3236691648

Ekonomiczne i organizacyjne aspekty transportu

Transport odgrywa w każdej gospodarce narodowej znaczącą rolę. Wynika to z faktu, iż pełni on wobec innych działów funkcje usługowe. Działalność transportowa umożliwia funkcjonowanie innych sektorów gospodarki narodowej i przyczynia się do rozwoju państwa. Transport często porównuje się do „krwioobiegu”¹. Istnieje ścisła zależność między rozwojem systemów transportowych a rozwojem gospodarczym. Sprawny transport warunkuje wzrost gospodarczy, natomiast jego niedorozwój staje się barierą rozwoju gospodarczego.

Transport w gospodarce narodowej pełni następujące funkcje:²

•    instrument wymiany dóbr i usług - oznacza to, iż warunkuje przemieszczanie towarów będących przedmiotem handlu;

•    czynnik lokalizacji produkcji i osadnictwa - poziom transportu oraz istniejąca i planowana sieć transportowa jest jedną z głównych determinant rozmieszczenia i lokowania inwestycji oraz staje się czynnikiem miasto- i regionotwór-czym;

•    czynnik wzrostu PKB oraz rozwoju innych działów gospodarki;

•    instrument realizujący cele społeczne - np. zaspokaja potrzeby komunikacyjne, zwiększa dostępność sfer życia gospodarczego, np. oświaty, kultury, sportu.

Transport można klasyfikować w układzie pionowym i poziomym. W układzie pionowym transport dzielony jest na gałęzie, a podstawowym kryterium jest środowisko, w którym porusza się środek transportu. W związku z tym kryterium transport dzielony jest na lądowy, wodny i powietrzny. Dokonując dalszego podziału ze względu na środek transportu oraz drogę przewozową, wyróżnia się następujące podstawowe gałęzie:³

•    transport samochodowy,

•    transport kolejowy,

•    transport morski,

•    transport wodny - śródlądowy,

•    transport lotniczy.

Wymienione gałęzie charakteryzują się swoistą specyfiką w sferze technicznej, technologicznej, organizacyjnej oraz ekonomicznej. Ponadto każda z gałęzi posiada specyficzne właściwości jakościowe oraz zasięg funkcjonowania.

1

   W. Grzywacz, J. Burnewicz, Ekonomika transportu, WKiŁ, Warszawa 1989, s. 41.

2

   Szerzej: ibidem, s. 43-44.

3

   Por. A. Koźlak, op. cit., s. 13. Należy wspomnieć również o transporcie rurociągowym, w literaturze spotyka się dalszy podział w ramach klasyfikacji pionowej, ponadto klasyfikacje nie są ujednolicone co do przyjętych kryteriów.