6872726233

'**•*?-

/

Henryk Sienkiewicz Laureat Nagrody Nobla

Sienkiewicz otrzymał Literackiego Nobla 1905 r. za dzieło Quo vadis? w Sztokholmie. Jako uzasadnienie podaje się. żc otrzymał nagrodę za "wybitne osiągnięcia w dziedzinie eposu" i - jak podkreślił jeden z jurorów - "rzadko spotykany geniusz, który wcielił w siebie ducha narodu". W swoim odczycie noblowskim laureat powiedział. Ze choć Polska uważana jest za martwą i pogrzebaną, to jednak dzięki jego nagrodzie dała ona świadectwo swej sile przetrwania i woli zwycięstwa.

Powieść Qun vadis? została wydana w roku 1896 i niemal natychmiast stała się bestsellerem swoich czasów i roku 1905. w którym została nagrodzona. Powstało ponad 200 tłumaczeń, ogromne ilości wydań a także wiele adaptacji filmowych i teatralnych. Jak każde dzieło, książka ma również swoich przeciwników, którzy uważają, że daleko jej do sienkiewiczowskiej Trylogii. Jednak mimo wszystko, to właśnie za Quo vadis? otrzymał Sienkiewicz Literacką Nagrodę Nobla. W 1917 roku. Konstanty Wojciechowski powiedział, że: ,.Quo yadts? jest niepospolitym dziełem sztuki, ale równocześnie hymnem wyśpiewanym na cześć bohaterstwa ducha, miłości ludzi, miłości jako prawa i najwyższego przykazania". Ewa Szonert dodała, iż powieść Sienkiewicza ukazuje wreszcie w przepięknej formie prawdę o tym. żc okrucieństwo i zbrodnie, zło i nienawiść nie mogą zapanować nad światem, jeśli przeciwstawi się im potęga szlachetności, miłości i dobra. Do powyższych dochodzi jeszcze temat dzieła, który bliski jest nic tylko jednemu narodowi i jego historii. lecz niemal wszystkim chrześcijanom. Sienkiewicz podjął temat prześladowania

pierwszych chrześcijan w starożytnym Rzymie. Ukazał również zderzenie dwócłi epok kończącego się już antyku i wstępującego chrześcijaństwa. Poprzez sięgnięcie aż do czasów Nerona. Sienkiewicz pragnął stworzyć uniwersalne dzieło, epopeję chrześcijańską.

Archiwa Szwedzkiej Akademii Literatury wykazują, żc Nobel dla Sienkiewicza za Quo \adis? był wywołany nic tylko samą powieścią, w uzasadnieniu znalazły się słowa: za wybitne zasługi jako pisarza epickiego oraz za dumę narodową, dzięki której świat dowiedział się. że Polska jest nadal narodem należącym do wspólnoty państw chrześcijańskich. Na przyznanie Sienkiewiczowi nagrody wpłynęła też ogromna popularność książki na świccie. ponieważ już wtedy, gdy odbierał nagrodę nakłady Quo vadis? były prawie milionowe. Na uroczystości wręczenia nagrody. Karl Wirscn powiedział: „Pan Henryk Sienkiewicz jest wiernym synem i wyrazicielem dążeń swego narodu, a jego dzieła cechuje służba ojczyźnie, wierze i cnocie". Sienkiewicz otrzymał 138 tysięcy koron szwedzkich, z czego natychmiast 5 tysięcy przeznaczył dla Szweda, który podejmie trud propagowania literatury polskiej. Po wręczeniu nagrody odbył się obiad na cześć Sienkiewicza, na którym były dwa wystąpienia po łacinie. Pierwsze, Alfreda Jcnscna (człowieka, który otrzymał stypendium od Sienkiewicza wyżej wymienione 5 tys. koron), a drugie ambasadorów Rosji i Prus. którzy złożyli hołd Sienkiewiczowi jako pisarzowi.

Oto fragment z przemówienia Henryka Sienkiewicza: „Wszystkie narody świata idą w zawody o tę nagrodę, którą otrzymałem. Myślę, żc wysoki areopag. który tę nagrodę przyznaje i dostojny monarcha, który ją wTęcza. wieńczą nic tylko poetę, ale zarazem i naród, którego synem jest ów poeta".

W

Henryk Sienkiewicz - pisarz, publicysta

Urodzony 5 maja 1846 w Woli Okrzcjskicj na Podlasiu, zmarł 15 listopada 1916 w Vcvcy w Szwajcarii.

Był synem zubożałego ziemianina. Ukończył gimnazjum w Warszawie, następnie studiował w Szkole Głównej (1866-69). Po zamknięciu Szkoły kontynuował studia na rosyjskojęzycznym Uniwersytecie Warszawskim, którego nie ukończył. Rozpoczął pracę jako korespondent prasy warszawskiej. Przyjaźnił się z cyganerią artystyczną, m.in. z otoczeniem Heleny Modrzejewskiej. Ożenił się z Marią Szctkicwiczówną. Małżeństwo trwało pięć lat. żona zmarła na gruźlicę. W latach 1876-78 pracował jako korespondent "Gazety Polskiej" w Ameryce Pn. Tamże uczestniczył wtuz z Heleną Modrzejewską i jej przyjaciółmi w zakładaniu komuny rolnej. Zamysł się nie udał. Wyjazd do Ameryki był pierwszą z licznych podróż)’, które odbywał mimo słabego zdrowia. Zwiedził całą Europę, pojechał do Konstantynopola, w 1890 na wyprawę myśliwską do Zanzibaru.

Od lat 70. oddawał się gorliwie pracy publicystycznej i pisarskiej. Angażował się w wiele akcji społecznych, m.in. w budowę pomnika Mickiewicza. Był prezesem Kasy Przezorności dla Literatów i Dziennikarzy (1899-1900). współzałożycielem istniejącej do dzisiaj Kasy im. Mianowskiego dla Osób Pracujących na Polu Naukowym. W 1889 ufundował stypendium im. Marii Sicnkicwiczowcj dla literatów żyjących w ciężkich warunkach materialnych. Ufundował też kościół w Zakopanem i sanatorium przeciwgruźlicze dla dzieci. Zabierał głos w ważnych sprawach publicznych i politycznych, m.in. wielokrotnie występował przeciw pruskiej polityce gcrmanizacyjncj i żądał autonomii dla Królestwa Polskiego. Ostatnią jego ważną inicjatywą było zorganizowanie Komitetu Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce, który powstał w Vcvcy w Szwajcarii po wybuchu 1 wojny światowej. Komitet gromadził żywność, lekarstwa, ubrania i pieniądze w ilościach znacznych. W Vcvcy 15 listopada 1916 Sienkiewicz zakończył życic. W 1924 prochy pisarza zostały sprowadzone do Warszawy i pochowane w katedrze św. Jana.

-----    17    ,

KURIER WARSZAWSKI.K i

Wyrlnnln poranna.

W,

Chronologia warsztatu

Nic zawsze łatwo jest określić dokładną datę powstania utworu. Istotne jest. to kiedy autor napisał ostatnie słowa, czy dzień wydania książki? W przypadku twórczości Sienkiewicza sprawa jest tym trudniejsza, żc większość jego powieść pierwotnie ukazywała się w czasopismach - w odcinkach, które autor na bieżąco dopisywał. Kompletne wydanie wychodziło z reguł)- już później, gdy utwór był już od dawna znany szerokiemu gronu czytelników. Poniżej zamieszczamy listę publikacji Sienkiewicza w porządku chronologicznym.

Tytuł dzieła	Data powstania
Ha marne	IS72r.
Humoreski z teki WorszHh	1872r.
Hania	1875r.
Szkice węglem	8-23.01.1877r.
Ogniem i mieczem	2.05.1883-1.03.1884r.
Potop	23.12.1884-21.08.1886r
Pan Wołodyjowski	kwiecień 1887-mai I888r
Bez dogmatu	październik 1889-27 09 lROrtr
Rodzina Połanieckich	24.07.1893-12.12 I894r
Quo vadis?	26.03.1885-17 Ó? 1896r
Rrz\zacv	02.02.1897-liniec I90fir
P juutyni i w puszczy 27.10.1910-01 09 191lr

/    f.1    .

/.III    X

\uom

// /

i¹ AM»< • •

y.y.Y iii

.    M

y Mi »# • <

/ Y* VI

Zgon

Henryka Sienkiewicza.

— o • e —

LOZANNA 16-to llMop.d-. (D»_P«-ra %p„j.tn » W. A. T ) Wcioraj wla«(or«m rmarl najU w Vct«; na nn«»rji« Mfti JIENPYK SIEŃ KIL WtC 7..

r

T