6355787659

możemy doszukiwać się właśnie w Rzymie początków form zorganizowanej pomocy świadczonej więźniom i ich rodzinom¹.

Pojęcia „pomoc postpenitencjarna” używa się powszechnie do określenia działalności państwowej i społecznej, której celem jest materialne i psychiczne wspieranie więźniów zwalnianych z zakładów karnych². Nowoczesna polityka penitencjarna docenia znaczenie pomocy postpenitencjarnej w zapobieganiu przestępczości i przywiązuje dość dużą wagę do udziału społeczeństwa w procesie adaptacji społecznej przestępców. Jednakże większość prawników i politologów narodzin idei pomocy postpenitencjarnej doszukuje się w czasach, kiedy w karze pozbawienia wolności dostrzeżono element poprawy, czego efektem było wprowadzenie instytucji warunkowego przedterminowego zwolnienia. Takie uogólnienie należy poddać surowej krytyce. Poglądy powyższe wynikają najprawdopodobniej z faktu, że problem ten jest bardzo powierzchownie opracowany w dotychczasowej literaturze i traktowany w zasadzie marginalnie. Prowadzi to do zatarcia znaczenia istniejących w przeszłości form udziału społeczeństwa w problemach więźniów i więziennictwa. Aby przełamać pewne stereotypy myślowe należy spojrzeć na politykę penitencjarną jako nauką interdyscyplinarną. Podejście takie pozwala na sięganie do licznych źródeł nie tylko normatywnych, ale też historycznych i kulturowych.

Na terenach Palestyny, w okresie utraty niepodległości przez Izrael podbity przez imperium rzymskie (63 p.n.e.), zaczęła się kształtować myśl polityczno-prawna wczesnego chrześcijaństwa. Zaproponowało ono przyjęcie zasad swej etyki, jako wytycznych obejmujących całokształt spraw życiowych. Polegały one na umiłowaniu powszechności obowiązku pracy, miłości bliźniego, skromności, rzetelności i wybaczenia. Propagowane poszanowanie niezłomności związku rodzinnego i poczucia wspólnoty domowej zjednywało chrześcijaństwu wielu zwolenników. Pojawianie się ideologii chrześcijańskiej spotkało się z niezwykłą popularnością szczególnie w warstwach najbiedniejszych. Zapowiadało to nadejście nowej epoki, ery na której progu stanął Jezus z Nazaretu. On to zobowiązał swych uczniów do wspomagania więźniów i uczynił z tej powinności miarę doskonałości moralnej³. Siła tej nauki polegała na przeciwstawieniu militarnej i ekonomicznej potędze Rzymu filozofii nawiązującej do głęboko humanitarnych idei, polegających na spełnieniu się w poczuciu ludzkiej godności i wspólnocie życia. Ofiary męstwa jaki dały gminy wczesnych chrześcijan w starciu z przesiąkniętym

1

M. Szczaniecki, Powszechna historia państwa i prawa, Warszawa 1997, s. 22-42

2

^x R Musidlowski, Pomoc postpenitencjarna w systemie pomocy społecznej, [w], .System penitencjarny i postpenitencjarny w Polsce”, rod. T. Bulenda. R Musidlowski. Warszawa 2003, s. 274.

3

Mat.25,36,40;Hebr. 10,34,13,3.