3236691650

Ekonomiczne i organizacyjne aspekty transportu

tzw. zdolność użytkową. Istnieje więc pewna minimalna wielkość inwestycji infrastrukturalnej, którą należy wykonać, aby uzyskać jej użyteczność. Niepodzielność techniczna oznacza ponadto konieczność budowy pewnych dodatkowych obiektów infrastrukturalnych oraz istnienie pewnych cech technicznych, które warunkują jej użyteczność (np. budowa autostrady wymaga doprowadzenia do niej dróg dojazdowych, budowa centrum logistycznego wymaga budowy infrastruktury dostępu - np. dróg kołowych i kolejowych).

Niepodzielność techniczna ściśle związana jest z niepodzielnością ekonomiczną. Ta ostatnia wynika z ponoszenia nakładów na rozwój infrastruktury. „Niepodzielność techniczna i ekonomiczna określa strukturę inwestycji (cechy techniczne, zakres inwestycji uzupełniających itp.) i przyczynia się do znacznego zakresu inwestycji infrastrukturalnych i tym samym dużych nakładów na rozwój transportu”⁹. Ekonomiczna niepodzielność infrastruktury transportu powoduje ponadto powstawanie kosztów skokowych. Przejawia się to zróżnicowaniem nakładów na infrastrukturę w poszczególnych przedziałach czasowych

Kolejną cechą charakterystyczną infrastruktury transportu jest długi okres realizacji obiektów infrastrukturalnych, co wynika z okresu planowania i projektowania obiektów infrastrukturalnych. W pracach tych uwzględnia się takie elementy, jak: wpływ inwestycji na środowisko naturalne, zgodność z polityką transportową i regionalną, właściwości i specyfikę infrastruktury danej gałęzi transportu, przepisy prawne, spójność systemów transportowych. Powyższe warunki - długi okres projektowania i realizacji inwestycji - powoduje również długi okres zamrożenia ponoszonych nakładów na infrastrukturę przy odłożeniu w czasie oczekiwanych efektów z jej użytkowania.

Infrastrukturę transportową charakteryzuje długi okres użytkowania. Przykładowo wykorzystanie mostów stalowych wynosi 50-70 lat, dróg kołowych 15-30 lat, szlaków kolejowych 20-40 lat, falochronów w portach morskich nawet 80 lat. Ta cecha wywołuje konieczność przeprowadzenia szczegółowej analizy potrzeb transportowych, które wystąpią w przyszłości, bowiem niewłaściwie przeprowadzone prognozy i przyjęte rozwiązania techniczne i przestrzenne mogą stanowić barierę rozwoju systemów transportowych. Techniczna i ekonomiczna niepodzielność oraz długi okres realizacji projektów inwestycyjnych powoduje bardzo wysoką kapitałochłonność inwestycji infrastruktury transportu. Szacuje się, iż udział transportu w nakładach inwestycyjnych na gospodarkę nie powinien być mniejszy niż 10%, gdyż niższe nakłady będą powodowały w dłuższym okresie czasu dekapitalizację infrastruktury.

Kolejną cechą infrastruktury transportu jest pierwotność nakładów na transport. Oznacza to, iż nakłady na infrastrukturę transportową winny wyprzedać

K. Wojewódzka-Król (red.), Rozwój infrastruktury transportu, WUG, Gdańsk 2002, s. 18.

12