3236692144

dr Elżbieta Babula dr Anna Blajer-Gołębiewska Katedra Mikroekonomii Uniwersytet Gdański

Zastosowanie modelowania stochastycznego do analizy wyników badań eksperymentalnych w teorii wyboru w warunkach ryzyka

Badania eksperymentalne w teorii wyboru w warunkach ryzyka pozwoliły ustalić szereg prawidłowości w wyborach dotyczących loterii. Na podstawie analizy wyników badań ustalono, że modele stochastycznego wyboru umożliwiłyby wyjaśnienie szerszego spektrum tych zjawisk w porównaniu z deterministycznymi teoriami wyboru. Jednakże wykorzystanie praktyczne obu tych typów modeli zależy od możliwości szacowania ich parametrów. Od połowy lat 90. XX w. metody szacowania parametrów tych modeli są systematycznie rozwijane.

Celem artykułu jest zbadanie możliwości zastosowania modelowania stochastycznego do analizy wyników badań eksperymentalnych ze szczególnym uwzględnieniem metod szacowania parametrów specyfikacji stochastycznych. Postawiona w artykule teza mówi, że metody szacowania parametrów modeli wyboru w warunkach pewności mogą być zaadoptowane do specyfikacji stochastycznych w warunkach ryzyka.

Pierwsza część artykułu ma charakter przeglądowy. Poświęcona jest omówieniu teorii stochastycznych wyborów w warunkach ryzyka i przedstawieniu podstawowych grup modeli stochastycznych: modeli stałej użyteczności, modeli losowych preferencji oraz modelu drgań.

W drugiej części artykułu omówiono zastosowanie modelu probitowego do szacowania parametrów specyfikacji stochastycznych. Podjęto próbę oszacowania parametrów specyfikacji stochastycznej dla badania eksperymentalnego wyborów wielokrotnych.

Przeprowadzona analiza potwierdziła postawioną tezę. Wskazano, że omówiona metoda może zostać wykorzystana do szacowania parametrów innych modeli stochastycznych wyboru w warunkach ryzyka w celu ustalenia, który z modeli najlepiej reprezentuje uzyskane wyniki badania eksperymentalnego.

dr Marcin Bartkowiak

Katedra Matematyki Stosowanej

Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

Ubezpieczeniowe instrumenty pochodne

Od lat 80. ubiegłego wieku obserwowana jest postępująca konwergencja rynków kapitałowych i ubezpieczeniowych. Wahania stawek reasekuracyjnych i niewystarczające kapitały skłaniają ubezpieczycieli do transferu ryzyka na rynki kapitałowe. Początkowo transfer dotyczył ryzyka katastrof naturalnych. Następnie podjęto udaną próbą transferu ryzyka pogodowego oraz ryzyka życiowego. Transfer szeroko rozumianego ryzyka ubezpieczeniowego jest możliwy dzięki instrumentom pochodnym wystawianym na indeksy, których wartość jest uzależniona od określonego czynnika ryzyka (np. intensywności katastrof naturalnych, opadów, długości życia). Ubezpieczeniowe instrumenty pochodne są atrakcyjną propozycją nie tylko dla zakładów ubezpieczeniowych - ze względu na brak korelacji z klasycznymi instrumentami finansowymi umożliwiają dywersyfikację portfela. Istotnym problemem związanym z pogodowymi instrumentami pochodnymi jest ich wycena. Ze względu na niekompletność rynku nie jest możliwe wykorzystanie metod wyceny stosowanych dla derywatów na aktywa finansowe. W artykule przedstawiono dostępne na rynku ubezpieczeniowe instrumenty pochodne i sposoby ich wyceny.