664522766

DAWNI KALISCY JEZUICI I ICH DZIAŁALNOŚĆ

od XVI do XVIII wieku

W dziejach Kalisza ważne miejsce zajmują jezuici, których przybycie spowodowało wielkie zmiany w obrazie architektoniczno-urbanistycznym miasta. Swoją działalnością przyczynili się oni do intensywnego rozwoju życia oświatowego i kulturalnego oraz do umocnienia wiary katolickiej wśród jego ówczesnych mieszkańców.

TEKST jeRW ALEKSANDER SFUTT

Przybył om do Kalisza w 1583 roku AJ lato po oficjalnym uznaniu Towarzystwa Jezusowego ya regularny zatoń. Stolo się to dzięki staraniom abpa Stanisława Kamtowsirlcęo. ówczesnego arcybiskupa gnieźnieńskiego i jedmcz^nlp Pry maso Rzeczypospolitej Obojga Narodów; który - kierując ag zaleccnom Soboru Trydenckiego 115-15-1563) - postanowił zalozyc w nadpro-śnłańsklm mieście kolegium oraz wrrtnaflum duchowne i powierzyć piowadzcnle obu tych placówek jezuitom. Wiedział bowem. td Ich szkoły funkcjonujące jut Od kikudzlesięciu śsl w różnych krajach europejskich znane 7 wy 10U090 poziomu nsucwr/a ■ eleszg dc wielkim uznaniem i renomg.

Pierwszy akt fundacy/ry. w którym Prymas ruprsał. te.jenici sg znatomid w zwalczaniu ho rc7)l 1 młodzież w pobożności i muirjch wyzwolonych wychowuję’. wydarry zosty w kwrtnlu 1583 roku. Na jego mocy, w zamian za prowadzenie szkoły z trzema klasami niższym I przyszłego seminanum archidiecezjalnego jezuici otrzymali cztery podkaliskie wsae iSlswno, Kokańn, Lisko-wo i Żychowo) oraz dwa place budowlane położone w połnocno-wschodniej części masta, tuz przy mjr« obronnym.

Perwsl ojcowse mający nadzorować wznoszenie zabudowań jezuickich przybyli do Kalisza pozna lesiemg 1583 roku i zamieszkał w ufundowanym w 1353 roku przez Jarosława Bogorię Skotnickiego pjłacu arcybiskupów' grreżnieó-5k<h. który przylega! bezpoirednO do Kościoła tolegisckiego pw Wniebowzięcia NMP. Byt to budynek dwutomJygrsKy/ry o długości otoio 34 metrów. z zewnętrznym gankiem wspartym na 10 arkadach, z któ-ego po klku stoperach schodziło się na chor muzyczny w kolegiacie Na jego parterze umieszczona zastała szkoła, a na piętrz* mieszkania dla zakomrków.

W ma/j 1584 roku prymas abp Kamkowsld W)<W drugi akt fuodacyiny. w którym przekazał Jezuitom kolejne dwa płaco budowlane, ofiarował im twoją bblotek; 1 oddal pod opokę Obie miejscowe szkoły elemertamo Itolegiacka 1 iw. łAkOłajai a talio zobowiązał >>; do pokrycia

Przyrządy astronomiczne Karola Msiapert*

nr 25 2suudni* 2018

kosztów budowy kolegium I newietuei kaplicy. Ich pro.cktantcm byl architekt jezuicki Jar lAsris Berrwrdone z włoskiego Como, a pracom burJowtanymi kierował Albin Fontana, równiej przybyły 1 Włoch. który później os>acz w Kalisze ru stale I jato muRKor«f cwb wykonał szereg irr rrych prac w różnych kościołach kaliskich

Budowę kompleksu zabudował! Jezuickie! rozpoczęło wiosną 15S6 roku. po wydmw prze; Prymasa kolejnego - już tmcMgo • aktu fundo cyjnegct W ktćrym uregulowano kwestio doły ezgee własność 1 gruntów I planowanych b udowi oraz usunięto niejasne sformułowania zawarts w obu poprzednich dokumentach.

W pierwszej kolejncóci wzniesiono kolegium ale z uwar? na jego długość konieczne stało sk rozebranie - za zgoda króla Zygmunta ll czgic dotychczasowych obwarowań męskich I zbu dawano Ich w inr.ym miejscu '//szelko prąci związane 2 budowa kolegium 1 wzniesieniem no wago fragmentu mona obronnego ukończom yes-ebg 1591 roku.

Nieco późnej, w miejsce planowanej poezgt towonK/ej kaplicy, zbudowano dozy koScIOt któ rego kor.sekracjsodbylri się 8 września 1590 to*i chouaZ nie posiadał on jeszcze wtedy wykończo nych wnętrz. Colonjł je; bp Jan Gr/azdowsk sufiagan gnieźnieński a prymas KarnkcrwskI w> głos# wówczas ototc/notrinwe kazano. Kość iż otrzymał -wezwania śś. Stanisława i Wojciech 1 jest trojnjwowg izteroprzęslowg bazylikę z jec nop»zęslov/ym prezbiterium 1 «mpoiami umkisa czonymi nad nawami bocznym/, które przeznz