4130650212

276 Piotr Stępniak

Z tabeli nr 3 wynika, że zaskakująco duży odsetek skazanych (bowiem średnio około 2/3) nie potrafił odpowiedzieć, czy przy kwalifikowaniu ich do systemu programowanego oddziaływania kierowano się kryteriami wskazanymi w art. 82 § 2 kkw (wiek, recydywa penitencjarna, umyślność lub nieumyślność czynu, czas pozostałej do odbycia kary, stan zdrowia fizycznego i psychicznego, w tym stopień uzależnienia od alkoholu, środków odurzających lub psychotropowych, stopień demoralizacji, rodzaj popełnionego przestępstwa), względnie jakimiś innymi kryteriami. Wysokość tego odsetek rosła wraz z wiekiem skazanych, im starsi - tym odsetek wyższy. Wynikać z tego może wniosek, że starsi skazani zasadniczo nie interesują się sposobem pracy penitencjarnej z nimi. Będzie to przedmiotem analiz w dalszych częściach artykułu.

Analizując dane z tabeli nr 3, można w tym miejscu postawić ponadto wniosek, że kwalifikacja do systemu miała charakter formalny i odbywała się rutynowo.

4. Ocena systemu programowanego oddziaływania przez skazanych.

Oczekiwania skazanych wobec systemu

Na wstępie do tego etapu badań, na którym zbierano opinie skazanych o systemie programowanego oddziaływania i sposobie jego realizacji w zakładach karnych, zapytano ich, czy wiedzą, że odbywają karę właśnie w tym systemie. Pytanie to nawiązywało do zagadnienia analizowanego przed chwilą, tj. znajomości kryteriów, w oparciu o które skierowano ich do systemu programowanego oddziaływania

Spośród 540 ankietowanych odpowiedzi udzieliło ostatecznie 512. W grupie tej, 76 skazanych wskazało, że odbywa karę w systemie zwykłym (14,84%), 21 skazanych podało system terapeutyczny (4,10%), zaś 33 nie wiedziało, w jakim systemie odbywa karę (6,45%). Pozostałych 382 skazanych wskazało, iż odbywają karę w systemie programowanego oddziaływania (74,61%). Wynika stąd wniosek, który potwierdza analiza innych odpowiedzi w ankietach, że aż 25,39% badanych nie uświadamia sobie, w jakim systemie odbywa karę pozbawienia wolności. Może to świadczyć o rutynowym obejmowaniu skazanych systemem wykonania kary przez personel penitencjarny, bez informowania ich o tym. Dotyczy to szczególności skazanych młodocianych, z którymi nie trzeba uzgadniać przystępowania do systemu.

Co najbardziej niepokojące, największą liczbę odpowiedzi na temat odbywania kary w systemie zwykłym (7 osób; 13,72%) oraz odpowiedzi wskazujących na brak wiedzy na temat systemu (4 osoby; 7,84%) odnotowano w grupie objętych badaniem 51 młodocianych. Na system terapeutyczny wskazało 5 osób