajem infrastruktury punktowej są tzw. węzły transportowe (punkty węzłowe), w których zbiegają się co najmniej dwie linie transportowe, właściwe różnym gałęziom transportu¹⁰. Takie funkcje spełniają np. porty morskie, terminale lotnicze, terminale transportu kombinowanego. W literaturze spotkać można inne podejście do istoty węzła transportowego, zgodnie z którym węzłem transportowym jest każdy punkt transportowy, w którym zbiegają się linie z co najmniej trzech kierunków i mogą to być linie jednej lub różnych gałęzi transportu^{1 2}.

Wielkość i jakość infrastruktury transportu podawana jest za pomocą wskaźników. Jedną grupę stanowią miary odnoszące się do gęstości dróg i punktów transportowych¹². W przypadku gęstości sieci transportowej stosuje się:

•    geograficzny wskaźnik gęstości sieci, który jest stosunkiem długości linii transportowych wyrażonych w kilometrach do powierzchni obszaru (na 100 km²);

•    demograficzny wskaźnik gęstości sieci transportowej, który jest stosunkiem długości linii transportowych do liczby mieszkańców (na 10 tys. osób).

Z kolei wskaźniki odnoszące się do punktów transportowych to:

•    geograficzny wskaźnik gęstości punktów transportowych, który jest stosunkiem ilości punktów transportowych do powierzchni obszaru (na 100 km²);

•    demograficzny wskaźnik gęstości punktów transportowych, który jest stosunkiem ich ilości do liczby mieszkańców (na 10 tys. osób).

Obok mierników ilościowych, do określania stanu infrastruktury stosuje się mierniki jakościowe, które najczęściej odnoszą się do specyfiki danej gałęzi transportu. W sieci transportowej w danym kraju są to przykładowo takie wskaźniki, jak: długość autostrad i dróg ekspresowych w całkowitej długości dróg kołowych, długość kolejowych linii danej kategorii w całkowitej długości linii kolejowych, udział dróg żeglownych danej klasy do całkowitej długości szlaków wodnych.

1.2. Aspekty organizacyjne transportu

Pod względem organizacyjnym przedsiębiorstwa transportowe mogą oferować usługi przewozowe w sposób regularny i nieregularny. Podział przemieszczania na transport regularny i nieregularny związany jest z aspektem funkcjonalności.

14

1

¹⁰    K. Misztal (red.), Organizacja i funkcjonowanie portów morskich, WUG, Gdańsk 2010, s. 12.

2

   A. Koźlak, op. cit., s. 35.

¹²    Szerzej: ibidem, s. 38-40.