9317680594

Archaizacja w „Potopie”

• Wrażenie archaiczności wywołują proste (rzeczownikowe) formy przymiotników i imiesłowów przymiotnikowych. Występują one przede wszystkim w dialogu i służą podkreśleniu ekspresywności wypowiedzi lub jej uwzniośleniu, np. Kuklinowski zamordowani.. Kuklinowski zabit! II 367; Żyw chodzisz po świecie? 117; nikt bezpieczen ani próżen bojaźni być nie może i 10; sługa Twój znużon i spracowali bardzo II 375; Jeśli i niewinien I 449; Jan Kazimierz pobit pod Widawą i Żarnowem! I 454; był zmieszany lub siebie niepewien I 413; pod Częstochową był kosą chłopską usieczon III 7; przez galicką chorobę toczon III 8; książę biponcki, obalon z koniem III 9; Czarniecki zniesion III 10. Formy te wyraźnie zabarwione archaiczne były (i do dziś są) zrozumiale ze względu na istnienie wpolszczyźnie reliktów odmiany prostej typu wesół, zdrów, godzien, gotów, pełen, będących jej żywymi składnikami, a także występujących w tekstach religijnych, por. w Credo (umęczon, ukrzyżowali, pogrzebion).