4130649047

10

Jak to wspomniano wyżej heksachlorobenzen, (HCB), jest w załączniku A do Konwencji potraktowany odmiennie niż inne substancje (Aldryna, Chlordan, Dieldryna, Endryna, Hepta-chlor, Mireks, Toksafen, i polichlorowane bifenyle). Istnieją, bowiem w tym załączniku szczególne wyłączenia w zakresie jego produkcji. Dotyczą one HCB jako:

•    Produktu pośredniego w procesie produkcji,

•    Rozpuszczalnika w pestycydach,

•    Produktu pośredniego w produkcji w zamkniętym systemie na ograniczonym terenie.

Polskiego przemysłu chemicznego (ANWIL S. A) obecnie, to znaczy po wstrzymaniu produkcji rozpuszczalników poprzez chlorowania propylenu w wysokiej temperaturze, wyłączenia te nie dotyczą, ponieważ zamierzoną produkcj ą w tym procesie były rozpuszczalniki a nie HCB zawarty w odpadowych Heksach. Gdyby jednak w przyszłości pojawiły się wątpliwości, co do prawidłowości takiej interpretacji to z całą pewnością Anwilu dotyczy przypadek Heks jako produktu pośredniego „w zamkniętym systemie na ograniczonym terenie”.

Heksachlorobenzen, (HCB), o czym była mowa wyżej, pojawia się jako zanieczyszczenie powstające w procesach chlorowania, których celem jest produkcja chlorobenzenów stosowanych jako surowce do innych produkcji. W procesach tych, HCB występuje w ilościach większych niż śladowe i najczęściej jest oddzielany jako pozostałość podestylacyjna w procesach destylacji mono, di- i trichlorobenzenów. Te produkty uboczne unieszkodliwiane są w różnych procesach (spalanie i unieszkodliwianie chemiczne). Wydaje się, że przypadki te można traktować podobnie jak dotyczące produkcji odpadowych Heks w Zakładach ANWIL S.A.

Produkty uboczne chlorowania benzenu poza HCB zawierają lub mogą zawierać, w zależności od warunków, w których prowadzony jest proces, również chlorowane bifenyle (PCBs) a także PCDD i PCDF. Fakt występowania takich mieszanin w produktach ubocznych chlorowania benzenu potwierdza wiele źródeł literaturowych. Ich składy chemiczne różnią się znacznie w zależności od rodzaju stosowanych procesów technologicznych.

PRODUKCJA KRAJOWA I IMPORT PREPARATÓW PESTYCYDÓW

Postać, pod którą TZO trafiały na rynek były to, za wyjątkiem niewielkiego obrotu międzyzakładowego przemysłu chemicznego a w późniejszych latach spółdzielczości, preparaty chemiczne w skład, których wchodziły objęte Konwencją substancje chemiczne.

Import środków ochrony roślin zawierających trwałe związki organiczne był realizowany przez polskie organizacje handlowe i dostawców zagranicznych po uprzedniej rejestracji tych środków w Ministerstwie Rolnictwa i dopuszczeniu ich do stosowania.

Problemy dopuszczania do obrotu i stosowania pestycydów w ogóle a w szczególności pestycydów, obecnie kwalifikowanych jako trwałe zanieczyszczenia organiczne, w Polsce były prawnie regulowane ustawą o ochronie roślin uprawnych przed chorobami, szkodnikami i chwastami opublikowanej pierwszy raz w Dzienniku Ustaw Nr 10, pozycja 55 z 1961 roku. Ustawa ta wówczas nie zakazywała produkcji i stosowania substancji chloroorganicznych dziś zaliczanych do grupy trwałych związków organicznych (TZO). Dzięki tej ustawie i publikowanym na jej podstawie w Dzienniku Urzędowym Ministerstwa Rolnictwa corocznie obwieszczeniom w sprawie wykazów chemicznych środków ochrony roślin dopuszczonych do obrotu handlowego w danym roku możliwe było ustalenie, jakie preparaty chemicznych środków ochrony roślin były do polski importowane i jakie substancje biologicznie czynne preparaty te zawierały. Zestawienia tych preparatów dla potrzeb prac związanych z Konwencją Sztokholmską wykonała J. Żołędziowska w pracy pod tytułem „ Inwentaryzacja pozosta-