3307665773

25/06/08

Raport z realizacji zadania badawczego: A.5

Tytuł raportu: Analiza i ocena metod subiektywnych i obiektywnych badania jako-

PBZ

ści sygnałów audio i wideo

wielokrotnie w losowej kolejności. Głoski różnicujące zbiór testowy dobierane są z tej samej grupy artykulacyjnej (typowy jest tu zbiór głosek zwartych: p, d, t, d, k, g).

Testy DRT/MRT różnią się od metod wyrazistości owych liczebnością zbioru testowego, brakiem zrównoważenia fonematycznego i strukturalnego materiału testowego oraz możliwością (wykluczoną w metodach wyrazistości owych) wielokrotnego powtarzania tej samej jednostki. Metody DRT/MRT można stosunkowo łatwo zautomatyzować [Basc99].

2.1.4 Badanie wyrazistości

Jedną z częściej używanych w Polsce subiektywnych metod oceny jakości mowy jest badanie wyrazistości. Metoda ta nie daje pełnej informacji o jakości a jedynie uwzględnia aspekt rozumienia wypowiadanych jednostek akustycznych takich jak: logatomy, sylaby, wyrazy czy zdania. Najczęściej badania te dotyczą wyrazistości logatomowej. Logatomy to nic nie znaczące w danym języku wyrazy (jedno-, dwu- lub trzysylabowe). Rozpoznanie logatomu jest zatem wyłącznie wynikiem usłyszenia wszystkich wchodzących w jego skład fonemów, a nie skojarzenia ze znanym wyrazem lub analizy kontekstowej. Pomijając kwestie proceduralne można powiedzieć, że badanie wyrazistości logatomowej polega na określeniu procentowym stosunku poprawnie rozpoznanych przez N słuchaczy logatomów z L do całkowitej liczby logatomów odczytanych.

W = (NL)~' £ £ W_nJ Rów. 2-1

W podanym wzorze W„j oznacza liczbę poprawnie rozpoznanych logatomów przez «-tego słuchacza z /-tej listy w stosunku do liczby logatomów odczytanych z tej listy. Szczegółowy opis metody podaje polska norma [PN-90],

2.2 Parametryczne metody badania jakości

2.2.1 E-model

O jakości mowy transmitowanej decyduje wiele czynników wprowadzanych w procesie transmisji. Do niedawna istotne były jedynie tłumienie i zniekształcenie widma częstotliwościowego w kanale transmisyjnym. Ocenie wpływu na jakość mowy, przede wszystkim takich czynników służą modele: Transmission Raling (amerykański), Information lndex (francuski), czy japoński o nazwie OPINE)

Obecnie, gdy pojawiły się nowe systemy telefoniczne i systemy transmisyjne takie jak np. analogowa lub cyfrowa telefonia komórkowa oraz możliwości zarządzania jakością konieczne staje się udostępnienie operatorowi i projektantowi sieci telefonicznej nowych metod oceny jakości mowy w łańcuchu telefonicznym. Europejski Instytut Standardów Telekomunikacyjnych ETSI opracował model o nazwie E-model służący temu celowi [G.107], E-model został zmodyfikowany w zaleceniach ETSI [ETS101 ], [ETS102],

E-model należy do metod parametrycznych, w których tworzony jest matematyczny model uwzględniający wszystkie elementy wchodzące w skład testowanej sieci lub systemu. Na jego podstawie obliczany jest parametr łączny. Dla szeregu wartości tego parametru określana jest metodą subiektywną jakość mowy. Otrzymana w ten sposób krzywa odwzorowania jest wykorzystywana do określenia, w następnych testach, jakości mowy wyłącznie na podstawie parametru łącznego.